1. 151 | Etsi^a optimam et aptissime dispositam constituendae vitae methodum habet lex Domini, visum tamen est caelesti magistro, accuratiore etiamnum ratione ad ipsam quam in Lege praescripserat regulam suos formare. Atque huius quidem rationis principium hoc est: quod fidelium officium est, praebere Deo sua corpora hostiam viventem, sanctam, et illi acceptam: atque in eo situm esse legitimum eius cultum [Rom. 12. a. 1]. Unde exhortandi argumentum ducitur, ne se accommodent ad figuram seculi huius, sed transformentur renovatione mentis suae, ut probent quae sit voluntas Dei. Iam hoc magnum est, nos esse Deo consecratos, ac dedicatos: nequid posthac cogitemus, loquamur, meditemur, agamus, nisi in eius gloriam. Sacrum enim non sine insigni in eum^b iniuria ad profanos usus applicatur. Quod si nostri non sumus, sed Domini: et quis error sit fugiendus, et quorsum dirigendae sint vitae nostrae actiones universae, apparet. Nostri non sumus: ergo ne vel ratio nostra, vel voluntas in consiliis nostris factisque dominetur. Nostri non sumus: ergo ne statuamus nobis hunc finem, ut quaeramus quod nobis secundum carnem expediat. Nostri non sumus: ergo quoad licet obliviscamur nosmetipsos, ac nostra omnia. Rursum, Dei^c sumus: illi ergo vivamus ac moriamur. Dei^c sumus: cunctis ergo nostris actionibus praesideat sapientia eius et voluntas. Dei^c sumus: ad illum igitur, tanquam solum legitimum finem, contendant omnes vitae nostrae partes [Rom. 14. b. 8]. O quantum ille profecit qui se non suum esse edoctus, dominium regimenque sui propriae rationi abrogavit, ut Deo^d asserat! Nam ut haec ad perdendos homines efficacissima est pestis, ubi sibiipsis obtemperant, ita unicus est salutis portus, nihil nec sapere, nec velle per seipsum, sed Dominum praeeuntem duntaxat sequi. Sit hic itaque primus gradus, hominem a seipso discedere, quo^e totam ingenii vim applicet ad Domini obsequium. Obsequium dico non modo quod in verbi obedientia iacet, sed quo mens hominis, proprio carnis sensu vacua, se ad Spiritus Dei nutum tota convertit. Hanc transformationem (quam renovationem mentis Paulus appellat [Ephes. 4. f. 23]) quum primus sit ad vitam ingressus, philosophi omnes ignorarunt. Solam enim rationem homini moderatricem praeficiunt, hanc solam 152 putant audiendam, huic denique uni morum imperium deferunt ac permittunt; at Christiana philosophia illam loco cedere, Spiritui^a sancto subiici ac subiugari iubet: ut homo iam non ipse vivat, sed Christum in se ferat viventem ac regnantem [Galat. 2. d. 20].

1. Venons maintenant au second poinct. Combien que la Loy de Dieu a une tresbonne methode, et une disposition bien ordonnée pour constituer nostre vie, neantmoins il a semblé expedient à ce bon Maistre celeste, de former les siens à une doctrine plus exquise, à la reigle qu’il leur avoit baillée en sa Loy. Le commencement donc de ceste maniere qu’il tient, est tel: assavoir que l’office des fideles est d’offrir leurs corps à Dieu en hostie vivante, saincte et agreable: et qu’en cela gist le service legitime que nous avons à luy rendre (Rom. 12:1, 2). De là s’ensuit ceste exhortation, que les fideles ne s’accommodent point à la figure de ce siecle: mais soyent transformez d’une renovation d’entendement, pour chercher et cognoistre la volonté de Dieu. Cela est desja un grand poinct, de dire que nous sommes consacrez et dediez à Dieu, pour ne plus rien penser d’oresnavant, parler, mediter ne faire, sinon à sa gloire. Car il n’est licite d’appliquer chose sacrée à usage profane. Or si nous ne sommes point nostres, mais appartenons au Seigneur, de là on peut voir que c’est que nous avons à faire de peur d’errer, et où nous avons à adresser toutes les parties de nostre vie. Nous ne sommes point nostres, pourtant que nostre raison et volonté ne dominent point en noz conseils, et en ce que nous avons à fairé. Nous ne sommes point nostres: ne nous establissons donc point ceste fin, de chercher ce qui nous est expedient selon la chair. Nous ne sommes point nostres: oublions-nous donc nous-mesmes tant qu’il sera possible, et tout ce qui est à l’entour de nous. Derechef, Nous sommes au Seigneur: vivons et mourons à luy. Nous sommes au Seigneur: que sa volonté donc et sagesse preside en toutes noz actions. Nous sommes au Seigneur: que toutes les parties de nostre vie soyent referées à luy, comme à leur fin uniqué. O combien a profité l’homme, lequel se cognoissant n’estre pas sien, a osté la seigneurie et regime de soymesme à sa propre raison, pour le resigner à Dieu! Car comme c’est la pire peste qu’ayent les hommes pour se perdre et ruiner, que de complaire à eux-mesmes: aussi le port unique de salut est, de n’estre point sage en soymesme, ne vouloir rien de soy, mais suyvre seulement le Seigneur. Pourtant que ce soit-là nostre premier degre, de nous retirer de nous-mesmes, afin d’appliquer toute la force de nostre entendement au service de Dieu. J’appelle Service, non pas seulemeut celuy qui gist en l’obeissance de sa parolle, mais par lequel l’entendement de l’homme estant vuide de son propre sens, se convertit entierement et se submet à l’Esprit de Dieu. Ceste transformation, laquelle sainct Paul appelle Renovation d’entendement (Ephes. 4:23), a esté ignorée de tous les Philosophes, combien qu’elle soit la premiere entrée à vie. Car ils enseignent que la seule raison doit regir et moderer l’homme, et pensent qu’on la doit seule escouter et suyvre: et ainsi luy deferent le gouvernement de la vie. Au contraire, la philosophie Chrestienne veut qu’elle cede, et qu’elle se retire pour donner lieu au sainct Esprit, et estre domtée à la conduite d’iceluy, à ce que l’homme ne vive plus de soy, mais ait en soy et souffre Christ vivant et regnant (Gal. 2:20).

1. 618 Although the Divine law contains a most excellent and well-arranged plan for the regulation of life, yet it has pleased the heavenly Teacher to conform men by a more accurate doctrine to the rule which he had prescribed in the law. And the principle of that doctrine is this—that it is the duty of believers to “present their bodies a living sacrifice, holy, acceptable unto God;”¹⁸²⁶ and that in this consists the legitimate worship of 619 him. Hence is deduced an argument for exhorting them, “Be not conformed to this world; but be ye transformed by the renewing of your mind, that ye may prove what is that will of God.” This is a very important consideration, that we are consecrated and dedicated to God; that we may not hereafter think, speak, meditate, or do any thing but with a view to his glory. For that which is sacred cannot, without great injustice towards him, be applied to unholy uses. If we are not our own, but the Lord's, it is manifest both what error we must avoid, and to what end all the actions of our lives are to be directed. We are not our own; therefore neither our reason nor our will should predominate in our deliberations and actions. We are not our own; therefore let us not propose it as our end, to seek what may be expedient for us according to the flesh. We are not our own; therefore let us, as far as possible, forget ourselves and all things that are ours. On the contrary, we are God's; to him, therefore, let us live and die. We are God's; therefore let his wisdom and will preside in all our actions. We are God's; towards him, therefore, as our only legitimate end, let every part of our lives be directed. O, how great a proficiency has that man made, who, having been taught that he is not his own, has taken the sovereignty and government of himself from his own reason, to surrender it to God! For as compliance with their own inclinations leads men most effectually to ruin, so to place no dependence on our own knowledge or will, but merely to follow the guidance of the Lord, is the only way of safety. Let this, then, be the first step, to depart from ourselves, that we may apply all the vigour of our faculties to the service of the Lord. By service I mean, not that only which consists in verbal obedience, but that by which the human mind, divested of its natural carnality, resigns itself wholly to the direction of the Divine Spirit. Of this transformation, which Paul styles a renovation of the mind,¹⁸²⁷ though it is the first entrance into life, all the philosophers were ignorant. For they set up Reason as the sole directress of man; they think that she is exclusively to be attended to; in short, to her alone they assign the government of the conduct. But the Christian philosophy commands her to give place and submit to the Holy Spirit; so that now the man himself lives not, but carries about Christ living and reigning within him.¹⁸²⁸

1. Consideration of the second general division in regard to the Christian life. Its beginning and sum. A twofold respect. 1. We are not our own. Respect to both the fruit and the use. Unknown to philosophers, who have placed reason on the throne of the Holy Spirit.

7 Although the Law of God contains a perfect rule of conduct admirably arranged, it has seemed proper to our divine Master to train his people by a more accurate method, to the rule which is enjoined in the Law; and the leading principle in the method is, that it is the duty of believers to present their “bodies a living sacrifice, holy and acceptable unto God, which is their reasonable service,” (Rom. 12:1). Hence he draws the exhortation: “Be not conformed to this world: but be ye transformed by the renewing of your mind, that ye may prove what is that good, and acceptable, and perfect will of God.” The great point, then, is, that we are consecrated and dedicated to God, and, therefore, should not henceforth think, speak, design, or act, without a view to his glory. What he hath made sacred cannot, without signal insult to him, be applied to profane use. But if we are not our own, but the Lord’s, it is plain both what error is to be shunned, and to what end the actions of our lives ought to be directed. We are not our own; therefore, neither is our own reason or will to rule our acts and counsels. We are not our own; therefore, let us not make it our end to seek what may be agreeable to our carnal nature. We are not our own; therefore, as far as possible, let us forget ourselves and the things that are ours. On the other hand, we are God’s; let us, therefore, live and die to him (Rom. 14:8). We are God’s; therefore, let his wisdom and will preside over all our actions. We are God’s; to him, then, as the only legitimate end, let every part of our life be directed. O how great the proficiency of him who, taught that he is not his own, has withdrawn the dominion and government of himself from his own reason that he may give them to God! For as the surest source of destruction to men is to obey themselves, so the only haven of safety is to have no other will, no other wisdom, than to follow the Lord wherever he leads. Let this, then be the first step, to abandon ourselves, and devote the whole energy of our minds to the service of God. By service, I mean not only that which consists in verbal obedience, but that by which the mind, divested of its own carnal feelings, implicitly obeys the call of the Spirit of God. This transformation (which Paul calls the renewing of the mind, Rom. 12:2; Eph. 4:23), though it is the first entrance to life, was unknown to all the philosophers. They give the government of man to reason alone, thinking that she alone is to be listened to; in short, they assign to her the sole direction of the conduct. But Christian philosophy bids her give place, and yield complete submission to the Holy Spirit, so that the man himself no longer lives, but Christ lives and reigns in him (Gal. 2:20).

1. Ofschoon de wet des Heren een zeer goede en zeer geschikt geregelde orde heeft om het leven naar te richten, heeft het toch de hemelse Leermeester goedgedacht op een nog nauwkeuriger wijze de zijnen te vormen naar de regel, die Hij in de wet had voorgeschreven. En van deze wijze is dit het beginsel: dat het de plicht is der gelovigen aan God hun lichamen te geven tot een levende, heilige en Hem welbehagelijke offerande, en dat daarin de rechte dienst van Hem gelegen is (Rom. 12:1) En daaraan wordt de grond ontleend om hen te vermanen, dat ze zich niet aanpassen aan de gedaante dezer wereld, maar dat ze veranderd worden door vernieuwing huns gemoeds, opdat ze mogen beproeven, wat de wil Gods is. Dit nu is iets groots, dat wij Gode geheiligd en toegewijd zijn, opdat wij daarna niets denken, spreken, overwegen en doen, dan wat tot zijn eer strekt. Want wat geheiligd is, wordt niet zonder groot onrecht tegenover Hem aangewend tot onheilig gebruik. Indien wij niet van onszelf zijn, maar van de Here, dan is het duidelijk, welke dwaling ontvlucht moet worden, en waarheen al de handelingen onzes levens gericht moeten worden. Wij zijn niet van onszelf: laat dus niet onze rede of wil in onze plannen en daden heerschappij voeren. Wij zijn niet van onszelf: laat ons dus niet ons dit ten doel stellen, dat wij zoeken wat ons naar het vlees nuttig is. Wij zijn niet van onszelf: laat ons dus, voorzover het mogelijk is onszelf en al het onze vergeten. Aan de andere kant, wij zijn van God: laat ons dus Hem leven en sterven. Wij zijn van God: laat dus zijn wijsheid en wil al onze handelingen leiden. Wij zijn van God: laat dus tot Hem, als tot het enige rechte doel, alle delen van ons leven streven. O, welk een vordering heeft hij gemaakt, die geleerd heeft, dat hij niet van zichzelf is en de heerschappij en het bestuur over zichzelf aan zijn eigen verstand onttrokken heeft, om het Gode toe te kennen. Want evenals dit de meest doeltreffende pestziekte is tot verderf der mensen, dat zij zichzelf gehoorzamen, zo is de enige haven der redding niets te weten en niets te willen van zichzelf, maar slechts de Here te volgen, waar Hij voorgaat. Dit zij dus de eerste trap, dat de mens van zichzelf afwijkt, opdat hij de gehele kracht van zijn verstand richte op gehoorzaamheid aan de Here. Gehoorzaamheid zeg ik, niet alleen die, welke in gehoorzaamheid aan het Woord gelegen is, maar die, waardoor het hart des mensen, ontbloot van zijn eigen vleselijk gevoelen, zich geheel bekeert tot de wil van Gods Geest. Deze verandering, die Paulus de vernieuwing des gemoeds noemt (Ef. 4:23) heeft geen enkele wijsgeer gekend, hoewel zij de eerste ingang tot het leven is. Want zij stellen alleen de rede tot bestuurster over de mens, zij menen, dat naar haar alleen geluisterd moet worden, kortom aan haar alleen dragen zij op en laten zij over de bevelvoering over de zeden; maar de Christelijke wijsbegeerte beveelt haar te wijken uit haar plaats en zich te onderwerpen en onderdanig te zijn aan de Heilige Geest; opdat de mens niet meer zelf leve, maar Christus in zich late leven en regeren (Gal. 2:20)

1. 446Wir sind nicht unsere eigenen Herren, sondern Gottes Eigentum!

Das Gesetz des Herrn bietet uns gewiß eine großartige und trefflichst geordnete Anleitung zur Gestaltung unseres Lebens. Doch hat es unserem himmlischen Meister Wohlgefallen, die Seinen noch auf eine genauere Weise nach der Regel zu bilden, die er im Gesetz vorgeschrieben hatte. Der Hauptgrundsatz dieser Erziehungsweise ist der: die Gläubigen haben das Amt, „ihre Leiber zu begeben zum Opfer, das da lebendig, heilig und Gott wohlgefällig sei - welches sei ihr vernünftiger Gottesdienst!“ (nach Röm. 12,1). Aus diesem Satz entnimmt Paulus Ursache zu der Ermahnung: „Und stellet euch nicht dieser Welt gleich, sondern verändert euch durch Erneuerung eures Sinnes, auf daß ihr prüfen möget, welches da sei der Wille Gottes!“ (Röm. 12,2; Schluß etwas ungenau). Das ist nun eine große Sache, daß wir dem Herrn geheiligt und geweiht sind - um nun in unserem Denken, Reden, Trachten und Handeln nichts anderes zu tun, als was zu seiner Ehre dient! Denn das, was Gott heilig ist, zu unheiligem Gebrauch zu bestimmen, das bedeuter entsetzliches Unrecht gegen ihn!

Sind wir nun aber nicht unsere eigenen Herren, sondern gehören wir dem Herrn - so wird sofort klar, welchen Irrtum wir zu meiden haben und worauf alle unsere Werke in unserem ganzen Leben zu richten sind.

Wir sind nicht unsere eigenen Herren - also darf bei unseren Plänen und Taten weder unsere Vernunft noch unser Wille die Herrschaft führen. Wir sind nicht unsere eigenen Herren - also dürfen wir uns nicht das Ziel setzen, danach zu suchen, was uns nach dem Fleische nütze! Wir sind nicht unsere eigenen Herren - also sollen wir uns und alles, was wir haben, soweit irgend möglich, vergessen!

Auf der anderen Seite: Wir sind Gottes Eigentum - also sollen wir ihm leben und ihm sterben! Wir sind Gottes Eigentum - also muß seine Weisheit und sein Wille bei all unserem Tun die Führung haben! Wir sind Gottes Eigentum - also muß unser Leben in allen seinen Stücken allein zu ihm als dem einzigen rechtmäßigen Ziel hinstreben! (Röm. 14, 8). Wie weit ist der schon fortgeschritten, der erkannt hat, daß er nicht sein eigener Herr ist - und der deshalb seiner eigenen Vernunft Herrschaft und Regiment entzogen hat, um sie Gott allein zu überantworten! Denn die schädlichste Pestilenz, die die Menschen nur zugrunderichten kann, herrscht da, wo der Mensch sich selber gehorcht - und der einzige Hafen des Heils liegt dementsprechend darin, daß wir von uns aus nichts denken, von uns aus nichts wollen, sondern einzig dem Herrn folgen, wie er uns vorangeht!

Der erste Schritt soll also darin bestehen, daß der Mensch von sich selber abscheidet, um alle Kraft seines Geistes daran zu setzen, dem Herrn zu Willen zu sein. Unter solcher Dienstschaft verstehe ich nicht nur die, welche im Gehorsam gegen das Wort beruht - sondern jene, bei der sich das Herz des Menschen, leer von allem eigenen, fleischlichen Sinn, ganz zu dem Willen des Geistes Gottes bekehrt. Diese Umwandlung, die Paulus auch „Erneuerung (im Geiste) des Gemüts“ nennt (Eph. 4,23), ist den Philosophen sämtlich unbekannt gewesen, obwohl sie doch der erste Schritt ins Leben hinein ist. Sie setzen allein die Vernunft als Meisterin über den Menschen ein, sind der Meinung, man solle allein auf diese hören, ja, sie übertragen und verstatten ihr allein die Herrschaft über die Sitten. Die christliche Weisheit (Cnristiana pnilosopnia) dagegen läßt die Vernunft weichen, gibt ihr auf, sich dem Heiligen Geiste zu unterwerfen, unter sein Joch zu treten, damit der Mensch fürderhin nicht selber lebt, sondern Christus als den in sich trage, der da lebt und regiert! (Gal. 2,20).

1. Die Christen moet die wêreld afsterf sodat Christus in hom kan leef en regeer

883 Hoewel¹ die wet van die Here die heel beste en geskikste metode inhou vir die inrigting van ’n mens se lewe, het die hemelse Meester dit tog goedgedink om met ’n selfs nog sorgvuldiger metode die mense wat aan Hom behoort, volgens die reël wat Hy in die wet voorgeskryf het, te vorm. En die beginsel van hierdie metode is togweliswaar dat dit gelowiges se plig is om hulle liggaam as ’n lewende, heilige en vir God welgevallige offer aan Hom te gee en dat die egte godsdiens daarin bestaan.² Daaruit word stof vir die vermaning geput dat gelowiges nie wêreldgelykvormig moet word nie maar deur ’n vernuwing van hulle verstand omgevorm moet word om te beproef wat God se wil is. Dit is nou ’n belangrike onderwerp - dat ons aan God gewy en aan Hom toegesê is om hierna niks te dink, te sê, te beplan of te doen behalwe as dit tot sy heerlikheid strek nie. Want iets wat vir Hom heilig is, word nie sonder uitsonderlike onreg teenoor Hom by onheilige gebruike aangepas nie.

As ons dan nie aan onsself behoort nie maar aan die Here,³ is dit duidelik watter dwaalweg ons moet ontwyk en waarop al ons lewenshandelinge gerig moet word. Ons behoort nie aan onsself nie; laat dus nôg ons rede nog ons wil ons planne en ons dade beheers. Ons behoort nie aan onsself nie, dus moet ons ons nie ten doel stel om te soek na iets wat vleeslik vir ons voordelig is nie. Ons behoort nie aan onsself nie, dus moet ons onsself en alles wat ons het, sover moontlik vergeet.

Aan die ander kant: Ons behoort aan God - ons moet dus vir Hom lewe en vir Hom sterf. Ons behoort aan God - sy wysheid en sy wil moet dus al ons dade beheers. Ons behoort aan God - alle aspekte van ons lewe moet dus na Hom as die enigste egte doel strewe.⁴

884 O, hoeveel vordering het iemand gemaak wat geleer het dat hy nie aan homself behoort nie, en sy eie verstand die beheer en leiding ontneem het om dit aan God oor te dra. Want soos dit ’n baie kragtige verpesting is om mense die verderf in te stuur wanneer hulle hulleself gehoorsaam, so is die enigste hawe van hulle saligheid om deur hulleself geen wysheid of wil te hê nie maar slegs om die Here wat hulle vooruitgaan, te volg. Die eerste trap moet dus wees dat die mens van homself moet afsien om die voile krag van sy verstand op gehoorsaamheid aan die Here toe te spits. Ek bedoel nie alleen die gehoorsaamheid wat in gehoorsaamheid aan die Woord opgesluit lê nie, maar een wat deur die mens se verstand, vry van eie vleeslike gevoel, hom ten voile tot die goeddunke van die Gees van God bekeer. Hierdie omvorming wat Paulus die vernuwing van die gemoed noem,⁵ was vir al die filosowe onbekend, hoewel dit die eerste tree tot die lewe is. Hulle stel die rede alleen trouens as beheerder oor die mens en hulle reken dat ons daarna alleen moet luister. Kortom: hulle dra en vertrou die gesag oor hulle sedes slegs aan die rede alleen toe. Maar die Christelike filosofie beveel die rede om sy plek af te staan en hom aan die Heilige Gees te onderwerp en Hom onderdanig te wees sodat die mens self nou nie lewe nie maar Christus in hom laat lewe en regeer.⁶

1. Теперь мы переходим ко второму пункту. Хотя Божий Закон содержит прекрасный метод и чёткое руководство относительно устроения нашей жизни, благой Небесный Учитель счёл необходимым дать своим верным более совершенное учение, которое бы полнее раскрыло правила, преподанные в Законе. Начало этого учения таково: обязанность верующих - предоставить свои тела в жертву живую, святую, благоугодную Богу (Рим 12:1). Именно в этом состоит наше должное Ему служение. Отсюда вытекает призыв апостола, чтобы верующие не сообразовывались с образом века сего, но преображались обновлением ума, дабы искать и познавать волю Божью [Рим 12:2].

Это очень важно усвоить: мы посвящены Богу, чтобы более не мыслить по-старому, но говорить, размышлять и действовать только ради его славы. Непозволительно употреблять священное в мирских целях. А если мы принадлежим не себе, а Господу, то становится понятно, что именно следует делать из страха не впасть в заблуждение и чему нужно посвятить всю свою жизнь. Да, мы не принадлежим себе. И поэтому наши планы, намерения и обязанности более не определяются нашими разумом и волей. Мы не принадлежим себе. Поэтому не будем ставить себе целью поиск того, что нужно нашей плоти. Мы не принадлежим себе. Поэтому забудем, насколько возможно, о себе и о том, что нас окружает.

Мы принадлежим Господу - так будем жить и умирать для Него. Мы принадлежим Господу - так пусть все наши поступки направляют его воля и мудрость. Мы принадлежим Господу - так пусть вся наша жизнь будет обращена к Нему как к единственной цели. О, как преуспел человек, который, сознавая, что не принадлежит себе, отбросил господство над собой собственного разума, чтобы успокоиться в Боге! Ибо самая страшная чума, поражающая людей и приводящая их к гибели, - это угождение самим себе. А врата спасения - это отказ от собственной мудрости, от желания чего-то ради самих себя и следование за одним только Господом.

Поэтому первая ступень нашего научения состоит в отказе от самих себя с целью приложить все силы нашего разумения к служению Господу. Я называю служением не только послушание его Слову, а то, посредством чего разумение человека освобождается от собственных помышлений, целиком обращаясь к Божьему Духу и покоряясь Ему.

Это преображение, которое св. Павел называет «обновлением ума» (Эф 4:23), было неведомо ни одному из философов, хотя оно есть вхождение в жизнь. Они учили, что человека должен направлять и сдерживать только разум, и полагали, что только к нему нужно прислушиваться и только ему следовать; то есть они вверяли разуму руководство жизнью. Напротив, христианская философия требует, чтобы он уступил место Св. Духу и покорился его водительству, дабы человек более не жил сам по себе, но имел в себе живого и царствующего Христа и сострадал Ему.

2. Inde consequitur et illud alterum, Ut ne quaeramus quae nostra sunt, sed quae et ex Domini sint voluntate, et faciant ad gloriam eius promovendam. Magni et hoc profectus, ut nostri paene obliti, certe ratione nostri posthabita, Deo^b eiusque mandatis fideliter studium nostrum impendere conemur^c. Quum enim nos privatam nostri rationem omittere iubet Scriptura, non modo habendi cupiditatem, potentiae affectationem, hominum gratiam^d ex animis nostris eradit: sed ambitionem quoque et omnem gloriae humanae appetitum, aliasque secretiores pestes eradicat. Ita sane compositum et comparatum esse convenit hominem Christianum, ut sibi in tota vita negotium cum Deo esse reputet. Hac ratione, ut omnia sua ad arbitrium calculumque eius revocabit, ita totam mentis intentionem religiose ad eum referet. Nam qui Deum in omni re agenda intueri didicit, simul ab omni vana cogitatione avertitur. Haec illa est nostri abnegatio, quam discipulis suis a primo tyrocinio mandat tanta diligentia Christus^e: quae ubi semel in animo obtinuit, primum neque superbiae, neque fastui, neque ostentationi, deinde neque avaritiae, neque libidini, neque luxuriae, neque mollitiae^f, neque aliis quae ex amore nostri generantur, malis locum ullum relinquit. Contra ubicunque non regnat, illic vel spurcissima vitia sine pudore pervagantur: vel siqua est virtutis species, prava gloriae cupidine vitiatur. Ostende enim hominem, si potes, qui nisi sibi, iuxta Domini mandatum, renuntiarit, gratis exercere bonitatem inter homines velit. Nam quicunque non fuerunt hoc sensu occupati, laudis saltem gratia virtutem sequuti sunt. Qui autem unquam ex philosophis virtutem propter se expetendam maxime contenderunt¹, tanta arrogantia inflati fuerunt, ut appareat non ob aliud virtutem expetiisse, nisi ut superbiendi haberent materiam. Atqui adeo non oblectatur Deus neque illis popularis aurae captatoribus, 153 nec turgidis illis pectoribus, ut pronuntiet illos in mundo suam recepisse mercedem¹, his propiores regno caelorum faciat meretrices et publicanos.² Necdum tamen ad liquidum exposuimus quot et quantis obstaculis impediatur homo a recti studio quandiu seipsum non abnegaverit. Vere enim dictum est olim, Mundum vitiorum esse reconditum in hominis anima. Nec aliud remedium invenias, quam si te abnegato, ac praeterita tui ratione, mentem ad ea quaerenda totam intendas quae abs te Dominus requirit, et ideo tantum quaerenda quia illi placent.

2. De là s’ensuit l’autre partie que nous avons mise, c’est que nous ne cherchions point les choses qui nous agréent, mais celles qui sont plaisantes à Dieu, et appartiennent à exalter sa gloire. Cecy est aussi une grande vertu, que nous ayans quasi oublié nous-mesmes, pour le moins ne nous soucians de nous, mettions peine d’appliquer et adonner fidelement nostre estude à suyvre Dieu et ses commandemens. Car quand l’Escriture nous defend d’avoir particulierement esgard à nous, non seulement elle efface de nostre cœur avarice, cupidité de regner, de parvenir à grans honneurs ou alliances: mais aussi elle veut extirper toute ambition, appetit de gloire humaine, et autres pestes cachées. Il faut certes que l’homme Chrestien soit tellement disposé qu’il pense avoir affaire à Dieu en toute sa vie. S’il a ceste cogitation, comme il pensera de luy rendre conte de toutes ses œuvres, aussi il rongera toute son intention à luy, et la tiendra en luy fichée. Car quiconque regarde Dieu en toutes ses œuvres, destourne facilement son esprit de toute vaine cogitation. C’est le renoncement de nous-mesmes, lequel Christ requiert si soigneusement de tous ses disciples (Matth. 16:24), pour leur premier apprentissage: duquel quand le cœur de l’homme est une fois occuppé, premierement orgueil, fierté et ostentation en est exterminé: puis aussi avarice, intemperance, superfluité et toutes delices, avec les autres vices qui s’engendrent de l’amour de nous-mesmes. Au contraire, par tout où il ne regne point, ou l’homme se desborde en toute vilainie sans honte ne vergongne, ou bien, s’il y a quelque apparence de vertu, elle est corrompue par une meschante cupidité de gloire. Car qu’on me monstre un homme lequel exerce benignité gratuitement envers les hommes, sinon qu’il ait renoncé à soymesme, selon ce commandement du Seigneur. Car ceux qui n’ont point eu ceste affection, ont pour le moins cherché louange en suyvant vertu. Mesmes les Philosophes (qui ont le plus combattu pour monstrer que la vertu est à desirer à cause d’elle-mesme) ont esté si fort enflez d’orgueil et fierte, qu’on peut appercevoir qu’ils n’ont pour autre raison appeté la vertu, sinon pour avoir matiere de s’enorgueillir. Or tant s’en faut que les ambitieux qui cherchent la gloire mondaine, ou telle maniere de gens qui crevent d’une outrecuidance interieure puissent plaire à Dieu, qu’il prononce que les premiers ont receu leur loyer en ce monde: les seconds sont plus loin du royaume de Dieu que les Publicains et les paillardes. Toutesfois nous n’avons pas encore clairement exposé de combien d’empeschemens l’homme est retiré de s’adonner à bien faire, sinon qu’il se soit renoncé soymesme. Cela a esté veritablement dit anciennement, qu’il y aun monde de vices caché en l’ame de l’homme. Et n’y trouverons autre remede, sinon qu’en renonçant à nous, et sans avoir esgard à ce qui nous plaist, nous dirigions et adonnions nostre entendement à chercher les choses que Dieu requiert de nous: et seulement les chercher à cause qu’elles luy sont agreables.

2. Hence also that other consequence, that we should seek not our own things, but those which are agreeable to the will of the Lord, and conducive to the promotion of his glory. This also argues a great proficiency, that almost forgetting ourselves, 620 and certainly neglecting all selfish regards, we endeavour faithfully to devote our attention to God and his commandments. For when the Scripture enjoins us to discard all private and selfish considerations, it not only erases from our minds the cupidity of wealth, the lust of power, and the favour of men, but also eradicates ambition and all appetite after human glory, with other more secret plagues. Indeed, a Christian man ought to be so disposed and prepared, as to reflect that he has to do with God every moment of his life. Thus, as he will measure all his actions by his will and determination, so he will refer the whole bias of his mind religiously to him. For he who has learned to regard God in every undertaking, is also raised above every vain imagination. This is that denial of ourselves, which Christ, from the commencement of their course, so diligently enjoins on his disciples; which, when it has once obtained the government of the heart, leaves room neither for pride, haughtiness, or ostentation, nor for avarice, libidinousness, luxury, effeminacy, or any other evils which are the offspring of self-love. On the contrary, wherever it does not reign, there either the grossest vices are indulged without the least shame; or, if there exist any appearance of virtue, it is vitiated by a depraved passion for glory. Show me, if you can, a single individual, who, unless he has renounced himself according to the command of the Lord, is voluntarily disposed to practise virtue among men. For all who have not been influenced by this disposition, have followed virtue merely from the love of praise. And even those of the philosophers who have ever contended that virtue is desirable for its own sake, have been inflated with so much arrogance, that it is evident they desired virtue for no other reason than to furnish them occasion for the exercise of pride. But God is so far from being delighted, either with those who are ambitious of popular praise, or with hearts so full of pride and presumption, that he pronounces “they have their reward” in this world, and represents harlots and publicans as nearer to the kingdom of heaven than such persons. But we have not yet clearly stated the number and magnitude of the obstacles by which a man is impeded in the pursuit of that which is right, as long as he has refrained from all self-denial. For it is an ancient and true observation, that there is a world of vices concealed in the soul of man. Nor can you find any other remedy than to deny yourself and discard all selfish considerations, and to devote your whole attention to the pursuit of those things which the Lord requires of you, and which ought to be pursued for this sole reason, because they are pleasing to him.

2. Since we are not our own, we must seek the glory of God, and obey his will. Self-denial recommended to the disciples of Christ. He who neglects it, deceived either by pride or hypocrisy, rushes on destruction.

Hence follows the other principle, that we are not to seek our own, but the Lord’s will, and act with a view to promote his glory. Great is our proficiency, when, almost forgetting ourselves, certainly postponing our own reason, we faithfully make it our study to obey God and his commandments. For when Scripture enjoins us to lay aside private regard to ourselves, it not only divests our minds of an excessive longing for wealth, or power, or human favour, but eradicates 8all ambition and thirst for worldly glory, and other more secret pests. The Christian ought, indeed, to be so trained and disposed as to consider, that during his whole life he has to do with God. For this reason, as he will bring all things to the disposal and estimate of God, so he will religiously direct his whole mind to him. For he who has learned to look to God in everything he does, is at the same time diverted from all vain thoughts. This is that self-denial which Christ so strongly enforces on his disciples from the very outset (Mt. 16:24), which, as soon as it takes hold of the mind, leaves no place either, first, for pride, show, and ostentation; or, secondly, for avarice, lust, luxury, effeminacy, or other vices which are engendered by self love. On the contrary, wherever it reigns not, the foulest vices are indulged in without shame; or, if there is some appearance of virtue, it is vitiated by a depraved longing for applause. Show me, if you can, an individual who, unless he has renounced himself in obedience to the Lord’s command, is disposed to do good for its own sake. Those who have not so renounced themselves have followed virtue at least for the sake of praise. The philosophers who have contended most strongly that virtue is to be desired on her own account, were so inflated with arrogance as to make it apparent that they sought virtue for no other reason than as a ground for indulging in pride. So far, therefore, is God from being delighted with these hunters after popular applause with their swollen breasts, that he declares they have received their reward in this world (Mt. 6:2), and that harlots and publicans are nearer the kingdom of heaven than they (Mt. 21:31). We have not yet sufficiently explained how great and numerous are the obstacles by which a man is impeded in the pursuit of rectitude, so long as he has not renounced himself. The old saying is true, There is a world of iniquity treasured up in the human soul. Nor can you find any other remedy for this than to deny yourself, renounce your own reason, and direct your whole mind to the pursuit of those things which the Lord requires of you, and which you are to seek only because they are pleasing to Him.

2. Daaruit volgt ook dat andere, dat wij niet zoeken wat van ons is, maar de dingen, die naar 's Heren wil zijn en strekken tot bevordering van zijn eer. ook dit getuigt van grote vordering, als wij onszelf bijna vergeten, althans het rekening houden met onszelf achterstellen en onze ijver getrouw trachten te wijden aan God en zijn geboden. Want wanneer de Schrift ons beveelt, onze persoonlijke zorg voor ons zelf te laten varen, dan schrapt zij uit onze harten niet alleen de hebzucht, de begeerte naar macht, het streven naar gunst bij de mensen, maar roeit ook de eerzucht, alle lust tot menselijke roem en andere meer verborgen boosheden uit. Voorzeker een Christen behoort zo geschikt en toegerust te zijn, dat hij bedenkt, dat hij in zijn ganse leven met God te doen heeft. Zo zal hij al het zijne schikken naar de wil en de beslissing Gods en de ganse opmerkzaamheid van zijn geest Godvrezend op Hem richten. Want wie geleerd heeft in al zijn doen op God te zien, wendt zich tevens af van alle ijdele bedenking. Dit is die verloochening van onszelf, die Christus zijn discipelen van hun eerste leertijd af met zo grote naarstigheid beveelt: die, wanneer ze eenmaal haar plaats gekregen heeft in het hart, ten eerste noch aan trotsheid, noch aan hooghartigheid, noch aan pralerij, en verder ook niet aan gierigheid, onkuisheid, zucht naar weelde, verwijfdheid en andere boosheden, die ontstaan uit liefde tot onszelf, enige ruimte laat. Daarentegen overal waar die verloochening niet regeert, daar dringen zelfs de schandelijkste zonden zonder schaamte door; of, indien er enige schijn van deugd is, wordt die door een boze eergierigheid geschonden. Immers, toon mij een mens, als ge kunt, die, indien hij niet naar 's Heren bevel van zichzelf afziet, om niet goedheid wil oefenen onder de mensen. Want allen die door dit gevoelen niet in beslag genomen waren, hebben tenminste ter wille van de lof de deugd nagevolgd. En al diegenen onder de wijsgeren, die het krachtigst beweerd hebben, dat de deugd om haar zelfs wil nagestreefd moet worden, zijn door zulk een aanmatiging opgeblazen geweest, dat blijkt, dat zij de deugd om niets anders gezocht hebben, dan opdat ze stof zouden hebben om trots te zijn. En toch is het er zo ver vandaan, dat God vermaak zou scheppen in zulke najagers van ijdele eer en zulke opgeblazen harten, dat Hij betuigt, dat zij hun loon in de wereld ontvangen hebben, en dat hoeren en tollenaars dichter bij het Koninkrijk der hemelen zijn dan zij. We hebben echter nog niet duidelijk uiteengezet door hoeveel en hoe grote beletselen de mens afgehouden wordt van de beoefening der deugd zolang hij zichzelf niet verloochend heeft. Want naar waarheid is oudtijds gezegd, dat in des mensen ziel een wereld van boosheden verborgen is. En gij zult geen ander middel vinden, dan wanneer ge, na uzelf verloochend te hebben en het rekening houden met uzelf te hebben afgelegd, uw geest geheel inspant om datgene te zoeken, wat de Here van u eist, en dat slechts daarom te zoeken, omdat het Hem behaagt.

2. 447Selbstverleugnung durch Hingabe an Gott

Hieraus folgt nun auch das Zweite: Wir sollen nicht suchen, was unser ist, sondern was aus des Herrn Willen kommt und zur Mehrung seines Ruhms geschieht. Auch das ist ein großer Fortschritt, wenn wir uns selber schier vergessen, jedenfalls alle Rücksichtnahme auf uns hintanstellen und uns anstrengen, all unseren Eifer getreulich auf Gott und seine Befehle zu richten. Wenn uns nämlich die Schrift die Weisung gibt, die private Rücksicht auf uns selber aufzugeben, so tilgt sie damit nicht allein die Habgier, die Machtsucht und das Streben nach Gunst bei den Menschen aus unseren Herzen - nein, sie entwurzelt auch die Ehrsucht, alles Hängen am menschlichen Ruhm und andere, verborgenere Pestilenz dieser Art! Der Christenmensch muß wahrlich so beschaffen und so zubereitet sein, daß er bedenkt: ich habe es in meinem ganzen Leben mit Gott zu tun. Aus diesem Grunde wird er all sein Tun und Lassen nach Gottes Urteil und Ermessen richten; ebenso wird er auch alles Streben seines Herzens fromm auf ihn lenken. Denn wer es gelernt hat, bei allem, was er auszurichten hat, auf Gott zu schauen, der wird dadurch zugleich von allen unnützen Gedanken abgewendet. Dies ist die Selbstverleugnung, die Christus mit solchem Nachdruck allen seinen Jüngern von ihrer ersten Lehrzeit an aufträgt. Hat diese Selbstverleugnung einmal unser Herz ergriffen, so läßt sie zunächst der Hoffart, der Aufgeblasenheit, der Prahlerei, dann aber auch dem Geiz, der Gier, der Ausschweifung, der weichlichen Wollust und all dem anderen, was aus unserer Selbstliebe entsteht, keinen Raum mehr. Wo sie dagegen nicht das Regiment führt, da verbreiten sich schamlos selbst die gemeinsten Laster - oder aber es wird zwar ein Schein der Tugend sichtbar, er ist aber durch böse Ruhmsucht verdorben. Man zeige mir doch, wenn man kann, einen Menschen, der anderen umsonst Gutes tun wollte - ohne sich nach dem Gebot des Herrn selbst verleugnet zu haben! Denn wer von dieser Gesinnung nicht beherrscht wird, der hat zum wenigsten das Lob im Auge, wenn er den Weg der Tugend geht! Gewiß hat es Philosophen gegeben, die behaupteten, man müsse nach der Tugend um ihrer selbst willen streben - aber die, welche das am schärfsten betont haben, die waren von derartiger Anmaßung aufgeblasen, daß es ganz deutlich wird: sie haben bei ihrem Streben nach der Tugend gar nichts anderes im Auge gehabt, als einen Grund für ihre Hoffart zu gewinnen. Gott aber hat kein Gefallen an solchen Haschern nach öffentlicher Gunst und solchen aufgeblasenen Menschen - nein, er gibt uns kund, daß sie schon in dieser Welt „ihren Lohn dahin haben“ (Matth. 6,2. 5. 16), daß die Huren und Zöllner dem Himmelreich näher sind als sie! (Matth. 21,31). Dabei habe ich aber noch gar nicht deutlich gezeigt, wie viele und wie große Hemmungen den Menschen am Eifer um das Rechte hindern, solange er sich noch nicht selbst verleugnet hat. Es ist wahr, was man einst gesagt hat: in der Menschenseele sei eine Welt von Lastern verborgen. Da läßt sich kein anderes Heilmittel finden als dies, daß du dich selbst verleugnest, die Rücksicht auf dich selber beiseiteschiebst und deinen Sinn einzig danach streben lässest, das zu suchen, was der Herr von dir fordert, und allein darum danach zu suchen, weil es ihm wohlgefällt.

2. Ware selfverloëning: om God se wil te doen en sy heerlikheid te bevorder

Hieruit volg ook die tweede vorm van vermaning, naamlik dat ons nie moet soek na die dinge wat aan ons behoort nie, maar na die dinge wat uit die Here se wil spruit en bydra om sy heerlikheid te bevorder. En dit is groot vordering dat ons onsself byna vergeet, ons eie belang in elk geval buite rekening laat en poog om ons getrou en ywerig aan God en sy gebooie toe te wy. Want wanneer die Skrif ons gebied om ons eie belang buite rekening te laat wis dit nie alleen hebsug, ’n sug na mag en gewildheid by mense⁷ uit ons gemoed uit nie, maar dit roei ook eersug en elke begeerte na menslike roem en ander meer verborge onheile wortel en tak uit ons gemoedere uit. Dit betaam ’n Christen in elk geval om so ingestel en georden te wees dat hy dink dat hy sy hele lewe met God besig is.⁸ Om hierdie rede sal hy alles wat aan hom behoort, op God se oordeel en waardebepaling toespits. Net so sal hy die hele inspanning van sy verstand eerbiedig op Hom rig. Want iemand wat geleer het om sy 885 oë in al sy handel op God te rig, word terselfdertyd weggekeer daarvan om oor onsinnige dinge te dink.

Dit is selfverloëniiig. Dit is wat Christus⁹ met sulke groot versigtigheid aan sy dissipels opgedra het toe hulle in sy skool was. Wanneer dit eenmaal ’n mens se hart ingeneem het, laat dit ten eerste geen plek vir hoogmoed, hooghartigheid of ydele vertoon nie, en ten tweede ook nie vir gierigheid, wellustigheid, oordadigheid, verwyfdheid en ander euwels wat uit eieliefde vir onsself spruit nie.¹⁰

Waar selfverloëning aan die ander kant nie heers nie, daar deurtrek selfs die skandelikste gebreke sonder skaamte alles éf as daar nog ’n sweem van deugsaamheid is, word dit deur ’n verwronge eersug geskend. Want wys my ’n mens, as jy kan, wat kosteloos goedhartigheid teenoor sy medemens wil beoefen tensy hy homself volgens die gebod van die Here versaak het. Want almal wat nie met hierdie gevoel in beslag geneem is nie, het ten minste ter wille van lof hierdie deug nagejaag. En al daardie filosowe wat ooit die sterkste daarop aangedring het dat deug ter wille van homself nagejaag moet word,¹¹ was met so ’n groot verwaandheid opgeblase dat dit duidelik is dat hulle deug nagejaag het om stof vir hooghartigheid te hê. En tog vind God geen behae in sulke gewildheidsoekers¹² en sulke opgeblase harte nie - in so ’n mate dat Hy verklaar dat hulle reeds hulle loon in die wêreld ontvang het¹³ en dat Hy  hoere en geldskieters nader aan die koninkryk van die hemel as hulle stel.¹⁴

Tog het ons nog nie duidelik gemaak deur hoeveel en watter groot hindernisse ’n mens in die wiele gery word as hy hom wil beywer vir wat reg is solank hy homself nie verloën nie. Want die mense het eertyds met waarheid gesê dat daar ’n wêreld se ondeugde in ’n mens se siel skuil. ’n Mens kan ook geen ander teenmiddel hiervoor vind as om jouself te verloën, jou eie belang agterweë te laat en jou gemoed ten voile daarop toe te spits om die dinge te soek wat die Here van jou eis, en die dinge te soek bloot omdat dit Hom behaag nie.

2. Отсюда вытекает наш второй тезис: мы не должны искать приятного для себя, но лишь того, что угодно Богу и что служит приумножению его славы. Великая добродетель также в том, чтобы почти совершенно забыть о себе и менее всего о себе заботиться, но, истинно веруя, отдать все силы и усердие следованию Богу и его заповедям. Ведь когда Писание запрещает нам заботиться в первую очередь о собственных нуждах, оно не только удаляет из наших сердец алчность, жажду власти, почестей и высокого положения, но также стремится искоренить всякое тщеславие, жажду мирской славы и другие скрытые язвы.

Христианин, безусловно, должен думать о том, чтобы всю свою жизнь сообразовывать с Богом. Если его не покидает мысль, что он даст отчёт Богу за все свои дела, то он обратит к Нему и посвятит Ему все свои стремления. Ибо тот, кто во всех своих поступках взирает на Бога, легко избавит свой ум от тщетных и пустых помыслов.

Первым требованием Христа ко всем его ученикам было самоотречение (Мф 16:24). Если человек принял это в своё сердце, то в первую очередь из его сердца уходят высокомерие, гордость и упрямство, а затем - жадность, невоздержанность, легкомыслие, стремление к удовольствиям вместе со всеми другими пороками, которые порождает любовь к себе. Напротив, всегда, когда нет самоотречения, человек или бесстыдно предаётся всевозможным похотям, или, если сохраняет некую видимость добродетели, развращается дурной жаждой славы. Пусть мне покажут человека, который проявлял бы бескорыстную доброту к другим, если он не отринул самого себя по велению Господа. Те, кто этого не сделал, если и следовали добродетели, то искали похвалы.

Даже философы (которые более других старались показать, что к добродетели следует стремиться ради неё самой) были до такой степени исполнены высокомерия и гордости, что сразу бросается в глаза: они стремились к добродетели только потому, чтобы иметь повод гордиться. А так как тщеславные люди, то есть ищущие мирской славы, или люди, распираемые самодовольством, не могут быть угодны Богу, Он объявляет, что первые уже получили награду свою в этом мире [Мф 6:2], а вторые дальше от Царства Божьего, чем мытари и блудницы [Мф 21:31].

Однако мы ещё не показали достаточно ясно, сколько препятствий мешают человеку посвятить себя служению добру, если он не отвергся самого себя. Верно говорили в старину, что в душе человека таится целая вселенная пороков. И мы не найдём от них никакого другого лекарства, кроме самоотречения, кроме отказа от того, что нравится нам, и устремления ума к поиску тех вещей, которых требует от нас Бог, - поиску только по той причине, что они Ему угодны.

3. | Alibi distinctius idem Paulus singulas vitae bene compositae partes, quanvis breviter, exequitur. Illuxit gratia Dei salutifera omnibus hominibus, erudiens nos ut ablegata impietate et mundanis concupiscentiis, sobrie et iuste et pie vivamus in praesenti seculo, expectantes beatam spem, et manifestationem gloriae magni Dei, et servatoris nostri Iesu Christi: qui dedit se pro nobis, ut redimeret nos ab omni iniquitate, et purificaret sibi populum peculiarem, studiosum bonorum operum [Tit. 2. c. 11]³. Postquam enim ad nos animandos gratiam Dei proposuit, ut nobis ad Deum vere colendum viam sternat, duo tollit obstacula quae maxime impediunt, impietatem scilicet, ad quam natura sumus nimium proclives, deinde mundanas cupiditates quae se longius extendunt. Ac sub impietate quidem non modo superstitiones notat, sed comprehendit etiam quicquid pugnat cum serio timore Dei. Mundanae autem cupiditates tantundem valent atque carnis affectus. Ita quo ad utranque Legis tabulam iubet nos proprium ingenium exuere, et abnegare quicquid ratio et voluntas dictat. Iam omnes vitae actiones ad tria membra restringit, sobrietatem, iustitiam et pietatem; ex quibus sobrietas haud dubie tam castitatem et temperantiam quam purum et frugalem temporalium bonorum usum, et inopiae tolerantiam denotat. Iustitia autem omnia aequitatis officia complectitur, ut reddatur unicuique quod suum est. Sequitur pietas, quae nos a mundi inquinamentis segregatos vera sanctitate cum Deo coniungit. Haec ubi insolubili vinculo inter se connexa sunt, solidam efficiunt perfectionem. Verum quia nihil magis difficile est, quam ratione carnis valere iussa, et domitis cupiditatibus, imo abnegatis, Deo et fratribus nos addicere, et Angelicam vitam in terrae sordibus meditari: Paulus, ut animos nostros ab omnibus laqueis extricet, revocat nos ad spem beatae immortalitatis: non frustra nos certare admonens: quia ut semel apparuit Christus redemptor, 154 ita ultimo suo adventu fructum salutis a se partae ostendet. Atque hoc modo illecebras omnes discutit quae nos obnubilant, ne aspiremus, ut decet, ad caelestem gloriam: imo docet peregrinandum esse in mundo, ne pereat vel excidat nobis caelestis haereditas.

3. Sainct Paul en un autre lieu deschiffre plus distinctement toutes les parties de bien reigler nostre vie, encore que ce soit en bref. La grace de Dieu, dit-il, est apparue en salut à tous hommes, nous enseignant de rejetter toute impieté et cupiditez mondaines: et ainsi, vivre sobrement, justement et sainctement en ce siecle, en attendant l’esperance bienheureuse, et la manifestation de la gloire du grand Dieu, et de nostre sauveur Jesus Christ, lequel s’est donné pour nous racheter de toute iniquité, et nous purifier à soy en peuple hereditaire adonné à bonnes œuvres (Tite 2:11). Car apres avoir proposé la grace de Dieu pour nous donner courage, voulant aussi nous faire le chemin pour marcher au service de Dieu, il oste deux obstacles qui nous pourroyent fort empescher: assavoir l’impieté, à laquelle nous sommes trop enclins de nature: et puis les cupiditez mondaines, qui s’estendent plus loing. Or sous ce mot d’Impieté, non seulement il signifie les superstitions, mais aussi comprend tont ce qui est contraire à la vraye crainte de Dieu. Les cupiditez mondaines vallent autant comme les affections de la chair. Par ainsi il nous commande de despouilder nostre naturel quant aux deux parties de la Loy, et rejetter loin tout ce que nostre raison et volonté nous mettent en avant. Au reste, il reduit toutes noz actions à trois membres ou parties: sobrieté, justice et pieté. La premiere, qui est sobrieté, signifie sans doute tant chasteté et attrempance, qu’un usage pur et moderé de tous les biens de Dieu, et patience en povreté. Le mot de Justice comprend la droiture en laquelle il nous faut converser avec noz prochains pour rendre à chacun ce qui luy appartient. La Pieté qu’il met en troisieme lieu, nous purge de toute pollution du monde, pour nous conjoindre à Dieu en saincteté. Quand ces trois vertus sont conjointes ensemble d’un lien inseparable, elles font une perfection entiere. Mais pour ce qu’il n’y a rien plus difficile que de quitter nostre raison, domter nos cupiditez; voire y renoncer du tout, afin de nous adonner à Dieu et à nos freres et mediter en ceste boue terrestre une vie angelique: sainct Paul, pour depestrer nos ames de tous liens, nous rappelle à l’esperance de l’immortalité bien-heureuse, disant que nous ne combattons point en vain, d’autant que Jesus Christ estant une fois apparu redempteur, monstrera à sa derniere venue le fruit du salut qu’il nous a acquis. Et en ceste maniere il nous retire de tous allechemens, qui ont accoustumé de nous esblouir, tellement que nous n’aspirons pas comme il seroit requis à la gloire celeste: et cependant nous advertit d’estre pelerins au monde, à ce que l’heritage des cieux ne nous perisse.

3. The same apostle, in another place, gives a more distinct, 621 though a brief, representation of all the parts of a well-regulated life. “The grace of God that bringeth salvation hath appeared to all men, teaching us, that, denying ungodliness and worldly lusts, we should live soberly, righteously, and godly, in this present world; looking for that blessed hope, and the glorious appearing of the great God and our Saviour Jesus Christ, who gave himself for us, that he might redeem us from all iniquity, and purify unto himself a peculiar people, zealous of good works.”¹⁸²⁹ For after having proposed the grace of God to animate us, in order to prepare the way for us truly to worship God, he removes two obstacles, which are our chief impediments; first, ungodliness, to which we have naturally too strong a propensity, and secondly, worldly lusts, which extend themselves further. The term “ungodliness” not only denotes superstitions, but comprehends also every thing that is repugnant to the serious fear of God. And “worldly lusts” mean the carnal affections. Therefore he enjoins us, with reference to both tables of the law, to forsake our former propensities, and to renounce all the dictates of our own reason and will. He reduces all the actions of life to three classes—sobriety, righteousness, and godliness. “Sobriety” undoubtedly denotes chastity and temperance, as well as a pure and frugal use of temporal blessings, and patience under poverty. “Righteousness” includes all the duties of equity, that every man may receive what is his due. “Godliness” separates us from the pollutions of the world, and by true holiness unites us to God. When these virtues are indissolubly connected, they produce absolute perfection. But since nothing is more difficult than to forsake all carnal considerations, to subdue and renounce our appetites, to devote ourselves to God and our brethren, and to live the life of angels amidst the corruptions of the world,—in order to extricate our minds from every snare, Paul recalls our attention to the hope of a blessed immortality; apprizing us that our efforts are not in vain; because, as Christ once appeared as a Redeemer, so, at his final advent, he will manifest the benefits of the salvation he has obtained. Thus he dispels the fascinations which blind us, and prevent our aspiring with becoming ardour to the glories of heaven, and at the same time teaches us that we must live as strangers and pilgrims in the world, that we may not lose the heavenly inheritance.

3. Three things to be followed, and two to be shunned in life. Impiety and worldly lusts to be shunned. Sobriety, justice, and piety, to be followed. An inducement to right conduct.

In another passage, Paul gives a brief, indeed, but more distinct account of each of the parts of a well-ordered life: “The grace of God that bringeth salvation hath appeared to all men, teaching us that, denying ungodliness and worldly lusts, we should live soberly, righteously, and godly, in this present world; looking for that blessed hope, and the glorious appearance of the great God and our Saviour Jesus Christ; who gave himself for us, that he might redeem us from all iniquity, and purify to himself a peculiar people, zealous of good works,” (Tit. 2:11-14). After holding forth the grace of God to animate us, and pave the way for His true worship, he removes the two greatest obstacles which stand in the way—viz. ungodliness, to which we are by nature too prone, and worldly lusts, which are of still greater extent. Under ungodliness, he includes not merely superstition, but everything at variance with the true fear of God. Worldly lustsare equivalent to the lusts of the flesh. Thus he enjoins 9us, in regard to both tables of the Law, to lay aside our own mind, and renounce whatever our own reason and will dictate. Then he reduces all the actions of our lives to three branches, sobriety, righteousness, and godliness. Sobriety undoubtedly denotes as well chastity and temperance as the pure and frugal use of temporal goods, and patient endurance of want. Righteousness comprehends all the duties of equity, in every one his due. Next follows godliness, which separates us from the pollutions of the world, and connects us with God in true holiness. These, when connected together by an indissoluble chain, constitute complete perfection. But as nothing is more difficult than to bid adieu to the will of the flesh, subdue, nay, abjure our lusts, devote ourselves to God and our brethren, and lead an angelic life amid the pollutions of the world, Paul, to set our minds free from all entanglements, recalls us to the hope of a blessed immortality, justly urging us to contend, because as Christ has once appeared as our Redeemer, so on his final advent he will give full effect to the salvation obtained by him. And in this way he dispels all the allurements which becloud our path, and prevent us from aspiring as we ought to heavenly glory; nay, he tells us that we must be pilgrims in the world, that we may not fail of obtaining the heavenly inheritance.

3. Elders behandelt dezelfde Paulus (Tit. 2:11) alle delen van een wel ingericht leven nauwkeuriger, hoewel in het kort. "De zaligmakende genade Gods is verschenen aan allemensen, en onderwijst ons, dat wij, de goddeloosheid en de wereldse begeerlijkheden verzakende, matig en rechtvaardig, en Godzalig leven zouden in deze tegenwoordige wereld, verwachtende de zalige hoop en de verschijning der heerlijkheid van de grote God, en van onze Zaligmaker Jezus Christus, die zichzelf voor ons gegeven heeft, opdat Hij ons zou verlossen van alle ongerechtigheid, en zichzelf een eigen volk zou reinigen, ijverig in goede werken." Want nadat hij, om ons te bemoedigen, Gods genade heeft voorgesteld, om ons de weg te banen tot de ware dienst van God, neemt hij twee beletselen weg, die het meest in de weg staan, namelijk de goddeloosheid, waartoe wij van nature al te zeer geneigd zijn, en vervolgens de wereldse begeerten, die zich verder uitstrekken. En onder de goddeloosheid verstaat hij niet slechts de bijgelovigheden, maar vat daaronder ook samen al wat strijdt met de ernstige vreze Gods. En de wereldse begeerlijkheden betekenen zoveel als de gezindheden des vleses. Zo gebiedt hij, wat betreft beide tafelen der wet, dat wij onze eigen aard moeten afleggen, en verloochenen al wat ons verstand en onze wil voorschrijft. Verder beperkt hij alle handelingen des levens tot drie leden, namelijk matigheid, rechtvaardigheid en Godzaligheid. Van deze betekent ongetwijfeld de matigheid zowel de kuisheid en de ingetogenheid, alsook het reine en spaarzame gebruik der tijdelijke goederen en het verdragen der armoede. En de rechtvaardigheid omvat alle plichten der billijkheid, dat aan een ieder gegeven wordt, wat het zijne is. Dan volgt de Godzaligheid, die ons afscheidt van de besmettingen der wereld en door de ware heiligheid met God verenigt. Wanneer deze eigenschappen door een onlosmakelijke band met elkaar verbonden zijn, bewerken zij een hechte volmaking. Maar omdat er niets moeilijker is, dan het rekening houden met het vlees vaarwel te zeggen, de begeerten te bedwingen, ja zelfs te verloochenen en ons Gode en onze broederen te wijden en temidden van de onreinheid der wereld een leven te overdenken als dat van engelen, roept Paulus, om onze harten uit alle strikken los te maken, ons terug tot de hoop op een zalige onsterfelijkheid, er aan herinnerend, dat wij niet tevergeefs strijden, daar Christus, evenals Hij eenmaal verschenen is als onze Zaligmaker, zo ook bij Zijn laatste komst de vrucht zal tonen van de zaligheid, die door Hem verworven is. En op deze wijze verdrijft hij alle verlokkingen, die ons omwolken, zodat wij niet streven naar de hemelse heerlijkheid, zoals we moeten doen; ja hij leert, dat wij in de wereld in vreemdelingschap moeten verkeren, opdat de hemelse erfenis ons niet ontga of ontvalle.

3. Die Selbstverleugnung nach Tit. 2

Paulus beschreibt noch an anderer Stelle, freilich kurz, ein recht gestaltetes Leben in seinen einzelnen Teilen. „Denn es ist erschienen die heilsame Gnade Gottes allen Menschen und züchtigt uns, daß wir sollen verleugnen das ungöttliche Wesen und die weltlichen Lüste und züchtig, gerecht und gottselig leben in dieser Welt und warten auf die selige Hoffnung und Erscheinung der Herrlichkeit des großen Gottes und unseres Heilandes, Jesu Christi, der sich selbst für uns gegeben hat, auf daß er uns erlösete von aller Ungerechtigkeit und reinigte sich selbst ein Volk zum Eigentum, das fleißig wäre zu guten Werken“ (Tit. 2,11-14). Er stellt uns nämlich hier zunächst zu unserer Ermunterung die Gnade Gottes vor Augen und bahnt uns damit den Weg, Gott wahrhaft zu dienen; dann aber behebt er zwei Hindernisse, die uns am meisten hemmen, nämlich das „ungöttliche Wesen“, zu dem wir von Natur nur 448 allzu geneigt sind, und dann die „weltlichen Lüste“, welche sich (noch) viel weiter erstrecken. Unter „ungöttlichem Wesen“ versteht er dabei nicht allein den Aberglauben, sondern er faßt darunter auch alles das zusammen, was mit der ernstlichen Furcht Gottes im Widerspruch steht. Die „weltlichen Lüste“ aber bedeuten soviel wie die Regungen des Fleisches. Wir sollen also nach dem Geheiß des Apostels hinsichtlich beider Tafeln des Gesetzes unsere eigene Art von uns legen und alles, was uns die Vernunft und der eigene Wille diktiert, verleugnen! Alle Lebensgeschehnisse faßt er dann in drei Stücken zusammen: Züchtigkeit, Gerechtigkeit und Gottseligkeit (Vers 12). „Züchtigkeit“ bedeutet dabei ohne Zweifel Keuschheit und Mäßigkeit, zugleich aber auch den reinen und besonnenen Genuß der zeitlichen Güter und das geduldige Ertragen des Mangels. Die „Gerechtigkeit“ umfaßt alle Pflichten der Billigkeit: es soll also jeder empfangen, was ihm zukommt. Dann folgt die „Gottseligkeit“, die uns von den Befleckungen der Welt absondert und uns in wahrer Heiligkeit mit Gott eint. Wo diese drei miteinander unauflöslich verbunden sind, da bewirken sie eine rechte Vollkommenheit. Indessen ist ja nichts so schwer, als der Vernunft des Fleisches den Abschied zu geben, die Begierden zu dämpfen, ja, zu verleugnen - und uns so Gott und unseren Brüdern zu weihen und mitten in dem Schmutz der Erde nach einem engelreinen Leben zu trachten. Darum will Paulus unser Herz aus allen Fesseln losmachen und ruft uns deshalb zur Hoffnung auf die selige Unsterblichkeit zurück. Er erinnert uns daran, daß wir ja nicht vergebens streiten: denn wie Christus einmal als unser Erlöser erschienen ist, so wird er auch bei seinem letzten Kommen die Frucht des Heils, das er uns erworben hat, an den Tag bringen. So macht er alle Lockungen zunichte, die uns umnebeln, so daß wir nicht gebührlich nach der himmlischen Herrlichkeit streben, ja, er lehrt uns, daß wir in der Welt als Fremdlinge wandern müssen, damit uns das himmlische Erbe nicht verlorengeht oder entfällt.

3. Selfverloëning volgens Titus 2

Elders behandel Paulus elkeen van die aspekte van ’n goed ingerigte lewe nog duideliker, al is dit in ’n neutedop. Hy sê: “Die genade van 886 God wat die saligheid bring, het sy lig oor alle mense laat skyn. Dit leer ons om goddeloosheid en wêreldse begeertes te verloën, en om nugter, regverdig en vroom in hierdie wêreld te lewe, terwyl ons die salige hoop en die openbaring van die heerlikheid van die grote God en ons Verlosser Jesus Christus verwag. Hy wat Homself vir ons gegee het om ons van al die ongeregtigheid te verlos en ’n volk van sy eie vir Hom te reinig, ywerig in goeie werke”.¹⁵

Nadat hy trouens die genade van God aan ons voorgehou het om ons moed te gee en om vir ons die pad te baan om God waarlik te dien, ruim hy twee struikelblokke uit die weg wat ons besonderlik in die wiele ry.

Dit is naamlik goddeloosheid waartoe ons van nature maar alte geneig is, en verder ook wêreldse begeertes wat nog verder strek. Onder goddeloosheid dm hy inderdaad nie alleen op bygelowe nie, maar hy vat daaronder ook alles saam wat in stryd is met ernstige godvresendheid. Wêreldse begeertes beteken egter net sowel vleeslike gevoelens.¹⁶ So beveel hy ons ten opsigte van albei die tafels van die wet om ons eie verstand te verloën en alles wat ons rede en wil aan ons voorsê te versaak. Dan vat hy al ons lewenshandelinge in drie dele saam, naamlik nugterheid, geregtigheid en vroomheid. Hiervan dui nugterheid  ongetwyfeld sowel kuisheid en selfbeheersing as suiwer en spaarsamige gebruik van wêreldse goed en ’n verdraagsaamheid betreffende armoede aan. Geregtigheid weet sluit al die pligte van billikheid in om aan elkeen te gun wat aan hom behoort.¹⁷ Daarna volg vroomheid, wat ons wat van die onreinheid van die wêreld afgesonder is, in ware heiligheid met God verbind. Wanneer hierdie dele met ’n onlosmaaklike band aan mekaar gebind is, bring hulle blywende volmaaktheid tot stand. Omdat niks egter moeiliker is as om die bekommernis vir jou vlees vaarwel toe te roep, jou begeertes te beteuel of eerder te versaak en jou aan God en jou medebroeders toe te sê en om in die gemors van hierdie wêreld die lewe van ’n engel te probeer beoefen nie, roep Paulus ons terug na die hoop op die geluksalige onsterflikheid om ons gemoedere van al die strikke los te maak. Hy wys ons daarop dat ons nie tevergeefs stry nie,¹⁸ omdat Christus, soos Hy eenmaal as ons Verlosser verskyn het, so ook met sy laaste koms aan ons die vrug van saligheid wat Hy vir ons verkry 887 het, sal toon. En so slaan hy al die verlokkings uit mekaar wat soos ’n wolk om ons lê sodat ons nie soos dit hoort, na die hemelse heerlikheid streef nie. Ja, hy leer dat ons vreemdelinge op die wêreld moet wees,¹⁹ sodat ons hemelse erfdeel nie verlore mag gaan of mag wegval nie.

Selfverloëning en ons naaste (Afdeling 4 - 7)

3. Св. Павел, хотя и кратко, чётко излагает все правила должного устроения нашей жизни. «Ибо явилась благодать Божия, спасительная для всех человеков, научающая нас, чтобы мы, отвергнувши нечестие и мирские похоти, в воздержании, справедливости и благочестии жили в нынешнем веке, ожидая блаженного упования и явления славы великого Бога и Спасителя нашего Иисуса Христа, Который дал Себя за нас, чтобы избавить нас от всякого беззакония и очистить Себе народ особенный, ревностный к добрым делам» (Тит 2:11-14). Бог, явив свою милость, чтобы придать нам мужества, и желая расчистить нам путь для служения Ему, устраняет два препятствия, которые могли бы нам помещать: нечестие, к которому мы весьма склонны по природе, и мирские похоти. О них и пойдёт речь ниже.

Слово «нечестие» означает не только суеверия, но и всё то, что противно истинному страху Божьему. Выражение «мирские похоти» имеет тот же смысл, что и «вожделения плоти». Таким образом, в соответствии с обеими частями Закона апостол предписывает нам очистить наше естество и отбросить то, к чему более всего толкают нас наши разум и воля.

Затем он сводит все наши деяния к трём составляющим: воздержание, справедливость и благочестие. Первое - воздержание - вне всякого сомнения означает как целомудрие и кротость, так и чистое, воздержанное пользование благами, данными нам Богом, а также терпение в бедности. Слово «справедливость» означает честность и прямоту, которых мы должны держаться в отношениях с ближними, чтобы каждому воздавать должное. Благочестие, которое апостол ставит на третье место, очищает нас от скверны мира, дабы соединить с Богом в святости.

Когда эти три добродетели слиты воедино, они образуют полное совершенство. Но нет ничего труднее, нежели отказаться от собственных умствований, обуздать свои похоти - то есть отказаться от всего, чтобы посвятить себя Богу и своим братьям, и размышлять среди земной грязи об ангельской жизни. Поэтому св. Павел, желая освободить наши души от цепей, призывает нас к упованию на блаженное бессмертие и говорит, что мы не тщетно боремся, ибо Иисус Христос, став однажды нашим Искупителем, явит при своём втором пришествии плод спасения, приобретённого Им для нас. Тем самым апостол отодвигает нас от соблазнов, которыми обычно мы настолько ослеплены, что не стремимся должным образом к небесной славе, и в то же время учит быть странниками в этом мире, дабы не потерять небесного наследия.

4. | Porro in his verbis perspicimus abnegationem nostri^a partim quidem in homines respicere^b, partim vero (idque praecipue) in Deum. Quum enim sic nos cum hominibus gerere iubet Scriptura ut illos honore nobis anteferamus, ut procurandis eorum commodis totos nos bona fide impendamus [Rom. 12. c. 10; Philip. 2. a. 3]: ea dat mandata quorum minime capax est animus noster, nisi ante naturali sensu evacuatus. Nam (qua caecitate omnes in amorem nostri ruimus) sibi quisque iustam causam habere videtur se efferendi, alios autem prae se omnes contemnendi. Siquid in nos contulit Deus non poenitendum, eo freti, statim animos tollimus: nec tantum intumescimus, sed pene rumpimur superbia. Vitia, quibus abundamus, et occultamus sedulo apud alios, et nobis ipsis levia minutaque esse fingimus, blandiendo, imo interdum pro virtutibus osculamur. Eaedem, quas in nobis admiramur, dotes, si in aliis apparent, vel etiam superiores, ne cogamur illis cedere, nostra malignitate deterimus ac carpimus: siqua sunt vitia, severa acrique animadversione ea observare non contenti, odiose amplificamus. Hinc illa insolentia, ut quisque nostrum, ceu communi lege exemptus, supra reliquos velit eminere: neminem vero mortalium non secure et ferociter contemnat, vel certe tanquam inferiorem despiciat. Cedunt divitibus pauperes, plebeii nobilibus, servi dominis, literatis indocti: sed nemo est qui non aliquam praestantiae opinionem intus alat. Ita singuli sibi adulando regnum quoddam gerunt in pectore; sibi enim arrogantes quo sibi placeant, de aliorum ingeniis et moribus censuram agunt: si vero ad contentionem ventum fuerit, illic erumpit venenum. Nam multi sane nonnullam mansuetudinem prae se ferunt quandiu blanda omnia et amabilia experiuntur: at vero^c qui eundem servet modestiae tenorem ubi pungitur et irrigatur, quotusquisque est? Nec aliud remedium est quam ut revellatur ex imis visceribus haec noxiosissima τῆς φιλονεικίας καὶ φιλαυτίας pestis: quemadmodum etiam Scripturae doctrina revellitur. Sic enim instituimur, ut quas Deus nobis largitus est dotes, meminerimus non nostra esse bona, sed gratuita Dei dona: quibus siqui superbiant, ingratitudinem suam produnt. || Quis te 155 praestantiorem reddit? inquit Paulus; quod si acceperis omnia, quid gloriaris acsi tibi data non essent [1. Cor. 4. b. 7]? || Deinde assidua vitiorum nostrorum recognitione ad humilitatem nos revocemus. Ita nihil in nobis restabit quo turgeamus: multa vero erit deiectionis materia. Rursum iubemur, quaecunque in aliis respicimus Dei dona, sic revereri ac suspicere ut eos quoque honoremus penes quos resident. Nam, quo ipsos honore dignatus est Dominus, magnae improbitatis foret eum illis adimere. Ad vitia autem docemur connivere, non equidem ut adulando foveamus, sed ne illorum causa insultemus iis quos benevolentia et honore fovere convenit. Ita fiet ut cum quocunque mortalium negotium nobis sit, non tantum moderate nos et modeste, sed comiter et amice etiam geramus. Quemadmodum ad veram mansuetudinem nunquam alia via pervenies quam si et tui deiectione, et alterius reverentia imbutum pectus habueris.

4. Or en ces parolles nous voyons que le renoncement de nous-mesmes en partie regarde les hommes, en partie Dieu, voire principalement. Car quand l’Escriture nous commande de nous porter tellement envers les hommes, que nous les preferions à nous en honneur, et que nous taschions fidelement d’avancer leur profit (Rom. 12:10; Phil. 2:3), elle baille des commandemens, desquels nostre cœur n’est point capable, s’il n’est premierement vuide de son sentiment naturel. Car nous sommes tous si aveuglez et transportez en l’amour de nous-mesmes, qu’il n’y a celuy qui ne pense avoir bonne cause de s’eslever par dessus tous autres, et de mespriser tout le monde an pris de soy. Si Dieu nous a donné quelque grace qui soit à estimer, incontinent sous l’ombre de cela nostre cœur s’esleve: et non seulement nous nous enflons, mais quasi crevons d’orgueil. Les vices dont nous sommes pleins, nous les cachons soigneusement envers les autres: et nous faisons accroire qu’ils sont petis et tegiere, ou mesmes aucunesfois les prisons pour vertus. Quant est des graces, nous les estimons tant en nous, jusques à les avoir en admiration. Si elles apparaissent en d’autres, voire mesmes plus grandes: à ce que nous ne soyons contreints de leur ceder, nous les obscurcissons, ou desprisons le plus qu’il nous est possible. Aucontraire, quelques vices qu’il y ait en nos prochains nous ne nous contentons point de les observer à la rigueur: mais les amplifions odieusement. De là vient ceste insolence, qu’un chacun de nous, comme estant exempté de la condition commune, appete preeminence par dessus tous les autres: et sans en excepter un, les mesprise tous comme ses inferieurs. Les povres cedent bien aux riches, les vilains aux nobles, les serviteurs à leurs maistres, les ignorans aux savans: mais il n’y a nul qui n’ait en son cœur quelque fantasie, qu’il est digne d’estre excellent par dessus tous les autres. Ainsi chacun en son endroit, en se flattant nourrist un royaume en son cœur. Car s’attribuant les choses dont il se plaist, il censure les esprits et les mœurs des autres. Que si on vient à contention, lors le venin sort et se monstre. Il en y a bien plusieurs qui ont quelque apparence de mansuetude et modestie, cependant qu’ils ne voyent rien qui ne vienne à gré: mais combien y en a-il peu qui gardent douceur et modestie, quand on les picque et irrite? Et de fait, cela ne se peut autrement faire, sinon que ceste peste mortelle de s’aymer et exalter soymesme, soit arrachée du profond du cœur, comme aussi l’Escriture en arrache. Car si nous escoutons sa doctrine, il nous faut souvenir que toutes les graces que Dieu nous a faites, ne sont pas noz biens propres, mais dons gratuits de sa largesse. Pourtant si quelcun s’enorgueillist, il demonstre en cela son ingratitude. Qui est-ce qui te magnifie? dit sainct Paul. Et si tu as receu toutes choses, pourquoy t’en glorifies-tu, comme si elles ne t’estoyent pas données (1 Cor. 4:7)? D’autre-part, recognoissans assiduellement noz vices, nous avons à nous reduire à humilité. Ainsi, il ne restera rien en nous qui nous puisse enfler: mais plustost y aura grande matiere de nous demettre et abbatre. Davantage, il nous est commandé que tous les dons de Dieu que nous voyons en noz prochains, nous soyent en tel honneur et reverence, qu’à cause d’eux nous honnorions les personnes ausquelles ils resident. Car ce seroit trop grande audace et impudence, de vouloir despouller un homme de l’honneur que Dieu luy a fait. Il nous est derechef commandé de ne regarder point les vices, mais les couvrir: non pas pour les entretenir par flatterie, mais à ce que nous n’insultions point à celuy qui a commis quelque faute, veu que nous luy devons porter amour et honneur. De là il adviendra qu’à quiconque que ce soit que nous ayons affaire, non seulement nous nous porterons modestement et moderément, mais aussi en douceur et amitié: comme au contraire jamais on ne parviendra par autre voye en vraye mansuetude, qu’en ayant le cœur disposé à s’abaisser, et honnorer les autres.

4. In these words we perceive, that self-denial relates partly to men, but partly, and indeed principally, to God. For when the Scripture enjoins us to conduct ourselves in such a manner towards men, as in honour to prefer one another, and faithfully to devote our whole attention to the promotion of their 622 advantage,¹⁸³⁰ it gives such commands as our heart can by no means receive, without having been previously divested of its natural bias. For we are all so blinded and fascinated with self-love, that every one imagines he has a just right to exalt himself, and to undervalue all others who stand in competition with him. If God has conferred on us any valuable qualification, relying thereon, our hearts are immediately lifted up; and we not only swell, but almost burst with pride. The vices in which we abound, we sedulously conceal from others, and flatter ourselves with the pretence that they are diminutive and trivial, and even sometimes embrace them as virtues. If the same talents which we admire in ourselves, or even superior ones, appear in others, in order that we may not be obliged to acknowledge their superiority, we depreciate and diminish them with the utmost malignity: if they have any vices, not content to notice them with severe and sharp animadversions, we odiously amplify them. Hence that insolence, that every one of us, as if exempted from the common lot, is desirous of pre-eminence above the rest of mankind; and severely and haughtily contemns every man, or at least despises him as an inferior. The poor yield to the rich, plebeians to nobles, servants to masters, the illiterate to the learned; but there is no man who does not cherish within him some idea of his own excellence. Thus all men, in flattering themselves, carry, as it were, a kingdom in their own breast; for arrogating to themselves the height of self-gratulation, they pass censure on the understandings and conduct of others; but if any contention arises, it produces an eruption of the poison. For many discover some gentleness, as long as they find every thing pleasant and amiable; but how many are there who preserve the same constant course of good humour when they are disturbed and irritated? Nor is there any other remedy, than the eradication from the inmost recesses of the heart of this most noxious pest of ambition and self-love; as it is indeed eradicated by the doctrine of the Scripture. For if we attend to its instructions, we must remember, that the talents with which God has favoured us, are not excellences originating from ourselves, but free gifts of God; of which if any are proud, they betray their ingratitude. “Who maketh thee to differ?” saith Paul. “Now, if thou didst receive all things, why dost thou glory, as if thou hadst not received them?”¹⁸³¹ In the next place, by assiduous observation and acknowledgment of our faults, we must recall our minds to humility. Thus there will remain in us nothing to inflate us, but great reason for dejection. On the other hand, we are enjoined, whatever gifts of God we perceive in 623 others, to revere and esteem them, so as to honour those in whom they reside. For it would betray great wickedness in us to rob them of that honour which God has given them. Their faults we are taught to overlook, not indeed to encourage them by adulation, but never on account of them to insult those whom we ought to cherish with benevolence and honour. The result of attention to these directions will be, that with whomsoever we are concerned, we shall conduct ourselves not only with moderation and good humour, but with civility and friendship. For we shall never arrive at true meekness by any other way, than by having our hearts imbued with self-abasement and a respect for others.

4. Self-denial the sum of Paul’s doctrine. Its difficulty. Qualities in us which make it difficult. Cures for these qualities. 1. Ambition to be suppressed. 2. Humility to be embraced. 3. Candour to be esteemed. 4. Mutual charity to be preserved. 5. Modesty to be sincerely cultivated.

Moreover, we see by these words that self-denial has respect partly to men and partly (more especially) to God (sec. 8-10). For when Scripture enjoins us, in regard to our fellow men, to prefer them in honour to ourselves, and sincerely labour to promote their advantages (Rom. 12:10; Phil. 2:3), he gives us commands which our mind is utterly incapable of obeying until its natural feelings are suppressed. For so blindly do we all rush in the direction of self-love,that every one thinks he has a good reason for exalting himself and despising all others in comparison. If God has bestowed on us something not to be repented of, trusting to it, we immediately become elated, and not only swell, but almost burst with pride. The vices with which we abound we both carefully conceal from others, and flatteringly represent to ourselves as minute and trivial, nay, sometimes hug them as virtues. When the same qualities which we admire in ourselves are seen in others,even though they should be superior, we, in order that we may not be forced to yield to them, maliciously lower and carp at them; in like manner, in the case of vices, not contented with severe and keen animadversion, we studiously exaggerate them. Hence the insolence with which each, as if exempted from the common lot, seeks to exalt himself above his neighbour, confidently and proudly despising others, or at least looking down upon them as his inferiors. The poor man yields to the rich, the plebeian to the noble, the servant to the master, the unlearned to the learned, and yet every one inwardly cherishes some idea of his own superiority. Thus each flattering himself, sets up a kind of kingdom in his breast; the arrogant, to satisfy themselves, pass censure on the minds and manners of other men, and when contention 10arises, the full venom is displayed. Many bear about with them some measure of mildness so long as all things go smoothly and lovingly with them, but how few are there who, when stung and irritated, preserve the same tenor of moderation? For this there is no other remedy than to pluck up by the roots those most noxious pests, self-love and love of victory (φιλονεικία καὶ φιλαυτία). This the doctrine of Scripture does. For it teaches us to remember, that the endowments which God has bestowed upon us are not our own, but His free gifts, and that those who plume themselves upon them betray their ingratitude. “Who maketh thee to differ,” saith Paul, “and what hast thou that thou didst not receive? now if thou didst receive it, why dost thou glory, as if thou hadst not received it?” (1 Cor. 4:7). Then by a diligent examination of our faults let us keep ourselves humble. Thus while nothing will remain to swell our pride, there will be much to subdue it. Again, we are enjoined, whenever we behold the gifts of God in others, so to reverence and respect the gifts, as also to honour those in whom they reside. God having been pleased to bestow honour upon them, it would ill become us to deprive them of it. Then we are told to overlook their faults, not, indeed, to encourage by flattering them, but not because of them to insult those whom we ought to regard with honour and good will.¹ In this way, with regard to all with whom we have intercourse, our behaviour will be not only moderate and modest, but courteous and friendly. The only way by which you can ever attain to true meekness, is to have your heart imbued with a humble opinion of yourself and respect for others.

4. Verder zien wij in deze woorden, dat de zelfverloochening deels ziet op de mensen, en deels (en dat voornamelijk) op God. Want wanneer de Schrift ons beveelt (Rom. 12:10;Fil. 2:3) ons zo jegens de mensen te gedragen, dat wij hen in eer boven ons stellen, dat wij ons geheel met goede trouw toeleggen op het verzorgen van hun belangen, dan geeft zij zulke geboden, dat ons gemoed die niet bevatten kan, tenzij het van tevoren van zij natuurlijke gezindheid ontledigd is. Want (teroorzake van de verblindheid, waarmee wij allen tot liefde jegens onszelf geneigd zijn) meent ieder een rechtvaardige reden te hebben om zich te verheffen, en alle anderen in vergelijing met zichzelf te verachten. Indien God ons iets geschonken heeft, waarover we geen berouw behoeven te hebben, dan vertrouwen we daar terstond op en gaan er prat op; en niet alleen zwellen wij, maar wij barsten bijna van trots. De gebreken, die wij in overvloedige mate hebben, verbergen wij naarstig voor anderen en vleiend maken wij onszelf wijs, dat ze licht en gering zijn, ja somstijds kussen wij ze alsof ze deugden waren. Indien dezelfde gaven, die wij in ons bewonderen, of nog grotere, in anderen aan de dag treden, dan verkleinen en hekelen wij die in onze afgunstigheid; hebben ze enige gebreken, dan zijn wij er niet mede tevreden ze met strenge en scherpe opmerkzaamheid waar te nemen, maar op hatelijke wijze vergroten wij ze. Vanhier die overmoed, dat ieder onzer, alsof hij buiten de algemene wet stond, boven de anderen wil uitsteken, en alle mensen onbekommerd en brutaal minacht, of althans als minderen op hen neerziet. De armen wijken voor de rijken, de onaanzienlijken voor de edelen, de ongeleerden voor de geleerden; maar niemand is er, die niet in zijn binnenste enige dunk van zijn voortreffelijkheid voedt. Zo draagt een ieder, door zichzelf te vleien, een of ander koninkrijk in zijn hart. Want zichzelf iets aanmatigend, waardoor hij zichzelf behaagt, oefent hij kritiek op de aanleg en de levenswijze van anderen: komt het echter tot een twist, dan barst het gif uit. Want velen vertonen wel enige zachtmoedigheid, zolang ze vriendelijk en beminnenswaardige dingen ondervinden. Maar hoevelen zijn er, die dezelfde onafgebroken bescheidenheid bewaren, wanneer ze gekrenkt en geprikkeld worden? En er is geen ander geneesmiddel, dan dat deze zeer schadelijke ziekte van de eerzucht en de eigenliefde uit het diepst der ingewanden uitgeroeid wordt, gelijk ze ook door de leer der Schrift wordt uitgeroeid. Want wij worden zo onderwezen, dat wij moeten bedenken, dat de gaven, die God ons geschonken heeft, niet onze goederen zijn, maar genadegiften Gods; en indien sommigen op die gaven trots zijn, verraden zij hun ondankbaarheid. "Wie maakt u voortreffelijker," zegt Paulus (1 Cor. 4:7) "indien gij alles ontvangen hebt, wat roemt gij, alsof het u niet gegeven was?" Verder wordt ons geleerd, dat wij door een onafgebroken monstering van onze gebreken onszelf moeten brengen tot nederigheid. Zo zal er niets in ons overblijven, waardoor wij opgezwollen zijn, maar zal er veel stof zijn tot verootmoediging. Aan de andere kant wordt ons bevolen, dat wij alle gaven Gods, die wij in anderen zien zo moeten eren en hoogachten, dat wij ook hun eer aandoen, bij wie ze berusten. Want het zou van grote boosheid getuigen hen te beroven van de eer, welke de Heere hen waardig gekeurd heeft. En ons wordt geleerd hun gebreken door de vingers te zien, waarlijk niet om ze door vleierij te voeden, maar opdat we niet ter oorzake van die gebreken hen zouden honen, die we met welwillendheid en eerbetuiging behoren te bejegenen. Zo zal het gebeuren, dat met wie der mensen wij ook te maken hebben, wij ons niet alleen gematigd en bescheiden, maar ook voorkomend en vriendelijk gedragen. Gelijk men nooit langs een andere weg tot ware zachtmoedigheid zal komen, dan wanneer men een gemoed heeft, dat doortrokken is van zelfvernedering en eerbied voor de ander.

4. Die Selbstverleugnung gibt uns das rechte Verhalten zu unseren Mitmenschen

Aus diesen Worten des Apostels ersehen wir weiter, daß unsere Selbstverleugnung zum Teil auf die Menschen, zum Teil auch - und zwar vornehmlich - auf Gott gerichtet ist.

Wenn uns die Schrift nämlich für den Umgang mit den Menschen die Weisung gibt: „Einer komme dem anderen mit Ehrerbietung zuvor“ (Röm. 12,10; Phil. 2,3), so daß wir also aus ehrlichem Herzen alles daransetzen sollen, für das Wohlergehen der anderen zu sorgen - so erteilt sie uns damit einen Befehl, den unser Herz nicht fassen kann, wenn es nicht zuvor seines natürlichen Sinnes entledigt worden ist. Denn wir sind ja alle aus furchtbarer Blindheit in Selbstliebe versunken - und deshalb glaubt jeder einen gerechten Grund zu haben, um sich selbst zu erheben, alle anderen dagegen im Vergleich mit sich selber zu verachten. Hat uns Gott etwas geschenkt, dessen wir uns nicht zu schämen brauchen, so setzen wir gleich unser Vertrauen darauf und erheben unser Herz, wir blasen uns auf, ja wir bersten schier vor Hochmut! Unsere Laster, von denen wir soviele haben, verstecken wir mit Fleiß vor den anderen und machen uns selber schmeichlerisch vor, sie seien geringfügig und unerheblich, ja, wir hätscheln sie gar noch als Tugenden! Treten uns nun aber die gleichen Gaben, die wir an uns selber bewundern, bei anderen entgegen, vielleicht gar in höherem Maß, so tadeln und schmähen wir sie in unserer Bosheit, damit wir nur ja nicht genötigt sind, sie bei ihnen anzuerkennen. Finden wir bei den anderen aber Laster, so begnügen wir uns nicht damit, sie in strengem, bitterem Tadel anzumerken, nein, wir machen sie in unserer Gehässigkeit noch größer! Daher kommt dann die Überheblichkeit, mit der wir alle über die anderen hinausragen wollen - als ob wir von dem allgemeinen Gesetz eine Ausnahme machten -, mit der wir alle Sterblichen stolz und übermütig verachten oder sie wenigstens als unter uns stehend von oben herab ansehen! So müssen die Armen vor den Reichen, die Nichtadligen vor dem Adel, die Knechte vor den Herren, die Ungelehrten vor den Gebildeten zurücktreten - 449 aber es ist keiner dabei, der nicht in seinem Herzen irgendwie den Wahn nährte, er sei etwas besonderes. So trägt jeder Einzelne durch seine Selbstbespiegelung irgendein Königreich in seinem Herzen. Denn jeder spricht sich anmaßend etwas zu, kraft dessen er an sich selbst Gefallen findet - und von da aus sitzt er dann über den Charakter und die Lebensweise des anderen zu Gericht! Wenn es dann aber zum Streite kommt, dann bricht das Gift offen hervor. Gewiß legen nämlich viele Leute einige Sanftmut an den Tag, solange sie lauter Schmeichelhaftes und Liebliches zu hören bekommen - aber wie viele unter ihnen mögen wohl diese bescheidene Haltung bewahren, wenn man sie quält und reizt? Da gibt es kein anderes Heilmittel, als daß die furchtbar schädliche Pestilenz der Ehrsucht und Selbsthilfe aus dem tiefsten Innern herausgerissen werde - wie das ja auch durch die Unterweisung der Heiligen Schrift wirklich geschieht. Denn die Schrift lehrt uns so, daß wir daran denken: die Gaben, die uns Gott gewährt hat, sind nicht unser Besitz, sondern Gottes Geschenk; wenn einer nun darüber hoffärtig wird, so kommt seine Undankbarkeit ans Licht. So sagt Paulus: „Wer hat dich vorgezogen? ... So du es aber empfangen hast, was rühmst du dich denn, als ob du es nicht empfangen hättest?“ (1. Kor. 4,7). Weiterhin sollen wir uns auch durch fleißige Betrachtung unserer Laster zur Demut anhalten. So wird in uns nichts übrigbleiben, das uns aufgeblasen machen könnte - dagegen wird zur Beugung viel Grund vorliegen! Auf der anderen Seite wird uns befohlen, die Gaben Gottes, die wir an anderen Menschen zu sehen bekommen, derart zu achten und hochzuhalten, daß wir damit zugleich die Menschen ehren, denen sie beigelegt sind. Denn wenn der Herr sie solcher Ehre gewürdigt hat, so wäre es schlimme Bosheit, wenn wir sie ihnen absprechen wollten. Den Lastern der anderen gegenüber sollen wir nach der Lehre der Schrift Nachsicht üben - gewiß nicht, als ob wir sie durch Schmeichelei bestärken sollten; aber wir sollen um der Laster willen nicht gegen die Menschen grob werden, denen wir doch mit Wohlwollen und Ehrerbietung begegnen sollen. So wird es denn geschehen, daß wir allen Menschen, mit denen wir zu tun haben, nicht nur zurückhaltend und bescheiden, sondern zuvorkommend und freundlich gegenübertreten. Zur wahren Sanftmut kann man eben auf keinem anderen Wege gelangen, als wenn man sich selbst erniedrigt und ganz von Ehrerbietung gegen den anderen erfüllt ist.

4. Selfverloëning kweek die regte gesindheid teenoor die medemens

Verder kan ons in hierdie woorde bemerk dat selfverloëning gedeeltelik op die mens en gedeeltelik - en besonderlik - op God sien. Wanneer die Skrif ons trouens gebied om ons so teenoor ons medemens te gedra dat ons hulle meer as onsself eer, om ons ten voile en te goeder trou daarop toe te lê om vir hulle voordeel te sorg,²⁰ gee dit aan ons gebooie wat ons gemoed hoegenaamd nie kan begryp nie, behalwe as dit vooraf van sy natuurlike gevoel ontledig is. Want as gevolg van die blindheid waarmee ons almal blindelings op liefde vir onsself afstorm, lyk dit vir elkeen van ons asof hy gegronde rede het om homself te verhef en alle ander mense te minag as hy hulle met homself vergelyk. As God die een of ander seën aan ons gee wat nie te versmaai is nie, vertrou ons daarop en begin dadelik om ons te verhef. Ons begin dan nie slegs om opgeblase te wees nie, maar ons bars amper van hoogmoed. Ons verbeel ons dat ons gebreke waarvan ons ’n oorvloed het en wat ons versigtig vir ander mense wegsteek, maar lig en gering is en ons smeer onsself heuning om die mond; ja, ons soen ons ondeugde soms asof dit deugde is. As dieselfde of selfs groter gawes wat ons in ons bewonder, in ander mense voorkom, vertrap ons dit uit kwaadwilligheid en kraak dit af om nie gedwing te word om agter hulle te staan nie. Maar as daar miskien ondeugde in hulle voorkom, is ons nie daarmee tevrede om hulle met ’n streng en skerp teregwysing daaroor te vermaan nie, maar haatlik vergroot ons dit. Hieruit ontstaan daardie onbeskoftheid dat elkeen van ons bo ander wil uitstaan net asof hy van die gewone wet vrygestel is. Hieruit ontstaan die onbeleefdheid dat elkeen van ons almal onbesorgd en wreed verag of in elk geval op elkeen as ’n mindere neersien. Armes gee pad voor rykes, gewone mense voor die adel, diensknegte voor hulle werkgewers en ongeleerdes voor geletterdes. Daar is trouens niemand wat nie in sy binneste die een of ander waan van eie voortreflikheid troetel nie. So vlei elkeen homself en dra sy eie 888 koninkrykie in sy gemoed.²¹ Want terwyl hy vir homself iets toe-eien wat hom geval, kritiseer hy ander se verstand en leefwyse. As dit dan op konflik uitloop, kom die venyn tot uitbarsting. Baie mense loop in elk geval met sulke vriendelikheid te koop so lank hulle ervaar dat alles mooi en lieflik is. Maar hoeveel behou dieselfde trant van selfbeheersing wanneer hy gekrenk word en hom vererg?

En daar is geen ander geneesmiddel as dat hierdie uiters skadelike pes van hoogmoed en eieliefde²² uit ons binneste weggeskeur moet word soos die leer van die Skrif dit ook wegskeur nie. Want ons word daardeur so geleer dat ons moet onthou dat die gawes wat God aan ons geskenk het, nie ons eiendom is nie maar genadegawes van God. Mense wat hieroor hoogmoedig is, lê ondankbaarheid aan die dag. “Wie maak jou voortrefliker?” sê Paulus. “As jy alles ontvang het, waarom roem jy dan asof dit nie aan jou gegee is nie?”²³ Verder word ons deur die voortdurende oordenking van ons sondes tot ootmoedigheid teruggeroep. So sal daar niks in ons oorbly waaroor ons opgeblase kan wees nie. Ons sal trouens baie stof tot verslaenheid hê.

Aan die ander kant word ons gebied dat ons al God se gawes wat ons in ander raaksien, so moet eerbiedig en so hoog moet ag dat ons ook die mense moet eer by wie dit aanwesig is. Dit sou immers op groot onbeskaamdheid dui om iemand se eer van hom weg te neem terwyl die Here hom dit waardig geag het. Sover dit hulle ondeugde aangaan word ons geleer om dit oor die hoof te sien, weliswaar nie om hulle met vleitaal te vertroetel nie maar om om hulle ontwil nie die mense te tart wat ons met goedgunstigheid en eer behoort te bejeën nie. Die gevolg daarvan sal wees dat ons ons teenoor alle mense met wie ons omgaan, nie slegs beheers en beskeie nie maar ook beleef en vriendelik sal gedra. So sal ’n mens nooit met ’n ander pad ware vriendelikheid bereik as wanneer jou hart met eie verslaenheid sowel as eerbied vir iemand anders deurdrenk is nie.

4. Из этих слов мы видим, что отречение от самих себя отчасти зависит от человека, отчасти - и главным образом - от Бога. Ведь когда Писание велит нам относиться к ближним так, чтобы почитать других выше себя (Рим 12:10; Флп 2:3), то оно даёт нам повеление, исполнить которое наше сердце не в силах, если прежде не избавится от своих природных наклонностей. Все мы настолько ослеплены и охвачены любовью к себе, что нет никого, кто бы не считал себя вправе возвыситься над другими и пренебречь всеми ради себя. Если Бог дарует нам какую-либо милость, благодаря которой мы получаем уважение людей, то мы тотчас превозносимся - и при этом не только переполняемся гордостью, но прямо-таки лопаемся от неё.

Мы тщательно скрываем от других людей переполняющие нас пороки, стараемся уверить их и себя, что пороки эти немногочисленны и незначительны, а иногда даже принимаем их за добродетели. Зато данные нам милости мы ценим вплоть до самолюбования. Когда же эти милости проявляются у других - даже самые великие, - то, чтобы не признавать их по достоинству, мы набрасываем на них тень и стараемся принизить, насколько только возможно. Напротив, какие бы пороки ни обнаруживались у нашего ближнего, мы не довольствуемся их строгим осуждением, а чудовищно преувеличиваем их. Отсюда проистекает высокомерие, с которым каждый из нас, словно он избавлен от общей участи, жаждет возвыситься над всеми прочими людьми и всех без исключения почитает ниже себя.

Конечно, бедные явно уступают богатым, простолюдины - знатным, слуги - господам, малограмотные - учёным. Но нет никого, кто бы в глубине души не воображал, что он возвышается над другими людьми. Так каждый, в каком бы положении он ни находился, тщеславясь, растит в своём сердце некое собственное царство. Приписывая себе то, чем он любуется, человек порицает дух и нравы других. Если же дело доходит до споров, то наружу выступает яд.

Есть, конечно, немало людей, которые выказывают благодушие и сдержанность, когда не видят вокруг ничего, что было бы им не по душе. Но много ли таких, кто сохраняет мягкость и смирение, когда их задевают за живое и раздражают? И в самом деле, это возможно только тогда, когда из сердца вырван смертельный недуг самовлюблённости и самопревозношения. А вырывает его из нас Святое Писание.

Ибо, когда мы слышим его учение, нам следует помнить, что все данные нам Богом милости суть не наше собственное достояние, а дары от его щедрот. Поэтому всякий гордящийся ими обнаруживает свою неблагодарность. «Чем ты хвалишься? - спрашивает св. Павел. - Если ты получил, то почему хвалишься, будто это тебе не было дано?» (1 Кор 4:7)

С другой стороны, скрупулёзно исследуя свои пороки, мы должны прийти к смирению. И тогда у нас не останется ничего, чем мы могли бы гордиться, но зато будет множество поводов, чтобы отречься от самих себя и унизиться. В то же время Писание убеждает нас, что все Божьи дары, которые мы видим у своих ближних, служат основанием для того, чтобы мы воздавали честь людям, ими обладающим. Лишать человека чести, которой одарил его Бог, - крайняя дерзость и бесстыдство.

Далее, нам велено не разглядывать пороки других, а закрывать на них глаза: не для того, чтобы поощрять их лестью, но чтобы не оскорблять согрешившего, ибо мы должны любить и почитать его. Тогда, с кем бы мы ни имели дело, мы будем вести себя с ним не только сдержанно и скромно, но также мягкосердечно и дружелюбно. Однако никогда не будет истинного благодушия, если душа не склонится к тому, чтобы принижать себя и чтить других.

5. Iam in quaerenda proximi utilitate officium praestare, quantum habet difficultatis? Nisi a tui consideratione discedas, et te quodammodo exuas, nihil hic efficies. Quomodo enim opera^a exhibeas quae charitatis esse Paulus docet, nisi tibi renuntiaveris, ut aliis totum te addicas? Charitas (inquit) patiens est, benigna, non procax, non fastidiosa, non invidet, non inflatur, non quaerit quae sua sunt, non irritatur, etc. [1. Cor. 13. b. 4].¹ Hoc unum si exigatur, ne quaeramus quae nostra sunt, non tamen minima vis erit afferenda naturae: quae sic in solam nostri dilectionem nos inclinat, ut non tam facile^b patiatur nos ac nostra negligenter transire, quo alienis commodis invigilemus: imo iure nostro sponte cedere, quod alteri resignemus. At Scriptura, ut eo nos manu ducat, praemonet, quicquid a Domino gratiarum obtinemus, esse nobis hac lege concreditum ut in commune Ecclesiae bonum conferatur; ideoque legitimum gratiarum omnium usum esse, liberalem ac benignam cum aliis communicationem. Nulla nec certior regula, nec validior ad eam tenendam exhortatio excogitari poterat, quam ubi docemur, omnes quibus pollemus dotes, Dei esse deposita, ea lege fidei nostrae commissa, ut in proximorum bonum dispensentur. Sed ulterius etiamnum pergit Scriptura, dum illas^c facultatibus comparat quibus praedita sunt humani corporis membra^d. Nullum membrum suam facultatem sibi habet, nec in privatum usum applicat: sed ad socia membra transfundit: nec 156 ullam inde utilitatem capit nisi quae ex communi corporis totius commoditate procedit. Sic pius vir quicquid potest, fratribus debet posse: sibi non aliter privatim consulendo quam ut ad communem Ecclesiae aedificationem intentus sit animus. Haec itaque sit nobis ad benignitatem beneficentiamque methodus: quicquid in nos Deus contulit quo proximum queamus adiuvare, eius nos esse oeconomos, qui ad reddendam dispensationis rationem astringimur. Eam porro demum rectam esse dispensationem, quae ad dilectionis exigatur regulam. Ita fiet ut non modo alieni commodi studium cum propriae utilitatis cura semper coniungamus, sed hanc illi subiiciamus. Ac ne forte nos lateret, eam esse legem rite administrandi quaecunque a Deo dona suscipimus, in minimis quoque benignitatis suae muneribus eam olim posuit. Primitias enim frugum offerri sibi mandavit [Exod. 22. d. 29.¹ et 23. d. 19], quibus testaretur populus nefas sibi esse aliquem percipere fructum ex bonis non illi ante consecratis. Quod si ita demum sanctificantur nobis Dei dona postquam ipsi authori manu nostra ea dedicavimus: impurum esse abusum constat qui non eiusmodi dedicationem redoleat. Atqui Dominum frustra rerum tuarum communicatione locupletare contendas; ad eum igitur quum pervenire benignitas nequeat tua, (ut Propheta inquit) ea tibi erga sanctos eius, qui in terra sunt, exercenda est [Psal. 16. a. 3]²; || ideoque sacris oblationibus comparantur eleemosynae, ut legalibus illis nunc respondeant^a [Hebr. 13. c. 16]^b.

5. Quant est de faire nostre devoir à chercher l’utilité de nostre prochain, combien y a-il de difficulté? Si nous ne laissons derriere la consideration de nous-mesmes, et nous despouillons de toute affection charnelle, nous ne ferons rien en cest endroit. Car qui est-ce qui accomplira les offices que sainct Paul requiert en charité, sinon qu’il ait renoncé à soy, afin de s’addonner du tout à ses prochains? Charité, dit-il, est patiente, debonnaire: elle n’est point fascheuse, n’insolente: elle n’a nul orgueil, nulle envie: elle ne cherche point son propre (1 Cor. 13:4), etc. S’il n’y avoit que ce seul mot-là, que nous ne devons point chercher nostre propre utilité, encores ne faudroit-il pas faire peu de force à nostre nature, laquelle nous tire tellement en l’amour de nous-mesmes, qu’elle ne nous souffre point aisément d’estre nonchalans en ce qui nous est bon, pour veiller sur le profit des autres: ou plustost quitter nostre droit, pour le ceder à nos prochains. Or l’Escriture pour nous mener à ceste raison, nous remonstre que tout ce que nous avons receu de grace du Seigneur, nous a esté commis à ceste condition, que nous le conferions au bien commun de l’Eglise. Et pourtant que l’usage legitime d’icelle est une amiable et liberale communication envers nos prochains, pour suyvre une telle communication, on ne pouvoit trouver une meilleure reigle ne plus certaine, que quand il est dit, tout ce que nous avons de bon, nous avoir esté baillé en garde de Dieu: et ce à telle condition qu’il soit dispensé au profit des autres. toutesfois l’Escriture passe encores outre, en accomparant les graces qu’a un chacun de nous, à la proprieté qu’a un chacun membre en un corps humain. Nul membre n’a sa faculté pour soy, et ne l’applique point à son usage particulier, mais en use au profit des autres: et n’en reçoit nulle utilité, sinon celle qui procede du profit qui est communement espandu par tout le corps. En ceste maniere l’homme fidele doit exposer tout son pouvoir à ses freres, ne prouvoyant point en particulier à soy, sinon qu’en ayant tousjours son intention dressée à l’utilité commune de l’Eglise (1 Cor. 12:12). Pourtant que nous tenions ceste reigle, en bien faisant et exerçant humanité: c’est que de tout ce que le Seigneur nous a donné en quoy nous pouvons aider nostre prochain, nous en sommes dispensateurs, ayans une fois à rendre conte comment nous nous serons acquitez de nostre charge. Davantage, qu’il n’y a point d’autre façon de bien et droitement dispenser ce qui nous est commis, que celle qui est limitée à la reigle de charité. De là il adviendra que non seulement nous conjoindrons le soing de profiter à nostre prochain, avec la solicitude que nous aurons de faire nostre profit: mais aussi que nous assujettirons nostre profit à celuy des autres. Et de fait, le Seigneur, pour nous monstrer que c’est la maniere de bien et deuement administrer ce qu’il nous donne, il l’a recommandée anciennement au peuple d’Israel aux moindres benefices qu’il luy faisoit. Car il a ordonné que les premiers fruits nouveaux luy fussent offers (Ex. 22:29; 23:19); afin que le peuple par cela testiflast qu’il ne luy estoit licite de percevoir aucuns fruits des biens qui ne luy auroyent esté consacrez. Or si les dons de Dieu nous sont lors finalement sanctifiez, apres que nous les luy avons consacrez de nostre main, il appert qu’il n’y a qu’abus damnable, quand ceste consecration n’a point son cours. D’autrepart, ce seroit folie de tascher d’enrichir Dieu, en luy communiquant des choses que nous avons eu main. Puis donc que nostre beneficence ne peut venir jusques à luy (comme dit le Prophete Ps. 16:2, 3) il nous la faut exercer envers ses serviteurs qui sont au monde. Pourtant aussi les aumosnes sont accomparées à des oblations sainctes (Hebr. 13:16; 2 Cor. 9:5, 12) pour monstrer que ce sont exercices correspondans maintenant à l’observation ancienne qui estoit sous la Loy, dont je vien de parler.

5. How extremely difficult it is for you to discharge your duty in seeking the advantage of your neighbour! Unless you quit all selfish considerations, and, as it were, lay aside yourself, you will effect nothing in this duty. For how can you perform those which Paul inculcates as works of charity, unless you renounce yourself, and devote yourself wholly to serve others? “Charity,” says he, “suffereth long, and is kind; charity envieth not; charity vaunteth not itself, is not puffed up, doth not behave itself unseemly, seeketh not her own, is not easily provoked,” &c.¹⁸³² If this be all that is required, that we seek not our own, yet we must do no small violence to nature, which so strongly inclines us to the exclusive love of ourselves, that it does not so easily permit us to neglect ourselves and our own concerns in order to be vigilant for the advantage of others, and even voluntarily to recede from our right, to resign it to another. But the Scripture leads us to this, admonishes us, that whatever favours we obtain from the Lord, we are intrusted with them on this condition, that they should be applied to the common benefit of the Church; and that, therefore, the legitimate use of all his favours, is a liberal and kind communication of them to others. There cannot be imagined a more certain rule, or a more powerful exhortation to the observance of it, than when we are taught, that all the blessings we enjoy are Divine deposits, committed to our trust on this condition, that they should be dispensed for the benefit of our neighbours. But the Scripture goes still further, when it compares them to the powers with which the members of the human body are endued. For no member has its power for itself, nor applies it to its private use; but transfuses it among its fellow-members, receiving no advantage from it but what proceeds from the common convenience of the whole body. So, whatever ability a pious man possesses, he ought to possess it for his brethren, consulting his own private interest in no 624 way inconsistent with a cordial attention to the common edification of the Church. Let this, then, be our rule for benignity and beneficence,—that whatever God has conferred on us, which enables us to assist our neighbour, we are the stewards of it, and must one day render an account of our stewardship; and that the only right dispensation of what has been committed to us, is that which is regulated by the law of love. Thus we shall not only always connect the study to promote the advantage of others with a concern for our own private interests, but shall prefer the good of others to our own. To teach us that the dispensation of the gifts we receive from heaven ought to be regulated by this law, God anciently enjoined the same even in regard to the smallest bounties of his liberality. For he commanded the people to offer to him the first-fruits of the corn, as a solemn avowal that it was unlawful for them to enjoy any blessings not previously consecrated to him. And if the gifts of God are not sanctified to us till after we have with our own hands dedicated them to their Author, that must evidently be a sinful abuse which is unconnected with such a dedication. But in vain would you attempt to enrich the Lord by a communication of your possessions. Therefore, since your “goodness extendeth not to him,”¹⁸³³ as the Psalmist says, you must exercise it “towards the saints that are in the earth;” and alms are compared to sacred oblations, to show that these exercises of charity under the gospel, correspond to those offerings under the law.

5. The advantage of our neighbour to be promoted. Here self-denial most necessary, and yet most difficult. Here a double remedy. 1. The benefits bestowed upon us are for the common benefit of the Church. 2. We ought to do all we can for our neighbour. This illustrated by analogy from the members of the human body. This duty of charity founded on the divine command.

How difficult it is to perform the duty of seeking the good of our neighbour! Unless you leave off all thought of yourself and in a manner cease to be yourself, you will never accomplish it. How can you exhibit those works of charity which Paul describes unless you renounce yourself, and become wholly devoted to others? “Charity (says he, 1 Cor. 13:4) suffereth long, and is kind; charity envieth not; charity vaunteth not itself, is not puffed up, doth not behave itself unseemly, seeketh not her own, is not easily provoked,” &c. Were it the only thing required of us to seek not our own, nature would not have the least power to comply: she so inclines us to love ourselves only, that she will not easily allow us carelessly to pass by ourselves and our own interests that we may watch over the interests of others, nay, spontaneously to yield our own rights and resign it to another. But Scripture, to conduct us to this, reminds us, that whatever we obtain from the Lord is granted on the condition of our employing it for the common good of the Church, and that, therefore, the legitimate use of all our gifts is a kind and liberal communication of them with others. There cannot be a surer rule, nor a stronger exhortation to the observance of it, than when we are taught that all the endowments which we possess are divine deposits11entrusted to us for the very purpose of being distributed for the good of our neighbour. But Scripture proceeds still farther when it likens these endowments to the different members of the body (1 Cor. 12:12). No member has its function for itself, or applies it for its own private use, but transfers it to its fellow-members; nor does it derive any other advantage from it than that which it receives in common with the whole body. Thus, whatever the pious man can do, he is bound to do for his brethren, not consulting his own interest in any other way than by striving earnestly for the common edification of the Church. Let this, then, be our method of showing good-will and kindness, considering that, in regard to everything which God has bestowed upon us, and by which we can aid our neighbour, we are his stewards, and are bound to give account of our stewardship; moreover, that the only right mode of administration is that which is regulated by love. In this way, we shall not only unite the study of our neighbour’s advantage with a regard to our own, but make the latter subordinate to the former. And lest we should have omitted to perceive that this is the law for duly administering every gift which we receive from God, he of old applied that law to the minutest expressions of his own kindness. He commanded the first-fruits to be offered to him as an attestation by the people that it was impious to reap any advantage from goods not previously consecrated to him (Exod. 22:29; 23:19). But if the gifts of God are not sanctified to us until we have with our own hand dedicated them to the Giver, it must be a gross abuse that does not give signs of such dedication. It is in vain to contend that you cannot enrich the Lord by your offerings. Though, as the Psalmist says “Thou art my Lord: my goodness extendeth not unto thee,” yet you can extend it “to the saints that are in the earth,” (Ps. 16:2, 3); and therefore a comparison is drawn between sacred oblations and alms as now corresponding to the offerings under the Law.

5. Verder welk een moeilijkheid houdt het in onze plicht te doen in het zoeken van het nut van onze naaste. Indien gij niet ophoudt met op uzelf te letten en uzelf in zekere zin aflegt, zult gij hierin niets bereiken. Want hoe zult ge de werken kunnen doen, die Paulus de werken der liefde noemt, tenzij ge uzelf verloochent, om u geheel aan anderen te wijden? "De liefde," zegt hij (1 Cor. 13:4) "is lankmoedig, zij is goedertieren, niet onbeschaamd, niet trots, zij is niet afgunstig, niet opgeblazen; zij zoekt zichzelve niet, zij wordt niet verbitterd enz." Indien dit alleen van ons geëist werd, dat wij niet zoeken wat het onze is, dan zou toch aan onze natuur groot geweld moeten worden aangedaan, die ons zo neigt tot eigenliefde alleen, dat ze niet zo gemakkelijk duldt, dat we onszelf en het onze zouden veronachtzamen om naarstig te letten op de belangen van anderen, ja dat we uit eigen beweging van ons recht zouden afstand doen, om het te geven aan een ander. Maar om ons daar met de hand heen te leiden, herinnert de Schrift ons er aan, dat alle genadegaven, die wij van de Here krijgen, ons op deze voorwaarde zijn toevertrouwd, dat we ze zouden aanwenden tot algemeen nut der kerk. En dat daarom het wettig gebruik van alle gaven bestaat in een mild en bereidwillig deelgeven daarvan aan anderen. En er kon geen zekerder regel en geen krachtiger aansporing om zich daaraan te houden, uitgedacht worden, dan wanneer ons geleerd wordt, dat alle gaven, waarin onze kracht gelegen is, panden Gods zijn, ons toevertrouwd op die voorwaarde, dat ze besteed worden ten nutte van onze naasten. Maar de Schrift gaat nog verder, wanneer ze die gaven vergelijkt met de vermogens, waarmee de ledematen van het menselijk lichaam toegerust zijn. Geen enkel lid heeft zijn vermogen voor zichzelf of wendt het aan tot zijn bijzonder gebruik, maar het draagt het over op zijn medeledematen. En het trekt daaruit geen enkel nut dan wat voorkomt uit het gemeenschappelijk welvaren van het ganse lichaam. Zo moet een vroom man al wat hij vermag, vermogen voor de broeders, doordat hij voor zichzelf persoonlijk niet anders zorgt, dan zo, dat zijn gemoed bedacht is op de gemeenschappelijke opbouwing der kerk. Laat dit dus voor ons de juiste weg zijn tot goedgunstigheid en weldadigheid, dat wij van alles wat God ons geschonken heeft, waarmee wij onze naaste kunnen helpen, beheerders zijn, die gehouden zijn om van de uitdeling daarvan rekenschap af te leggen. Verder, dat eerst dat de rechte uitdeling is, die wordt afgemeten naar de regel der liefde. Zo zal het gebeuren, dat wij niet alleen de ijver voor eens anders voordeel steeds met de zorg voor ons eigen nut verbinden, maar dat wij ook het laatste aan het eerste ondergeschikt maken. En opdat het niet wellicht voor ons verborgen zou zijn, dat dit de wet is om naar behoren te bedienen alle gaven, die wij van God ontvangen, heeft Hij oudtijds die wet ook in de geringste geschenken van zijn milddadigheid gelegd. Want Hij heeft bevolen, dat Hem de eerstelingen der vruchten zouden geofferd worden (Ex. 22:29; 23:19) opdat het volk daardoor zou getuigen, dat het hem niet geoorloofd was enige vrucht te genieten uit goederen, die Hem te voren niet waren geheiligd. Indien de gaven Gods eerst dan voor ons geheiligd worden nadat wij ze met onze hand aan de Schenker zelf hebben gewijd, blijkt daaruit, dat het gebruik, dat niet een dergelijke wijding kent, onrein is. En nu zult gij tevergeefs uw best doen om de Here met de mededeling van uw goederen te verrijken. Daar dus uw milddadigheid niet tot Hem kan reiken, zoals de profeet zegt (Ps. 16:2) moet zij geoefend worden jegens zijn heiligen, die op de aarde zijn. En daarom worden de aalmoezen vergeleken met heilige offeranden, zodat ze nu beantwoorden aan de offeranden der wet (Heb. 13:16)

5. Selbstverleugnung führt zur rechten Hilfsbereitschaft gegenüber dem Nächsten

Wie schwer ist es uns doch, unsere Amtspflicht zu erfüllen und stets des Nächsten Vorteil im Auge zu haben! Wenn du nicht aller Rücksicht auf dich selbst den Abschied gibst und dich gewissermaßen selber ausziehst, so wirst du hier nichts erreichen. Wie willst du die Werke an den Tag legen, die Paulus als Werke der Liebe beschreibt - ohne dich selbst zu verleugnen und dich ganz dem Dienst der anderen zu weihen? Er sagt doch: „Die Liebe ist langmütig und freundlich, die Liebe eifert nicht, die Liebe treibt nicht Mutwillen, sie neidet nicht, sie blähet sich nicht ... sie suchet nicht das Ihre, sie läßt sich nicht erbittern ...“ (1. Kor. 13,4f.; etwas ungenau). Wenn auch nur das Eine gefordert würde, daß wir nicht das Unsere suchen sollten - so müßte doch unserer Natur in nicht eben geringem Maß Gewalt angetan werden; denn sie bestimmt uns derart ausschließlich zur Selbstliebe, daß sie es nicht eben leicht hinnehmen würde, wenn wir uns und unsere Interessen leicht hingehen lassen würden, um über das Wohlergehen anderer zu wachen, ja, freiwillig auf unser Recht verzichteten, um es einem anderen zu überlassen! Eben dahin aber will uns die Schrift an der Hand führen, und deshalb mahnt sie uns daran, daß uns alle Gnadengaben, die wir vom Herrn empfangen haben, mit der Bestimmung anvertraut sind, sie zum gemeinen Nutzen der Kirche anzuwenden! Der rechtmäßige Gebrauch aller dieser Gnadengaben besteht also darin, daß wir sie freimütig und gerne mit den anderen teilen! Es läßt sich keine zuverlässigere Regel denken, auch keine kräftigere Ermahnung, sie einzuhalten, als die, daß wir uns unterweisen lassen: all die Gaben, die wir reichlich empfangen haben, sind Gottes uns anvertrautes Eigentum, das 450 uns mit der Bestimmung auf Treu und Glauben hingegeben ist, daß wir es dem Nächsten zugut austeilen!

Die Schrift geht aber noch darüber hinaus und vergleicht jene Gaben mit den Fähigkeiten, die den Gliedern des menschlichen Körpers innewohnen. Kein Glied hat seine Fähigkeit für sich selber, wendet sie auch nicht zu seinem eigenen Nutzen an, sondern jedes überträgt sie auf die mit ihm verbundenen Glieder und hat auch keinerlei Nutzen davon als den, der aus dem Wohlergehen des ganzen Leibes kommt. So muß der Fromme alles, was er vermag, für die Brüder vermögen - indem er für sich allein sein Gemerk auf nichts anderes lenkt als darauf, daß sein Herz auf die gemeinsame Erbauung der Kirche gerichtet sei! Den Weg zu Freundlichkeit und Wohltun werden wir also finden, wenn wir bedenken: für alles, was uns Gott übertragen hat und mit dem wir dem Nächsten zu helfen vermögen, sind wir als Haushalter eingesetzt, und wir sind verpflichtet, über die Verteilung solcher Gaben einst Rechenschaft abzulegen. Die rechte Austeilung wird aber einzig die sein, die sich nach der Regel der Liebe richtet. So werden wir das eifrige Trachten nach dem Wohlergehen des anderen nicht allein mit der Sorge um unseren eigenen Nutzen stets verbinden - nein, wir werden diese Sorge jenem eifrigen Trachten unterordnen.

Damit uns nun aber nicht vielleicht verborgen bleibt, daß dies das Gesetz ist, nach dem wir alle Gaben, die wir von Gott empfangen haben, recht verwalten sollen - so hat Gott eben diese Ordnung bereits in die geringsten Geschenke seiner Güte vorzeiten hineingelegt. Er hat nämlich geboten, ihm die Erstlinge der Früchte darzubringen (Ex. 22,28; 23,19). Dadurch sollte dem Volke bezeugt werden, es sei unrecht, wenn es für sich selber aus solchen Gütern Nutzen ziehen wollte, die nicht zuvor dem Herrn geweiht waren! Diese Gaben Gottes sind aber erst dann für uns geheiligt, wenn wir sie mit eigener Hand ihrem Geber selbst wieder dargebracht haben; es ist also alles das ein unreiner Mißbrauch der Gaben, was jene Darbringung nicht erkennen läßt. Es wäre nun aber ein vergebliches Bemühen, wolltest du Gott durch Hergabe deines Besitzes etwa reich machen! Da nun aber dein Wohltun nicht zu ihm zu dringen vermag, so sollst du es nach den Worten des Propheten gegen seine Heiligen üben, die auf Erden sind! (Ps. 16,2f. nach der lateinischen Übersetzung). Deshalb werden die Almosen mit heiligen Opfern verglichen, so daß sie also heute jenen Opfern entsprechen, die einst unter dem Gesetz bestanden (Hebr. 13,16).

5. Werke van die liefde kom slegs deur selfverloëning tot stand

Hoe moeilik is dit nou om ons plig te doen wanneer ons ons naaste se voordeel soek? As ’n mens nie daarvan afsien om net jouself in aanmerking te neem en as jy jou nie in ’n sekere sin van jouself stroop nie, sal jy hier niks bereik nie. Want hoe sou ’n mens die werke tot stand kon bring waarvan Paulus leer dat dit werke van die liefde is, as jy jouself 889 nie verloën om jouself ten voile aan ander te wy nie? Hy sê: “Die liefde is verdraagsaam en vriendelik, die liefde is nie voortvarend nie; die liefde is nie hoogmoedig nie; die liefde is nie jaloers nie; die liefde is nie opgeblase nie; die liefde soek nie sy eie belang nie; die liefde word nie verbitterd nie”, ensovoorts.²⁴ As hy slegs hierdie een enkele eis aan ons stel, naamlik dat ons nie ons eie belang moet soek nie, sou dit ons natuur nogtans groot geweld aandoen. Ons natuur is trouens so geneig tot liefde vir onsself dat dit nie maklik verdra dat ons ons eie belang veronagsaam om ons aan ander se voordele te wy nie; ja, om uit eie vrye wil van ons reg afstand te doen en dit aan iemand anders te gee.

Maar om ons met die hand daartoe te lei vermaan die Skrif ons dat al die genadegawes wat ons van die Here ontvang, aan ons toevertrou is onder hierdie voorwaarde dat dit op die algemene voordeel van die kerk toegespits word. Dit leer ons daarom dat die behoorlike aanwending van al ons genadegawes geleë is in die vrygewige en bereidwillige deelgenootskap daarvan met ander. Daar kon ook geen vaster, geen kragtiger reël gewees het om ons aan te spoor om dit te gehoorsaam as wanneer ons geleer word dat al die gawes wat ons het, pande van God is wat aan ons geloof toevertrou is op voorwaarde dat dit tot voordeel van ons naaste aangewend word nie.²⁵

Maar die Skrif gaan selfs nog verder wanneer dit die gawes met die mens se ledemate vergelyk.²⁶ Geen ledemaat het eie funksies net vir homself nie, en geen ledemaat pas sy eie funksies net vir sy eie voordeel toe nie maar dra dit op al die ledemate saam oor. Dit behaal ook geen voordeel daaruit behalwe die voordeel wat uit die welvaart van die hele liggaam kom nie. Net so moet ’n godvrugtige mens alles waartoe hy in staat is, vir sy medebroeders vermag en sy persoonlike belang slegs in ag neem in soverre sy gemoed op die algemene opbou van die kerk gerig is. Die volgende moet dus ons metode wees om vriendelikheid en weldadigheid te bewys: dat ons oor alles wat God aan ons gegee het om ons naaste te kan help, beheerders is wat verplig is om rekenskap te gee van die beheer daarvan. Verder dat ons beheer daaroor eers reg is as dit aan die liefdesreël gemeet word. Die gevolg sal wees dat ons nie alleen ons ywer vir iemand anders se welvaart altyd met ons eie voordeel sal verbind nie, maar ons eie aan ’n ander se voordeel ondergeskik sal stel. En om te voorkom dat dit ons miskien ontgaan dat dit die voorwaarde is waarvolgens ons al die gawes wat ons van God ontvang het, behoorlik moet beheer, het Hy dit eertyds ook ten opsigte van die geringste gawes van sy milddadigheid gestel. Hy het immers gebied dat die eerstelinge 890 van die oes aan Hom geoffer moet word²⁷ sodat sy volk daarmee kon getuig dat dit nie vir hulle geoorloof is om iets van hulle oeste uit gawes wat nie vooraf vir Hom geheilig is, te geniet nie. Maar as die gawes van God eers so vir ons geheilig word nadat ons dit met ons eie hande aan die Skenker daarvan gewy het, staan dit vas dat dit onrein misbruik word as dit nie so ’n toewyding aan God adem nie. Ja, sekerlik, jy span jou verniet in om die Here te verryk deur jou goed met Hom te deel. Aangesien jou goedhartigheid Hom nie kan bereik nie, soos die profeet sê, moet jy dit jeens sy heiliges op aarde beoefen.²⁸ Daarom word liefdegawes met heilige offers vergelyk om nou met die offers van die wet ooreen te stem.²⁹

5. Насколько же трудно исполнить долг, обязывающий заботиться о пользе ближнего? Если мы не отбросим заботу о самих себе и не очистимся от плотских похотей, то ничего в этом не достигнем. Ибо кто способен нести служение любви, которого требует св. Павел, если он не отвергнется себя, чтобы отдать все свои силы на благо ближних? «Любовь, говорит апостол, долготерпит, милосердствует, любовь не завидует, любовь не превозносится, не гордится, не бесчинствует, не ищет своего...» (1 Кор 13:4 сл.).

Если бы у нас было только одно это повеление - не искать собственной выгоды, - наша природа воспротивилась бы и этому. Ибо она настолько склоняет нас к любви к самим себе, что не даёт возможности пренебречь собственным благом и думать о пользе других или отказаться от своего права, уступив его ближним. Поэтому Писание, чтобы нас вразумить, открывает нам, что всё, что мы получили по милости Господа, дано нам при условии, что мы передадим это на общее благо Церкви. Следовательно, законное пользование Божьими милостями заключается в дружелюбном и щедром отношении к нашим ближним. Чтобы сохранить подобное отношение, нет лучшего и более надёжного руководства, нежели слова о том, что все наши дары суть имущество Бога, доверенное нам при условии, что мы отдадим его на пользу другим (1 Кор 12).

Однако Писание идёт дальше, сравнивая дары, которые имеет каждый из нас, со свойствами отдельного члена человеческого тела. Ни один член не способен действовать сам по себе и только для собственных нужд, но действует на пользу других членов и не получает никакой пользы, кроме той, которая распространяется на всё тело [1 Кор 12:12 сл.]. Так и верующий должен все свои силы отдавать своим братьям и заботиться о себе только через постоянное стремление к общей пользе Церкви. Поэтому, делая добро и проявляя человечность, не будем забывать об этом правиле: мы - распорядители всего, что Господь дал нам, чтобы мы могли помогать нашим ближним, и что однажды нам придётся дать отчёт, как мы выполнили это поручение.

Более того, нет иного способа справедливо распорядиться тем, что нам вручено, кроме как строго соблюдая правило любви. Тем самым мы не только соединим заботу о благе ближнего с заботой о собственном благе, но и подчиним собственное благо благу других. В самом деле, Господь, желая показать нам, как по-доброму и надлежащим образом поступать с тем, что нам дано, так наставлял народ Израиля относительно малейших оказанных ему благодеяний: Он повелел приносить Ему первые плоды нового урожая (Исх 22:29; 23:19), чтобы тем самым народ свидетельствовал, что ему не позволено вкушать плоды, не посвящённые Богу. Итак, если дары Божьи окончательно освящаются для нас лишь после того, как Мы их собственными руками посвящаем Богу, то отстутствие подобного посвящения есть лишь подлежащее осуждению злоупотребление.

С другой стороны, было бы полным безумием пытаться обогатить Бога, передавая Ему какие-то предметы из наших рук. Наши блага Ему не нужны (как говорит пророк), и мы должны отдавать их его служителям, которые на земле (Пс 15/16:2-3). Поэтому милостыня и сравнивается со священными жертвами. Апостол показывает, что подобные деяния теперь сопоставимы с древними установлениями, бывшими во времена Закона, о которых я только что говорил (Евр 13:16; 2 Кор 9:5).

6. | Porro ne benefaciendo fatiscamus³ (quod protinus fieri alioqui necesse foret) accedere oportet alterum illud quod ponit Apostolus, Patientem esse charitatem, nec irritari [1. Cor. 13. a. 4].⁴ Omnibus in universum benefacere Dominus praecipit, quorum magna pars indignissimi sunt, si proprio merito aestimentur: sed hic optima ratione subvenit Scriptura, quum docet non esse respiciendum quid ex seipsis mereantur homines, sed imaginem Dei in cunctis considerandam, cui nihil non et honoris et dilectionis debeamus. In domesticis autem fidei illam eandem diligentius observandam [Galat. 6. c. 10], quatenus per Christi Spiritum renovata est et instaurata. Ergo quisquis hominum tibi nunc offeratur qui officio tuo indigeat, causam non habes cur illi te impendere detrectes. Dic extraneum esse; at 157 Dominus notam illi impressit quae familiaris esse tibi debet: || qua ratione vetat carnem tuam despicere [Iesa. 58. b. 7]. || Dic contemptibilem ac nihili; at eum Dominus esse demonstrat, quem imaginis suae decore dignatus sit. Dic nullis eius officiis te esse obaeratum; at eum velut in vicem suam substituit Deus, erga quem tot ac tanta recognoscas beneficia quibus te sibi devinxit. Dic indignum esse cuius causa vel minimum labores; at digna est imago Dei, qua tibi commendatur, cui te et omnia tua exhibeas. Quod si non modo nihil boni promeritus est, sed iniuriis quoque ac maleficiis te provocavit, ne haec quidem iusta causa est cur illum et dilectione complecti et dilectionis officiis prosequi desinas [Matt. 6. b. 14, et 18. d. 35; Luc. 17. a. 3]. Longe aliter (inquies) de me promeritus est. At quid meritus est Dominus? qui dum illi iubet remitti quicquid in te peccavit, sibi certe vult imputari. Hac profecto una via pervenitur ad id quod humanae naturae prorsus adversum est, nedum difficile: ut diligamus eos qui nos odio habent, beneficiis mala pensemus, probris benedictiones referamus [Matt. 5. g. 44]: si meminerimus non hominum malitiam reputandam^a esse, sed inspiciendam^b in illis Dei imaginem: quae inductis ac obliteratis eorum delictis^c, ad eos amandos amplexandosque sua pulchritudine ac dignitate nos alliciat.

6. Davantage, afin que nous ne nous lassions en bien faisant (ce qui adviendroit autrement à tous coups) il nous doit souvenir pareillement de ce qu’adjouste l’Apostre: c’est que charité est patiente, et n’est pas facile à irriter (1 Cor. 13:4). Le Seigneur commande sans exception de bien faire à tous: desquels la pluspart sont indignes, si nous les estimons selon leur propre merite. Mais l’Escriture vient au devant, en nous admonestant que nous n’avons point à regarder que c’est que les hommes meritent d’eux, mais plustost que nous devons considerer l’image de Dieu en tous, à laquelle nous devons tout honneur et dilection. Singulierement qu’il nous la faut recognoistre és domestiques de la foy (Gal. 6:10): d’autant qu’elle est en eux renouvellée et restaurée par l’Esprit de Christ. Quiconque donc se presentera à nous ayant à faire de nostre aide, nous n’aurons point cause de refuser de nous employer pour luy. Si nous disons qu’il soit estranger: le Seigneur luy a imprimé une marque laquelle nous doit estre familiere. Pour laquelle raison il nous exhorte de ne point mespriser nostre chair (Is. 58:7). Si nous alleguons qu’il est contemptible et de nulle valeur: le Seigneur replique, nous remonstrant qu’il l’a honnoré, en faisant en luy reluire son image. Si nous disons que nous ne sommes en rien tenus à luy: le Seigneur nous dit qu’il le substitue en son lieu, afin que nous recognoissions envers iceluy les benefices qu’il nous a faits. Si nous disons qu’il est indigne pour lequel nous marchions un pas: l’image de Dieu, laquelle nous avons à contempler en luy, est bien digne que nous nous exposions pour elle avec tout ce qui est nostre. Mesmes quand ce seroit un tel homme, qui non seulement n’auroit rien merité de nous, mais aussi nous auroit fait beaucoup d’injures et outrages, encores ne seroit-ce pas cause suffisante pour faire que nous laissions de l’aimer et luy faire plaisir et service. Car si nous disons qu’il n’a merité que mal de nous: Dieu nous pourra demander quel mal il nous a fait, lui dont nous tenons tout nostre bien. Car quand il nous commande de remettre aux hommes les offenses qu’ils nous ont faites (Luc 17:3; Matth. 6:14 et 18:35), il les reçoit en sa charge. Il n’y a que ceste voye par laquelle on puisse parvenir à ce qui est non seulement difficile à la nature humaine, mais du tout repugnant: assavoir que nous aimions ceux qui nous hayssent, que nous rendions le bien pour le mal, que nous prions pour ceux qui mes-disent de nous (Matth. 5:44). Nous viendrons, dy-je, à ce poinct, s’il nous souvient que nous ne devons nous arrester à la malice des hommes: mais plustost contempler en eux l’image de Dieu, laquelle par son excellence et dignité nous peut et doit esmouvoir à les aimer, et effacer tous leurs vices qui nous pourroyent destourner de cela.

6. Moreover, that we may not be weary of doing good, which otherwise would of necessity soon be the case, we must add also the other character mentioned by the apostle, that “charity suffereth long, and is not easily provoked.” The Lord commands us to do “good unto all men,”¹⁸³⁴ universally, a great part of whom, estimated according to their own merits, are very undeserving; but here the Scripture assists us with an excellent rule, when it inculcates, that we must not regard the intrinsic merit of men, but must consider the image of God in them, to which we owe all possible honour and love; but that this image is most carefully to be observed in them “who are of the household of faith,”¹⁸³⁵ inasmuch as it is renewed and restored by the Spirit of Christ. Whoever, therefore, is presented to you that needs your kind offices, you have no reason to refuse him your assistance. Say that he is a stranger; yet the Lord has impressed on him a character which ought to be familiar to you; for which reason he forbids you to despise your own flesh.¹⁸³⁶ Say that he is contemptible and worthless; but the Lord shows him to be one whom he has deigned 625 to grace with his own image. Say that you are obliged to him for no services; but God has made him, as it were, his substitute, to whom you acknowledge yourself to be under obligations for numerous and important benefits. Say that he is unworthy of your making the smallest exertion on his account; but the image of God, by which he is recommended to you, deserves your surrender of yourself and all that you possess. If he not only has deserved no favour, but, on the contrary, has provoked you with injuries and insults,—even this is no just reason why you should cease to embrace him with your affection, and to perform to him the offices of love. He has deserved, you will say, very different treatment from me. But what has the Lord deserved? who, when he commands you to forgive men all their offences against you, certainly intends that they should be charged to himself. This is the only way of attaining that which is not only difficult, but utterly repugnant to the nature of man—to love them who hate us,¹⁸³⁷ to requite injuries with kindnesses, and to return blessings for curses.¹⁸³⁸ We should remember, that we must not reflect on the wickedness of men, but contemplate the Divine image in them; which, concealing and obliterating their faults, by its beauty and dignity allures us to embrace them in the arms of our love.

6. Charity ought to have for its attendants patience and kindness. We should consider the image of God in our neighbours, and especially in those who are of the household of faith. Hence a fourfold consideration which refutes all objections. A common objection refuted.

Moreover, that we may not weary in well-doing (as would otherwise forthwith and infallibly be the case), we must add the other quality in the Apostle’s enumeration, “Charity suffiereth long, and is kind, is not easily provoked,” (1 Cor. 13:4). The Lord enjoins us to do good to all without exception, though the greater part, if estimated by their own merit, are most unworthy of it. But Scripture subjoins a most excellent reason, when it tells us that we are not to look to what men in themselves deserve, but to attend to the image of God, which exists in all, and to which we owe all honour and love. But in those who are of the household of faith, the same rule is to be more carefully observed, inasmuch as that image is renewed and restored in them by the Spirit of Christ. Therefore, whoever be the man that is presented to you as needing your assistance, you have no ground for declining to give it to him. Say he is a stranger. The Lord has given him a mark which ought12to be familiar to you: for which reason he forbids you to despise your own flesh (Gal. 6:10). Say he is mean and of no consideration. The Lord points him out as one whom he has distinguished by the lustre of his own image (Isaiah 58:7). Say that you are bound to him by no ties of duty. The Lord has substituted him as it were into his own place, that in him you may recognize the many great obligations under which the Lord has laid you to himself. Say that he is unworthy of your least exertion on his account; but the image of God, by which he is recommended to you, is worthy of yourself and all your exertions. But if he not only merits no good, but has provoked you by injury and mischief, still this is no good reason why you should not embrace him in love, and visit him with offices of love. He has deserved very differently from me, you will say. But what has the Lord deserved?¹ Whatever injury he has done you, when he enjoins you to forgive him, he certainly means that it should be imputed to himself. In this way only we attain to what is not to say difficult but altogether against nature,² to love those that hate us, render good for evil, and blessing for cursing, remembering that we are not to reflect on the wickedness of men, but look to the image of God in them, an image which, covering and obliterating their faults, should by its beauty and dignity allure us to love and embrace them.

6. Verder, opdat wij niet zouden verslappen in het weldoen, wat anders terstond zou moeten gebeuren, moet dat andere er bij komen, wat de apostel schrijft, namelijk dat de liefde lijdzaam is en niet verbitterd wordt (1 Cor. 13:4) De Heer beveelt, dat men allen in het algemeen zal weldoen, van wie een groot deel dit geheel onwaardig is, wanneer ze naar eigen verdienste beoordeeld worden, maar hier komt de Schrift op uitnemende wijze te hulp, wanneer ze leert, dat men niet zien moet op wat de mensen uit zichzelf verdienen, maar dat men in allen moet opmerken het beeld Gods, aan hetwelk wij alle eer en liefde schuldig zijn. En dat in de huisgenoten des geloofs datzelfde beeld ijveriger moet opgemerkt worden, aangezien het door de Geest van Christus vernieuwd en weder opgericht is. (Gal. 6:10) Dus welke mens nu ook op uw weg komt, die uw dienstbetoon nodig heeft: gij hebt geen oorzaak, waarom gij er u aan onttrekken zoudt u aan zijn belangen te wijden. Zeg, dat hij een vreemdeling is: maar de Here heeft op hem een kenmerk gedrukt, dat u vertrouwd moet zijn; daarom verbiedt Hij ook uw eigen vlees te minachten (Jes. 58:7) Zeg, dat hij te minachten is en van geen waarde: maar de Here toont aan, dat hij iemand is, wie Hij het sieraad van zijn beeld heeft waardig gekeurd. Zeg, dat gij door geen dienstbetoon van zijn kant hem verplicht zijt: maar God heeft hem als het ware in zijn plaats gesteld, opdat gij jegens hem erkennen zoudt, de zovele en zo grote weldaden, waardoor Hij u aan zich verplicht heeft. Zeg, dat hij niet waardig is, dat gij om zijnentwil ook maar de minste moeite op u neemt; maar Gods beeld, onder hetwelk hij u wordt aangeprezen, is waard, dat gij uzelf en al het uwe er aan ter beschikking stelt. Indien hij niet alleen niets goeds verdiend heeft, maar zelfs door onrechtvaardige bejegeningen en kwade daden u heeft getergd, dan is zelfs dat geen rechtmatige oorzaak, waarom gij zoudt ophouden hem in liefde te omhelzen en hem de plichten der liefde te bewijzen (Matt. 6:14; 18:35; Luc.17:3) Hij heeft, zo zult ge zeggen, geheel anders van mij verdiend. Maar wat heeft de Here verdiend? Die, wanneer Hij beveelt, dat aan uw naaste vergeven wordt, al wat hij jegens u misdreven heeft, ongetwijfeld wil, dat het Hem zal toegerekend worden (Matt. 5:44) Waarlijk langs deze weg alleen komt men tot datgene, wat geheel tegen de menselijke natuur indruist, om niet te zeggen dat het moeilijk voor haar is, namelijk, dat wij liefhebben degenen, die ons haten, kwaad met goed vergelden, smaad met zegening betalen; men komt hiertoe, zeg ik, wanneer wij bedenken, dat men niet de boosheid der mensen moet overwegen, maar in hen het beeld Gods zien, dat hun zonden bedekt en doet vergeten, en ons door zijn schoonheid en waardigheid er toe lokt om hen lief te hebben en te omhelzen.

6. Die Nächstenliebe ist nicht von der Art des Menschen abhängig, sondern sie schaut auf Gott

Damit wir aber weiter nicht müde werden, wohlzutun (Gal. 6,9) - und das würde sonst sehr bald geschehen! -, muß auch das andere noch hinzutreten, was der Apostel uns sagt: „Die Liebe ist langmütig, ... sie läßt sich nicht erbittern!“ (1. Kor. 13,4f.). Der Herr gibt uns die Vorschrift, allen Menschen ohne Ausnahme Gutes zu tun; und darunter ist ein erheblicher Teil dessen gänzlich unwürdig, wenn man diese Menschen nach ihrem eigenen Verdienst beurteilt. Da kommt uns nun die Schrift aufs beste zu Hilfe, indem sie uns lehrt, daß wir nicht auf das zu achten haben, was die Menschen aus sich selber verdienen, sondern daß wir unser Augenmerk bei allen Menschen auf das Ebenbild Gottes zu richten haben, dem wir alle Ehre und Liebe zu erweisen schuldig sind. Mit besonderem Fleiß haben wir auf dieses Ebenbild Gottes bei den Hausgenossen des Glaubens zu achten, sofern es in ihnen ja durch Christi Geist erneuert und wiederaufgerichtet ist (Gal. 6,10). Was für ein Mensch dir nun auch entgegentreten mag, der deiner Dienstleistung bedarf, so hast du keinen Grund, dich ihm zu entziehen und dich ihm nicht zu widmen. Sage du nur, er sei dir fremd: der Herr hat ihm aber ein Kennzeichen aufgeprägt, das dir wohl bekannt sein soll; in diesem Sinne hat er dir doch gesagt: „Entzieh dich nicht von deinem Fleisch!“ (Jes. 58,7). Sage du nur, er sei ein verachteter, nichtswürdiger Mensch: der Herr aber zeigt dir ihn als einen Menschen, den er der Zier seines Ebenbildes gewürdigt hat! Sage du nur, er habe dir keinen Dienst geleistet, der dich wiederum verpflichte: Gott hat ihn aber gleichsam zu seinem Stellvertreter eingesetzt 451 - und du sollst dich diesem Menschen gegenüber für so viele und so große Wohltaten erkenntlich erweisen, mit denen Gott dich zu seinem Schuldner gemacht hat! Sage du nur, er sei es nicht wert, daß du dir um seinetwillen auch nur die geringste Mühe machtest - aber das Ebenbild Gottes, das dir hier entgegentritt, ist doch wohl wert, daß du ihm dich und alles, was dein ist, zur Verfügung stellst! Selbst wenn der andere nicht nur nichts Gutes um dich verdient, sondern dich gar noch mit Beleidigungen und Schmähungen gereizt hat - so ist selbst das noch kein guter Grund, weshalb du aufhören dürftest, ihn mit Liebe zu empfangen und ihm die Dienste der Liebe zu erzeigen! (Matth. 6,14; 18,35; Luk. 17,3). Du magst wohl sagen: Er hat an mir ganz etwas anderes verdient! Aber was hat denn der Herr verdient? Wenn dir der Herr gebietet, ihm alles zu vergeben, was er wider dich gefehlt hat, so will er doch sicherlich, daß du die Sünde des anderen ihm zurechnest! Es gibt nur einen Weg, um das zu erreichen, was der menschlichen Natur gänzlich zuwider, geschweige denn schwer ist, nämlich daß wir lieben, die uns hassen, daß wir Böses mit Gutem vergelten und Segnung gegen Schmähung setzen! (Matth. 5,44). Und dieser Weg liegt darin, daß wir daran denken: wir sollen nicht die Bosheit der Menschen in Betracht ziehen, sondern in ihnen auf das Ebenbild Gottes achten; das bedeckt und vertilgt ihre Missetaten und reizt uns durch seine Schönheit und Würde, den Menschen zu lieben und ihm mit Freundlichkeit zu begegnen.

6. Liefde teenoor die naaste sluit alle mense in omdat almal beelddraers van God is

Om verder te verhoed dat ons moeg word om goed te doen³⁰ - iets wat andersins noodwendig dadelik sou gebeur - behoort ook die tweede vermaning wat die apostel stel, by te kom. Hy sê dat die liefde verdraagsaam is en nie verbitterd word nie.³¹ Die Here gebied ons om aan alle mense goed te doen, al is ’n groot deel van hulle dit nie waardig as hulle volgens hulle eie verdienste getakseer word nie. Die Skrif kom ons hier egter met die heel beste hulpmiddel tegemoet wanneer dit leer dat ons nie ons oë moet vestig op dit wat mense vanself kan verdien nie maar dat ons die beeld van God in almal in aanmerking moet neem, en daaraan is ons alle eer en liefde verskuldig.

Die Skrif leer ons dat ons noukeuriger daarop moet let in die geval van geloofsgenote³² in soverre die beeld van God deur die Gees van Christus weer nuut gemaak en herstel is. Gevolglik het jy geen rede om te weier om iemand, wie hy ook al is, te help wanneer hy op jou pad kom en jou hulp nodig het nie. Gestel nou dat hy ’n vreemdeling is. Maar die Here het sy teken op hom afgedruk, en dit behoort vir jou bekend te wees. Daarom verbied Hy jou om jou eie vlees te minag.³³ Gestel nou dit is ’n veragtelike mens wat niks werd is nie. Maar die Here toon dat dit iemand 891 is wat Hy waardig geag het om met sy beeld versier te word. Gestel nou dat jy geen diens aan hom verskuldig is nie. Maar God het hom asof dit in sy plek is, gestel sodat jy soveel en sulke groot weldade waarmee Hy jou aan Hom verbind het, kan herken. Gestel dat hy dit nie werd is dat jy selfs die geringste moeite ter wille van hom doen nie. Maar die beeld van God waardeur hy by jou aangeprys word is dit werd om jouself en alles wat jy het, tot sy beskikking te stel. Selfs as hy niks goeds verdien het nie maar jou met onregte en ook met wandade uitgetart het, is selfs dit nie ’n gegronde rede waarom jy daarvan moet afsien om hom met liefde te omhels en liefdespligte teenoor hom te bewys nie.³⁴ Jy sê: “Maar hy het heeltemal anders van my verdien”. Maar wat het die Here van jou verdien? Wanneer Hy gebied dat alles wat hy teen jou gesondig het, hom vergewe moet word, is dit sekerlik sy wil dat dit hom toegereken moet word!

’n Mens kan inderdaad slegs met hierdie een pad uitkom by dit wat heeltemal teen die mens se natuur indruis, om nie eens van die moeite daarvan te praat nie! Dit is naamlik dat ons die mense moet liefhê wat ons haat; kwaad met goed moet vergeld; beledigings met seëninge moet beantwoord.³⁵ Ons kan dit bereik as ons onthou dat ons nie die boosheid van mense in aanmerking moet neem nie maar dat ons die beeld van God³⁶ in hulle moet raaksien. En wanneer dit hulle oortredings weggeneem en uitgewis het,³⁷ lok die beeld ons deur sy skoonheid en waardigheid om hulle lief te hê en te omhels.

6. Для того, чтобы мы не уставали творить добро (что в противном случае неизбежно), нам следует помнить о сказанном апостолом далее: любовь долготерпит и не раздражается (1 Кор 13:4-5). Господь велит нам творить добро всем без исключения. А большинство людей этого недостойны, если мы станем их оценивать по их собственным заслугам. Но Писание идёт дальше и увещевает нас не смотреть на то, чего люди заслуживают сами по себе, а видеть в каждом человеке прежде всего образ Божий, которому мы обязаны воздавать честь и любовь. Особенно мы обязаны так относиться к своим по вере (Гал 6:10), ибо образ Божий обновлён и восстановлен в них Духом Христовым.

Так что, если перед нами предстанет кто-нибудь нуждающийся в нашей помощи, у нас не будет причин не потрудиться ради него. Если мы скажем, что он нам чужой, то ведь Господь отметил его печатью, которая роднит его с нами. По этой причине Господь призывает нас не презирать свою плоть (Ис 58:7). Если мы сошлёмся на то, что этот человек презренен и ничего не стоит, то Господь возразит, что Он почтил его сиянием в нём своего образа. Если мы скажем, что ничем не обязаны этому человеку, то Господь ответит, что Он послал его вместо Себя, чтобы мы благотворили ему, как Господь благотворит нам. А если мы скажем, что он недостоин, чтобы мы ради него хотя бы пошевелили пальцем, то образ Божий, который мы созерцаем в этом человеке, вполне достоин того, чтобы мы отдали ему всё что у нас есть.

Даже если это будет такой человек, который не только ничего от нас не заслужил, но нанёс нам множество обид и оскорблений, то и это недостаточная причина для того, чтобы мы перестали его любить и ему благотворить. Ведь если мы скажем, что он делал нам только зло, то Бог может спросить, каше зло сделал нам Он, Господь, от которого мы получили все свои блага. Он велит нам прощать людям нанесённые ими обиды (Лк 17:3), Он берёт их прегрешения на Себя.

Только на таком пути мы достигнем того, что не просто трудно для человеческой природы, но совершенно ей чуждо: чтобы мы любили ненавидящих нас, воздавали добром за зло и молились за проклинающих нас (Мф 5:44). Повторяю, мы придём к этому, если будем помнить, что не должны обращать внимания на злобу людей, но должны созерцать в них образ Божий. Своим великолепием и достоинством он может и должен подвигнуть нас любить их, он изглаживает все их пороки, которые могут отвратить нас от любви.

7. Haec ergo mortificatio tum demum habebit in nobis locum, si charitatis numeros impleamus. Ille autem implet non qui omnibus charitatis officiis solummodo defungitur, etiamsi nullum praetermittat: sed qui ex syncero amoris^d affectu id facit. Potest enim accidere ut quis exolvat quidem ad plenum omnibus quod debet, quantum attinet ad externa officia: interim tamen longe absit a vera exolvendi ratione. Quosdam enim videas qui valde liberales videri volunt, qui tamen nihil largiuntur quod non superbia vultus aut etiam verborum insolentia exprobrent. Atque huc calamitatis hoc infoelici seculo deventum est, ut nullae prope eleemosynae, saltem a maxima parte hominum, sine contumelia porrigantur. Quae pravitas ne inter ethnicos quidem tolerabilis esse debuerat; nam a Christianis plus aliquid etiamnum requiritur quam ut hilaritatem in vultu prae se ferant, et verborum comitate^e amabilia reddant sua officia. Primum, eius quem ope sua indigere conspiciunt personam suscipiant oportet, ac fortunae perinde misereantur acsi eam sentirent ipsi ac sustinerent: ut misericordiae atque humanitatis 158 sensu ad ferendas illi suppetias non aliter quam sibi, ferantur. Qui sic animatus ad operam fratribus suis dandam accedet, non modo nulla vel arrogantia vel exprobratione officia sua contaminabit: sed nec fratrem, cui benefacit, vel tanquam opis egenum despiciet, vel tanquam sibi obligatum subiugabit; non magis scilicet quam vel aegro membro insultamus, cui refocillando reliquum corpus laborat: vel reliquis membris putamus specialiter obligatum, quia plus operae ad se traxerit quam rependerit. Siquidem officiorum inter membra communicatio nihil gratuitum habere creditur, sed potius solutio esse eius quod naturae lege debitum negare prodigiosum esset^a. Hac quoque ratione fiet ut ne liberatum se putet qui uno genere officii defunctus fuerit: quemadmodum vulgo fieri solet ut dives, postquam aliquid de suo erogavit, alia onera, tanquam nihil ad se pertinentia, aliis deleget. Sed ita potius secum quisque cogitabit, se, quantus quantus est, proximis debitorem sui esse: nec alium exercendae erga ipsos beneficentiae statuendum esse finem nisi quum facultates deficiunt: quae, quam late extenduntur, ad charitatis regulam limitari debent.

7. Ceste mortification donc lors aura lieu en nous, quand nous aurons charité accomplie. Ce qui gist non pas en s’acquitant seulement de tous les offices qui appartiennent à charité, mais en s’en acquitant d’une vraye affection d’amitié. Car il pourra advenir que quelcun face entierement à son prochain tout ce qu’il luy doit, quant est du devoir exterieur: et neantmoins il sera bien loin de faire son devoir comme il appartient. On en voit beaucoup lesquels veulent estre veus fort liberaux: ettoutesfois ils n’eslargissent rien qu’ils ne le reprochent, ou par fiere mine, ou par parolle superbe. Nous sommes venus en ceste malheureté au temps present, que la pluspart du monde ne fait nulles aumosnes, sinon avec contumelie. Laquelle perversité ne devoit pas estre tolerable, mesme entre les Payens. Or le Seigneur requiert bien autre chose des Chrestiens qu’un visage joyeux et alaigre, à ce qu’ils rendent leur beneficence amiable par humanité et douceur. Premierement, il faut qu’ils prennent en eux la personne de celuy qui a necessité de secours: qu’ils ayent pitié de sa fortune comme s’ils la sentoyent et soustenoyent, et qu’ils soyent touchez d’une mesme affection de misericorde à luy subvenir comme à eux-mesmes. Celuy qui aura un tel courage, en faisant plaisir à ses freres non seulement ne contaminera point sa beneficence d’aucune arrogance ou reproche, mais aussi ne mesprisera point celuy auquel il fait bien, pour son indigence, et ne le voudra subjuguer comme estant obligé à luy. Tout ainsi que nous n’insultons point à un de noz membres, pour lequel refociller tout le reste du corps travaille: et ne pensons point qu’il soit specialement obligé aux autres membres, pource qu’il leur a fait plus de peine qu’il n’en a pris pour eux. Car ce que les membres se communiquent ensemble n’est pas estimé gratuit: mais plustost payement et satisfaction de ce qui est deu par la loy de nature: et ne se pourroit refuser, que cela ne vinst en horreur. Par ce moyen aussi nous gagnerons un autre poinct, que nous ne penserons point estre delivrez et acquitez, quand nous aurons fait nostre devoir en quelque endroit, comme on estime communement. Car quand un homme riche a donné quelque chose du sien, il laisse là toutes les autres charges, et s’en exempte comme si eues ne luy appartenoyent de rien. Aucontraire, un chacun reputera que de tout ce qu’il a et de ce qu’il peut, il est detteur à ses prochains, et qu’il ne doit autrement limiter l’obligation de leur bien faire, sinon quand la faculté luy defaut: laquelle tant qu’elle se peut estendre, se doit reduire à charité.

7. This mortification, therefore, will not take place in us unless we fulfil all the duties of charity. These are fulfilled, not by him who merely performs all the external offices of charity, even without the omission of one, but by him who does this from a sincere principle of love. For it may happen, that a man may fully discharge his duty to all men, with respect to external actions, and, at the same time, be very far from discharging it in the right way. For you may see some men who would be thought extremely liberal, and yet never bestow any thing without upbraiding, either by pride of countenance, or by insolence of language. And we are sunk to such a depth of calamity in this unhappy age, that scarcely any alms are given, at least by the majority of mankind, but in a haughty and contemptuous manner—a corruption which ought not to have been tolerated even among heathen; for of Christians there is something further required, than to display a cheerfulness of countenance, and to render their benefactions amiable by civility of language. In the first place, they ought to imagine themselves in the situation of the person who needs their assistance, and to commiserate his case, just as though they themselves felt and suffered the same; so that they may be impelled, by a sense of mercy and humanity, to afford assistance to him as readily as if it were to themselves. He who comes to the assistance of 626 his brethren under the influence of such a disposition, not only will not contaminate his services with arrogance or reproach, but will neither despise his brother who is the object of his beneficence, as needing assistance, nor domineer over him as under an obligation to him; no more, for instance, than we insult a diseased member, for whose restoration the rest of the body labours, or suppose it to be under particular obligations to the other members, because it has needed more assistance than it returned. For the communication of services between the members of the body, is esteemed to be in no sense gratuitous, but rather a discharge of that which, being due by the law of nature, it would be monstrous to refuse. And for this reason, he will not suppose himself to have discharged all his duty, who has performed one kind of service; as it generally happens, that a rich man, after having bestowed some part of his property, leaves other burdens to be borne by other persons, and considers himself as exempted from all concern about them. On the contrary, every man will reflect with himself, that however great he may be, he is a debtor to his neighbour, and that no bounds should be fixed to the exercise of beneficence towards them, except when his ability fails, which, as far as it extends, ought to be limited by the rule of charity.

7. Christian life cannot exist without charity. Remedies for the vices opposed to charity. 1. Mercy. 2. Humility. 3. Modesty. 4. Diligence. 5. Perseverance.

We shall thus succeed in mortifying ourselves if we fulfil all the duties of charity. Those duties, however, are not fulfilled by the mere discharge of them, though none be omitted, unless it is done from a pure feeling of love. For it may happen that one may perform every one of these offices, in so far as the external act is concerned, and be far from performing them aright. For you see some who would be thought very liberal, and yet accompany every thing they give with insult, by the haughtiness of their looks, or the violence of their words. And to such a calamitous condition have we come in this unhappy age, that the greater part of men never almost give alms without contumely. Such conduct ought not to have been tolerated even among the heathen; but from Christians something more is required than to carry cheerfulness in their looks, and give attractiveness to the discharge of their duties by courteous language. First, they should put themselves in the place of him whom they see in need of their assistance, and pity his misfortune as if they felt and bore it, so that a feeling of pity and humanity should incline them to assist him just as they would themselves. He who is thus minded will go and give assistance to his brethren, and not only not taint his acts with arrogance or upbraiding but will neither look down upon the brother to whom he does a kindness, as one who13needed his help, or keep him in subjection as under obligation to him, just as we do not insult a diseased member when the rest of the body labours for its recovery, nor think it under special obligation to the other members, because it has required more exertion than it has returned. A communication of offices between members is not regarded as at all gratuitous, but rather as the payment of that which being due by the law of nature it were monstrous to deny. For this reason, he who has performed one kind of duty will not think himself thereby discharged, as is usually the case when a rich man, after contributing somewhat of his substance, delegates remaining burdens to others as if he had nothing to do with them. Every one should rather consider, that however great he is, he owes himself to his neighbours, and that the only limit to his beneficence is the failure of his means. The extent of these should regulate that of his charity.

7. Deze doding zal dus eerst dan plaats in ons hebben, wanneer wij de plichten der liefde vervullen. En niet hij vervult die, die alle plichten der liefde slechts verricht, zelfs al slaat hij geen enkele over, maar hij, die dit doet uit een oprechte gezindheid der liefde. Want het kan gebeuren, dat iemand wel ten volle aan allen betaalt, wat hij schuldig is, voorzover de uiterlijke plichten betreft, maar dat hij intussen toch ver af is van de ware manier der betaling. Want men kan sommigen zien, die zeer milddadig willen schijnen, en die toch niets schenken, dat ze niet met trotsheid van gelaat of onbeschaamdheid van woorden verwijten. En in deze ongelukkige tijd is men in zulk een rampzalige toestand gekomen, dat bijna geen aalmoezen, althans door het grootste deel der mensen, zonder smaad worden uitgereikt. Een slechte toestand die zelfs niet onder de heidenen had behoren geduld te worden. Want van de Christenen wordt nog iets meer geëist, dan dat ze met opgewektheid op het gelaat te koop lopen en door vriendelijkheid van woorden hun dienstbetoon aangenaam maken. In de eerste plaats moeten ze de persoon van hem, die, naar ze zien, hun hulp nodig heeft, aannemen en met zijn lot evenzeer medelijden hebben, alsof ze het zelf gevoelden en droegen, opdat ze door het gevoel van medelijden en menselijkheid hem hulp mogen brengen op dezelfde wijze als zichzelf. Wie zo te moede zich er toe zet om zijn broederen ten dienste te zijn, zal niet alleen niet met enige aanmatiging of enig verwijt zijn dienstbetoon bezoedelen, maar hij zal ook niet op zijn broeder, die hij weldoet, neerzien als op een hulpbehoevende, of hem als een schuldenaar aan zich onderwerpen. Evenmin als we een ziek lid bespotten, tot welks verkwikking het overige deel van het lichaam moeite doet; of menen, dat het in 't bijzonder schuldenaar is der overige ledematen, omdat het meer hulp ontvangen heeft, dan terugbetaald. Immers men gelooft niet, dat de gemeenschap van hulpbetoon onder de ledematen iets inhoudt, dat onverdiend is, maar men gelooft veeleer, dat het de betaling is van datgene, wat zonder grote onbehoorlijkheid niet zou kunnen geweigerd worden, daar het volgens de wet der natuur verschuldigd is. Op deze wijze zal het ook gebeuren, dat hij zich niet bevrijd zal achten, die één soort van dienstbetoon heeft volbracht; zoals gemeenlijk pleegt te gebeuren, dat een rijke, nadat hij iets van het zijne uitgegeven heeft, andere lasten op anderen schuift, alsof ze hem niet aangaan. Maar zo zal ieder veeleer bij zichzelf bedenken, dat hij, hoe groot hij ook is, voor zijn naasten een schuldenaar van zichzelf is, en dat er geen andere grens gesteld mag worden aan het weldoen van hen, dan wanneer zijn vermogen hem in de steek laat; en hoe ver zich dit uitstrekt, moet naar de regel der liefde worden afgebakend.

7. Nicht das Werk der Liebe genügt, sondern es kommt auf die Gesinnung an!

Dieses Ersterben (des alten Menschen) wird also in uns erst dann statthaben, wenn wir die Liebespflicht gegen unseren Nächsten erfüllen. Diese Erfüllung findet sich noch nicht da, wo ein Mensch bloß alle Werke der Liebe ableistet - selbst wenn er keines unterläßt! Sie ist erst da vorhanden, wo einer das aus aufrichtiger Liebesgesinnung heraus tut! Denn es kann vorkommen, daß einer, soweit es die äußeren Pflichten betrifft, alles ohne Ausnahme leistet, was er leisten soll, daß er aber doch von der rechten Art und Weise solcher Leistung noch weit entfernt ist. Man kann Leute sehen, die für sehr freigebig gelten wollen und die doch nichts geben, ohne durch hoffärtige Blicke oder gar überhebliche Worte dem Beschenkten Vorhaltungen zu machen. In unseren unglücklichen Zeiten ist es dabei zu solchem Jammer gekommen, daß wenigstens die meisten Menschen kaum Almosen geben können, ohne dabei (den Armen) zu schmähen. Das ist eine Niedertracht, die nicht einmal bei den Heiden geduldet werden sollte, von den Christen nämlich wird doch noch ganz etwas anderes gefordert, als daß sie einen freundlichen Blick an den Tag legen und ihre Dienstleistung durch gütige Worte angenehm machen. Sie sollen zunächst die Person dessen, den sie ihrer Hilfe bedürftig sehen, annehmen und sich sein Unglück ebenso zu Herzen gehen lassen, als ob sie es selber erführen und durchmachten; so sollen sie dazu gebracht werden, ihm aus der Empfindung der Barmherzigkeit und der Menschlichkeit heraus ebenso zu Hilfe zu kommen, wie sie es sich selber zugut tun würden. Wer in dieser Gesinnung daran geht, seinen Brüdern zu helfen, der wird seine Dienstleistung nicht mit Anmaßung oder mit Vorhaltungen beschmutzen, er wird zugleich auch den Bruder, dem er wohltut, nicht als Hilfsbedürftigen verachten oder ihn als einen, der ihm etwas schuldig ist, unter ein Joch zwingen - ebensowenig, wie wir doch ein krankes Glied grob anfahren, wenn der übrige Leib sich darum müht, es wieder zum Leben zu bringen, oder wie wir etwa meinen, dieses kranke Glied sei den übrigen nun in besonderer Weise verpflichtet, weil es ja mehr Hilfe auf sich gezogen als geleistet habe! Denn wir glauben doch nicht, daß die Dienstgemeinschaft unter den Gliedern für ein unverdientes Geschenk zu halten ist; sie ist doch vielmehr die Erfüllung einer Verpflichtung, die aus dem Gesetz der Natur stammt und deren Verleugnung ungeheuerlich wäre. Daraus ergibt sich nun aber auch, daß ein Mensch, der eine bestimmte Dienstleistung vollbracht hat, nun nicht denken soll, er sei frei - es kommt ja allgemein immer wieder vor, daß ein reicher Mann etwas von seinem Besitz hingibt und dann andere Lasten auf andere abschiebt, als ob sie ihn nichts angingen. 452 Nein, es soll vielmehr jeder bei sich bedenken, daß er mit allem, was er ist und hat, seines Nächsten Schuldner ist - und daß sein Wohltun gegenüber dem Nächsten erst dann sein Ende findet, wenn sein Vermögen dazu aufhört; denn soweit sein Vermögen reicht, muß es auch nach der Regel der Liebe bestimmt sein!

7. Opregtheid van naasteliefde word gemeet aan die gesindheid waarmee dit betoon word

Hierdie afsterwe van onsself sal eers in ons plaasvind as ons ons liefdesplig ten voile volvoer. Iemand wat slegs al sy liefdespligte nakom en selfs nie een daarvan agterweë laat nie, volbring dit egter nie, maar slegs iemand wat dit met ’n opregte gevoel van liefde³⁸ verrig. Want dit kan gebeur dat iemand wel ten voile aan almal betaal wat hy verskuldig is in soverre dit sy uiterlike pligte aangaan. Tog sou hy intussen ver weg wees van die ware wyse van betaling. ’n Mens kan immers party mense sien wat baie graag vrygewig wil lyk maar wat nogtans niks gee sonder 892 om hulle teensinnigheid met ’n hooghartige gesigsuitdrukking of selfs verwaande woorde te toon nie. En in hierdie ongelukkige tyd het dit sulke rampspoedige afmetings aangeneem dat byna geen liefdegawes sonder belediging aangebied word nie - ten minste nie deur die grootste gros mense nie. Dit is ’n wanpraktyk wat selfs nie onder heidene geduld behoort te word nie. Van Christene word immers selfs nog meer vereis as om bloot net blymoedigheid op hulle gelaat te laat uitstraal en met vriendelike woorde³⁹ hulle pligte na te kom. Ten eerste moet hulle die persoon by wie hulle bemerk dat hy hulle hulp nodig het, aanvaar en met sy lot medelye toon asof hulle dit self ervaar en verduur om deur die gevoel van barmhartigheid en menslikheid meegesleur te word om aan hulle bystand te verleen asof dit aan hulleself is. Iemand wat so gesind is en aan sy medebroeders hulp verleen, sal nie alleen sy pligte nie deur enige verwaandheid of verwyt bemors nie, maar hy sal ook nie op sy medebroeder aan wie hy goed doen, as ’n behoeftige neersien of hom as skuldenaar aan hom onderwerp nie. Ons spot byvoorbeeld nie met ’n siek ledemaat as die res van ons liggaam swaarkry om te herstel nie. Net so min reken ons dat dit ’n besondere verpligting teenoor ons ander ledemate het omdat dit meer aandag geniet as die diens wat dit lewer. Mense glo immers dat die onderlinge hulpverlening onder ledemate nie lukraak is nie maar liewer ’n betaling van iets wat dit volgens die natuurwet⁴⁰ verskuldig is, en dit sou daarom ’n sonderlinge daad wees om dit te weier. Om hierdie rede sal dit ook gebeur dat iemand wat een soort liefdesplig nagekom het, nie moet reken dat hy daarvan vrygestel is nie. So gebeur dit byvoorbeeld gewoonlik dat ’n ryk man sy ander laste aan ander oordra net asof dit niks met hom te doen het nadat hy iets van sy eie verpligting nagekom het nie. Maar elkeen sal eerder by homself daaroor so nadink dat hy, hoe magtig hy ook al is, sy naastes se skuldenaar is en dat hy die beoefening van weldadigheid teenoor sy naaste nie mag beëindig tensy die vermoëns daarvoor ontbreek nie. So wyd as wat sy vermoëns strek, moet dit slegs tot die liefdesreël beperk word.

Selfverloëning in ons verhouding tot God (Afdeling 8 - 10)

7. Итак, мы лишь тогда умертвим плоть, когда совершим дело любви. Это означает не только совершить поступки, подобающие любви, но проникнуться подлинным дружелюбием. Ибо случается, что кто-то полностью выполняет свой долг по отношению к ближнему во внешних проявлениях, и однако остаётся далёк от исполнения долга надлежащим образом. Мы видим, что многие желают казаться весьма щедрыми и тем не менее попрекают одариваемых либо своим гордым видом, либо надменной речью. Мы сейчас дошли до такого несчастного состояния, что большинство людей, подавая милостыню, унижают.

Подобное злонравие нетерпимо даже у язычников. Тем более от христиан Господь требует иного, нежели весёлые и радостные лица: они должны благодетельствовать по-дружески, из чистого человеколюбия. Прежде всего нужно, чтобы они глубоко прониклись заботами того, кто нуждается в помощи, чтобы сжалились над его судьбой, как будто они сами испытывают её удары, чтобы ощутили к нуждающемуся то же сострадание и милосердие, которое способны испытывать к себе. Тот, кто, делая добро своим братьям, сумеет вести себя подобным образом, не только не осквернит свои благодеяния гордыней и попрёками, но и не станет презирать того, кому он благотворит в нужде, не захочет подчинить его себе как чем-то обязанного. Ведь мы не глумимся над каким-нибудь больным членом, для исцеления которого трудится всё тело, и не считаем, что он чем-то особенно обязан другим членам, которых вынудил больше потрудиться для него, чем он потрудился для них. Ибо то, что члены делают друг для друга, не случайно, а является, скорее, исполнением долга перед законом природы. От него нельзя отказаться, не вызвав ужасных последствий.

Тем самым мы приходим к убеждению, что нельзя, как обычно полагают, считать себя свободными от обязательств и уплатившими по счёту, если долг выполнен в каком-то одном отношении. Когда богатый человек что-то отдаёт, он забывает обо всех остальных своих обязанностях, освобождает себя от них, как будто они вовсе не лежат на нём. Напротив, пусть каждый полагает, что всё, чем он владеет и на что способен, составляет его долг перед ближними, и что он может ограничивать свою обязанность благотворить только тогда, когда у него не хватает возможностей для этого. Когда же эти возможности возрастают, они должны вести к делам милосердия.

8. Praecipuam abnegationis nostri partem, quam diximus in Deum spectare, iterum plenius^b exequamur; ac multa quidem de ea iam dicta sunt, quae repetere supervacuum foret; sufficiet tractare quatenus ad aequanimitatem tolerantiamque nos format. Principio igitur in quaerenda vitae praesentis vel commoditate vel tranquillitate, huc nos Scriptura vocat, ut Domini arbitrio nos nostraque omnia resignantes, domandos ac subiugandos cordis nostri affectus illi tradamus. Ad opes honoresque expetendos, ad ambiendam potentiam, ad cumulandas divitias, ad eas omnes ineptias, quae ad magnificentiam pompamque facere videntur, congerendas, furiosa est nostra libido, infinita cupiditas. Rursum paupertatis, ignobilitatis, humilitatis mirus timor, mirum odium: quibus ad illa modis omnibus amolienda stimulamur. Hinc videre est quam irrequieto sint ingenio, quot tentent artes, quibus studiis se fatigent quicunque vitam proprio consilio componunt: quo scilicet adipiscantur quae vel ambitionis vel avaritiae fert affectus; rursum quo pauperiem humilitatemque defugiant. Piis ergo hominibus, ne talibus laqueis implicentur, haec tenenda est via. Principio non aliunde prosperandi rationem vel appetant, vel sperent, vel cogitent quam ex Domini benedictione: ideoque in eam se tuto ac confidenter reiiciant ac reclinent. Nam utcunque sibi pulchre sufficere videatur caro, dum vel propria industria ad honores opesque 159 contendit, vel studio enititur, vel adiuvatur hominum gratia: certum est tamen omnia haec nihil^a esse, neque aliquid vel ingenio vel labore nos profecturos, nisi quatenus utrunque Dominus prosperabit. At e converso sola ipsius^b benedictio^c etiam per omnia impedimenta viam reperit, ut nobis in laetum faustumque exitum succedere omnia faciat: deinde, ut maxime sine ipsa possimus aliquid gloriae atque opulentiae nobis comparare: (quemadmodum videmus quotidie impios magnis et honoribus et opibus cumulari) quando tamen ne minimam quidem foelicitatis particulam degustant quibus incumbit Dei maledictio, sine ipsa nihil nisi quod male nobis vertat consequemur. Porro nequaquam appetendum quod homines magis miseros facit.

8. Traitons encore plus au long de l’autre partie du renoncement de nous mesmes, laquelle regarde Dieu. Nous en avons desja parlé çà et là; et seroit chose superflue de repeter tout ce qui en a esté dit. Il suffira de monstrer comment elle nous doit renger à patience et mansuetude. Premierement donc en cherchant le moyen de vivre ou reposer à nostre aise, l’Escriture nous ramene tousjours là, que nous resignans à Dieu avec tout ce qui nous appartient, nous luy submettions les affections de nostre cœur pour le domter et subjuguer. Nous avons une intemperance furieuse, et une cupidité effrenée à appeter credits et honneurs, à chercher puissances, à amasser richesses, et assembler tout ce qu’il nous semble advis estre propre à pompe et magnificence. D’autrepart, nous craignons et haissons merveilleusement povreté, petitesse et ignominie: pourtant les fuyons nous entant qu’en nous est. Pour laquelle cause on voit en quelle inquietude d’esprit sont tous ceux qui ordonnent leur vie selon leur propre conseil, combien ils tentent de moyens: en combien de sortes ils se tourmentent, afin de parvenir où leur ambition et avarice les transporte, et afin d’eviter povreté et basse condition. Parquoy les fideles, pour ne se point envelopper en ces laqs, auront à tenir ceste voye. Premierement, il ne faut point qu’ils se desirent, ou esperent, ou imaginent autre moyen de prosperer, que de la benediction de Dieu: et pourtant se doivent seurement appuyer et reposer sur icelle. Car ja soit qu’il soit bien advis que la chair soit suffisante de soymesme à parvenir à son intention, quand elle aspire à honneur et richesses par son industrie, ou quand elle y met ses efforts, ou quand elle est aidée par la faveur des hommes: toutesfois il est certain que toutes ces choses ne sont rien, et que nous ne pourrons jamais nullement profiter ne par nostre engin, ne par nostre labeur, sinon d’autant que le Seigneur fera profiter l’un et l’autré. Au contraire, la seule benediction trouvera voye au milieu de tous empeschemens, pour nous donner bonne issue en toutes choses. Davantage, quand ainsi seroit que nous pourrions sans icelle acquerir quelque honneur ou opulence (comme nous voyons tous les jours les meschans venir à grandes richesses et gros estas): neantmoins puis que là où est la malediction de Dieu, on ne sauroit avoir une seule goutte de felicité, nous n’obtiendrons rien qui ne nous tourne à malheur, sinon que sa benediction soit sur nous. Or ce seroit une grande rage, d’appeter ce qui ne nous peut faire que miserables.

8. Let us describe again, more at large, the principal branch of self-denial, which we have said relates to God; and indeed many observations have already been made concerning it, which it would be needless to repeat: it will be sufficient to show how it habituates us to equanimity and patience. First, therefore, in seeking the convenience or tranquillity of the present life, the Scripture calls us to this point; that resigning ourselves and all that we have to the will of God, we should surrender to him the affections of our heart, to be conquered and reduced to subjection. To desire wealth and honours, to be ambitious of power, to accumulate riches, to amass all those vanities which appear conducive to magnificence and pomp, our passion is furious, and our cupidity unbounded. On the contrary, to poverty, obscurity, and meanness, we feel a wonderful fear and abhorrence, which stimulate us to avoid them by all possible means. Hence we may see, how restless the minds of all those persons are, who regulate their lives according to their own reason; how many arts they try, and with what exertions they fatigue themselves, in order, on the one hand, to obtain the objects of ambition or avarice, on the other, to avoid poverty and meanness. Pious men, therefore, that they may not be involved in such snares, must pursue the following course: First, let them neither desire, nor hope, nor entertain a thought of prosperity, from any other cause than the Divine blessing; and on that let them securely and confidently 627 depend. For however the flesh may appear to itself to be abundantly sufficient, when it either attempts by its own industry, or strenuous exertions, to attain honours and wealth, or is assisted by the favour of man,—yet it is certain, that all these things are nothing, and that we shall obtain no advantage, either by ingenuity or by labour, but as far as the Lord shall prosper both. On the contrary, his benediction alone finds a way, even through all impediments, so as to bring all our affairs to a joyful and prosperous conclusion. And though we may, for the most part, be able without it to obtain for ourselves some degree of opulence and glory, as we daily behold impious men accumulating great honours and enormous wealth, yet, since those who are under the curse of God enjoy not even the smallest particle of happiness, we shall acquire nothing without the Divine blessing, which will not eventually prove a calamity to us. And that is by no means to be desired, the acquisition of which renders men more miserable.

8. Self-denial, in respect of God, should lead to equanimity and tolerance. 1. We are always subject to God. 2. We should shun avarice and ambition. 3. We should expect all prosperity from the blessing of God, and entirely depend on him.

The principal part of self-denial, that which as we have said has reference to God, let us again consider more fully. Many things have already been said with regard to it which it were superfluous to repeat; and, therefore, it will be sufficient to view it as forming us to equanimity and endurance. First, then, in seeking the convenience or tranquillity of the present life, Scripture calls us to resign ourselves, and all we have, to the disposal of the Lord, to give him up the affections of our heart, that he may tame and subdue them. We have a frenzied desire, an infinite eagerness, to pursue wealth and honour, intrigue for power, accumulate riches, and collect all those frivolities which seem conducive to luxury and splendour. On the other hand, we have a remarkable dread, a remarkable hatred of poverty, mean birth, and a humble condition, and feel the strongest desire to guard against them. Hence, in regard to those who frame their life after their own counsel, we see how restless they are in mind, how many plans they try, to what fatigues they submit, in order that they may gain what avarice or ambition desires, or, on the other hand, escape poverty and meanness. To avoid similar entanglements, the course which Christian men must follow is this: first, they must not long for, or hope for, or think of any kind of prosperity apart from the blessing of God; on it they must cast themselves, and there safely and confidently recline. For, however much the carnal mind may seem sufficient for itself when in the pursuit of honour or wealth, it depends on its own industry and zeal, or is aided by the favour of men, it is certain that all this is nothing, and that neither intellect nor labour will be of the least avail, except in so far as the Lord prospers both. On the contrary, his blessing alone makes a way through all obstacles, and brings every thing to a joyful and favourable issue. Secondly, though without this blessing we may be able to acquire some degree of fame and opulence (as we daily see wicked men loaded with honours and riches), yet since those on whom the curse of God lies do not enjoy the least particle of true happiness, whatever we obtain without his blessing must turn14out ill. But surely men ought not to desire what adds to their misery.

8. Laat ons het voornaamste deel van onze zelfverloochening, dat, zoals we zeiden, ziet op God, wederom en dan uitvoeriger behandelen. En veel is daarover reeds gezegd, wat te herhalen overbodig zou zijn; het zal voldoende zijn dit deel te behandelen voorzover het ons leidt tot geduldigheid en verdraagzaamheid. In de eerste plaats dus brengt de Schrift ons, bij het zoeken van gemak en rust in het tegenwoordige leven, er toe, dat wij onszelf en al het onze aan de wil des Heren overgeven en de aandoeningen van ons hart aan Hem overleveren om getemd en onder het juk gebracht te worden. Wij hebben een razende lust en een onbegrensde begeerte om schatten en eer na te jagen, om macht na te streven, om rijkdommen op te hopen, en om al die dwaze dingen bijeen te brengen, die schijnen te dienen tot grootsheid en praal. Aan de andere kant koesteren wij voor armoede, onaanzienlijkheid en nederigheid een wonderlijke vrees en hebben jegens die een wonderlijke haat opgevat, waardoor wij er toe geprikkeld worden om ze op alle mogelijke manieren te verwijderen. Hieruit kan men zien hoe onrustig van gemoed allen zijn, die hun leven naar hun eigen plan inrichten, hoeveel listen zij beproeven, en met hoeveel moeiten zij zich aftobben, namelijk opdat ze verkrijgen die dingen, waarnaar hun eerzuchtige of hebzuchtige gezindheid uitgaat, en aan de andere kant armoede en een nederige staat vermijden. Vrome mensen moeten dus, om niet in zulke strikken verward te raken, deze weg bewandelen. In de eerste plaats moeten ze niet begeren, of hopen, of denken van elders voorspoed te verkrijgen dan uit de zegening des Heren, en daarom op haar zich veilig en vol vertrouwen verlaten en op haar steunen. Want ook al meent het vlees, dat het zichzelf genoeg is, wanneer het door eigen ijver streeft naar eer en rijkdom, of door inspanning daarnaar jaagt, of door gunst der mensen daartoe geholpen wordt, zo is het toch zeker, dat dit alles niets is, en dat wij door onze aanleg of door onze inspanning niets zullen vorderen, dan voorzover de Here die beide zal voorspoedig maken. Maar daarentegen vindt alleen zijn zegening ook door alle beletselen heen de weg, om voor ons alles tot een blijde en gelukkige afloop te doen voortgaan; vervolgens, ook al kunnen wij nog zo zeer zonder haar ons enige roem en rijkdom verwerven (gelijk wij zien, dat de goddelozen dagelijks overladen worden met grote eer en grote rijkdom), zo zullen wij toch, daar zij, op wie Gods vloek rust, zelfs niet het kleinste deeltje geluk smaken, zonder haar niets bereiken, dan wat ons ten kwade uitkomt. En men moet geenszins nastreven datgene, wat de mensen nog ongelukkiger maakt.

8. Selbstverleugnung Gott gegenüber: Hingabe an seinen Willen!

Vornehmlich aber richtet sich unsere Selbstverleugnung, wie ich bereits ausführte, auf Gott. Darüber will ich jetzt wiederum, und zwar ausführlicher sprechen. Vieles ist hierüber allerdings bereits gesagt, und es wäre überflüssig, das zu wiederholen. Es muß uns genügen, mit unserer Betrachtung soweit zu gehen, wie es dazu dient, uns zu Gleichmut und Geduld zu führen.

Zunächst also: wenn wir Mittel und Wege suchen, unser gegenwärtiges Leben angenehm und ruhig zu gestalten, so ruft uns die Schrift dazu auf, uns selber und alles, was unser ist, dem Ermessen des Herrn hinzugeben und ihm alle Regungen unseres Herzens auszuliefern, damit er sie zähme und unter sein Joch nehme. Wir sind ja voll wilder Lust und unendlicher Gier, Reichtum und Ehre zu erstreben, nach Macht ehrgeizig zu verlangen, Reichtümer aufzuhäufen und all die anderen Narreteien zu sammeln, die uns zu Prunk und Prahlerei zu dienen scheinen! Auf der anderen Seite haben wir eine seltsame Furcht vor Armut, Verachtung und Niedrigkeit, einen merkwürdigen Haß gegen das alles - und dadurch werden wir angestachelt, es uns mit allen Mitteln vom Halse zu schaffen. Daraus läßt sich erkennen, wie unruhig ein Mensch in seinem Wesen ist, der sein Leben nach eigenem Gutdünken gestaltet, wieviel Künste er versucht, mit wieviel Eifer er sich müde macht! Und das alles, um zu erlangen, wonach seine ehrgeizige und habgierige Gesinnung ausgeht, und um andererseits der Armut und Niedrigkeit zu entkommen!

Damit nun also der Fromme sich nicht in dergleichen Stricke verfängt, muß er folgenden Weg einschlagen. Zunächst soll er von keiner anderen Seite ein Mittel zum Wohlergehen zu gewinnen trachten oder hoffen oder bedenken, als allein aus dem Segen des Herrn heraus. Auf diesen Segen also soll er sich ruhig und vertrauensvoll verlassen und stützen. Denn mag auch das Fleisch meinen, es habe an sich selber voll und ganz genug, indem es mit eigenem Mühen nach Ehre und Reichtum strebt und sich mit eigenem Eifer darum anstrengt oder auch durch die Gunst der Menschen dazu verholfen bekommt - so ist doch sicherlich das alles nichts, und wir können auch mit Verstand und Mühe nichts erreichen, als sofern uns der Herr zu beidem das Gedeihen schenkt! Auf der anderen Seite aber findet sein Segen allein auch durch alle Hindernisse hindurch den Weg und schenkt uns, daß uns alles fröhlich und glücklich ausgehe. Aber weiter: wir könnten uns wohl auch allenfalls ohne Gottes Segen allerhand Ruhm und Reichtum verschaffen - wir sehen ja, wie die Gottlosen alle Tage große Ehren und Reichtümer aufhäufen -; aber ein Mensch, auf dem Gottes Fluch lastet, kann ja doch nicht das geringste Stücklein Glück kosten, und deshalb werden wir ohne Gottes Segen nur Dinge erlangen, die uns zum Bösen ausschlagen. Nun sollen wir aber doch unter keinen Umständen nach etwas trachten, das den Menschen nur mehr ins Elend stürzen kann!

8. Die Christen moet sy vertroue op God alleen stel en hom aan sy wil onderwerp

Nou moet ons weer eens die belangrikste deel van ons selfverloëning wat op God gerig is, soos ons reeds gesê het, vollediger ondersoek. Daar 893 is wel reeds baie oor hierdie onderwerp gesê, en dit sou oorbodig wees om dit te herhaal. Vir die huidige sal dit genoeg wees om dit te behandel slegs in soverre dit ons vorm om geduldig en verdraagsaam te wees. In die eerste plek roep die Skrif ons derh alwe in ons soeke na ’n gerieflike of rustige lewe hier op om onsself en alles wat ons het aan die goeddunke van die Here oor te lewer en ons aan Hom oor te gee om die begeertes van ons hart te beheer en te onderwerp.⁴¹ Ons het ’n waansinnige drang, ’n eindelose smagting daarna om mag en eer te bekom, om mag na te jaag, rykdom bymekaar te skraap, om al die onsinnighede wat op die oog af tot grootsheid en vertoon bydra, te versamel. Aan die ander kant het ons ’n sonderlinge vrees en ’n buitengewone haat vir armoede, onbekendheid en nederigheid. Daardeur word ons geprikkel om dit alles op elke moontlike wyse van ons af te weer. Hieruit kan ons bemerk hoe onrustig die mense is wat hulle lewe volgens eie goeddunke inrig, en hoeveel skelmstreke hulle probeer en met hoeveel moeite hulle hulle moeg maak - natuurlik om die dinge in die hande te kry wat hulle begeerte na ambisie of gierigheid bevredig, of aan die ander kant om armoede en nederigheid te ontwyk. Godvrugtiges moet dus op die volgende pad hou om nie in sulke nette verstrik te word nie. Ten eerste moet hulle geen ander middel najaag of hulle hoop daarop vestig of bedink om voorspoedig te wees as net uit die seën van die Here nie. Daarom moet hulle hulle veilig en vol vertroue daarop toespits en daarop steun. Want al sou dit lyk asof die vlees heeltemal voldoende is wanneer dit op eie stoom na eer en invloed streef of dit ywerig najaag of deur die guns van mense daartoe aangehelp word, is dit nogtans seker dat al hierdie dinge niks beteken nie en dat ons met eie vernuf of inspanning niks sal bereik behalwe in soverre die Here albei voorspoedig sal maak nie. Daarenteen vind die Here se seën selfs deur alle hindernisse heen ’n pad om alles vir ons in ’n blymoedige en voorspoedige einde te laat slaag.

Al sou ons ten tweede grootliks daartoe in staat wees om sonder die Here se seën ’n mate van eer en rykdom te bekom - soos ons daagliks merk dat goddelose mense met groot eerbewyse en rykdomme oorlaai word⁴² en ook dat mense op wie God se vloek rus, selfs nie eens die kleinste deeltjie geluk smaak nie -, sal ons sonder sy seën niks bekom nie behalwe dit wat ons ten kwade strek. Verder moet ons glad nie na iets streef wat mense nog ongelukkiger maak nie.

8. Теперь поговорим подробнее о другой стороне самоотречения, которая зависит от Бога. Мы уже касались её, и было бы излишним повторять всё сказанное ранее. Здесь достаточно показать, каким образом она приводит к терпению и снисхождению. Прежде всего, приспосабливаясь к условиям нашего существования, Св. Писание убеждает нас препоручить себя Богу вместе со всем, что нам принадлежит, и подчинить Ему движения нашего сердца, чтобы смирить и укротить их.

С яростным нетерпением и безудержной алчностью мы жаждем уважения и почестей, власти, богатства, стремимся овладеть всем тем, благодаря чему, как нам кажется, приумножаются роскошь и великолепие. В то же время мы бесконечно страшимся бедности, унижения и бесчестия и ненавидим их. Поэтому и избегаем, насколько это в наших силах. И по той же причине видим, в каком томлении духа пребывают все те, кто устраивает свою жизнь в соответствии с собственными устремлениями, сколько они применяют для этого разных средств и сколькими муками мучают себя, чтобы достигнуть того, к чему влекут их честолюбие и алчность, а также избежать бедности и низкого положения.

Для того, чтобы верующие не попали в подобного рода западни, они должны держаться иного пути. Главное, им не следует надеяться на какой-либо другой способ добиться процветания, воображать или желать какого-либо другого средства, кроме Божьего благословения. Они должны твёрдо полагаться только на него. Разумеется, плоть сама по себе может удовлетворить свои стремления к почестям и богатству, если человек полагается на своё усердие и если ему помогает благосклонность окружающих. Однако очевидно, что все эти вещи ничего не стоят и что мы никогда ничего не добьёмся ни смекалкой, ни прилежанием, если нам не поможет Господь.

И наоборот, одного его благословения достаточно, чтобы расчистить перед нами путь среди всех и всяческих препятствий, чтобы отыскать хороший выход из любого положения. Более того, даже если мы могли бы добиться каких-то почестей или богатства без Божьего благословения (а мы постоянно видим, как злые люди богатеют и приобретают высокое положение), тем не менее в том, над чем тяготеет Божье проклятие, мы не обрели бы ни капли счастья. Если нам не дано благословение Господа, всё обращается нам на беду. Великое безумие - жаждать того, что лишь сделает нас несчастными.

9. Ergo si omnem prosperi successus atque optabilis^d rationem in sola Dei benedictione credimus esse positam, qua absente miseriae nos omne genus et calamitatis maneant^e: restat etiam ut ne propria vel ingenii dexteritate vel sedulitate freti, ne^f hominum favore subnixi, vel inani fortunae imaginatione confisi, ad opes honoresque cupide contendamus: sed in Dominum semper respiciamus, ut eius auspiciis ad quancunque ille providerit sortem deducamur. Ita primum fiet ut non per nefas, et^g dolis ac malis artibus, vel rapacitate, cum proximorum iniuria ruamus ad captandas opes, ad honores invadendos: sed eas tantum fortunas sequamur quae nos ab innocentia non abducant. Quis enim speret divinae benedictionis, inter fraudes, rapinas, aliasque nequitiae artes, auxilium? Nam ut illa nisi pure cogitantem ac recte agentem non sequitur: ita eos omnes a quibus expetitur ab obliqua cogitatione pravisque facinoribus revocat. Deinde iniectum erit nobis fraenum, ne immodica ditescendi cupiditate ardeamus, neve honoribus^h ambitiose inhiemus. Qua enim fronte quis a Deo se adiutum iri confidat, ad ea consequenda quae contra eius verbum desiderat? Absit enim ut quod ore suo Deus maledicit, benedictionis suae adiutorio prosequatur. Postremo, si pro voto ac spe non succedat, cohibebimur tamen ab impatientia, et qualiscunque nostrae conditionis detestatione: quod sciemus id esse murmurare adversus Deum, cuius arbitrio divitiae et paupertas, contemptus et honores dispensantur. In summa, qui se eo quo dictum est modo in Dei benedictionem reclinarit, nec ea quae furiose expeti ab hominibus solent, malis artibus aucupabitur, quibus se nihil profecturum cogitabit: nec, si quid prospere acciderit, sibi imputabit, 160 ac suae vel sedulitati, vel industriae, vel fortunae: sed Deo authori acceptum feret. Quod si florentibus aliorum rebus, ipse parum promoveat, imo etiam retro delabatur: maiori tamen aequitate ac moderatione animi suam tenuitatem feret quam profanus quispiam mediocrem successum, qui voto duntaxat non respondeat: habens scilicet solatium, in quo tranquillius acquiescat quam in summo vel opulentiae vel potentiae fastigio: quia ut saluti suae conducit, ita res suas ordinari a Domino reputat. || Sic Davidem fuisse affectum videmus, qui dum sequitur Deum, seque ei regendum tradit, similem se testatur puero ablactato, neque ambulare in rebus altis vel mirabilibus supra se [Psal. 131. a. 1]¹.

9. Pourtant si nous croyons que tout moyen de prosperer gist en la seule benediction de Dieu, et que sans icelle toute misere et calamité nous attend, nostre office est de n’aspirer à richesses et honneurs avec trop grande cupidité, en fiance de nostre engin, ou diligence, ou faveur des hommes, ou de fortune: mais de regarder tousjours en Dieu, afin que par sa conduite nous soyons menez à telle condition que bon luy semblera. De là il adviendra que nous ne nous efforcerons point d’attirer richesses à nous, de voiler les honneurs par droit ou par tort, par violence ou cautele, et autres moyens obliques: mais seulement chercherons les biens qui ne nous destoumeront point d’innocencé. Car qui est-ce qui esperera que la benediction de Dieu luy doyve aider en commettant fraudes et rapines, et autres meschancetez? Car comme elle n’assiste point sinon à ceux qui sont droits en leurs pensées, et en leurs œuvres: ainsi l’homme qui la desire, doit estre par cela retiré de toute iniquité et mauvaise cogitation. Davantage aussi elle sera comme une bride pour nous restreindre, à ce que nous ne bruslions point d’une cupidité desordonnée de nous enrichir, et que nous ne taschions point ambitieusement à nous eslever. Car quelle impudence seroit-ce, de penser que Dieu nous doit aider à obtenir les choses que nous desirons contre sa parolle? Ja n’advienne qu’il avance par l’aide de sa benediction, ce qu’il maudit de sa bouche. Finalement, quand les choses n’adviendront point selon nostre espoir et souhait; par ceste consideration nous serons retenus, afin de ne nous desborder en impatience, et detester nostre condition. Car nous cognoistrons que cela seroit murmurer à l’encontre de Dieu: par la volonté duquel, et povreté et richesses, et contemnement et honneurs sont dispensez. En somme, quiconque se reposera en la benediction de Dieu (comme il a esté dit) n’aspirera point par mauvais moyens et obliques, à nulle des choses que les hommes appetent d’une cupidité enragée: veu qu’il cognoistra que ce moyen ne luy proflteroit de rien. Et s’il luy advient quelque prosperité, ne l’imputera point ou à sa diligence, ou à industrie, ou à fortune: mais recognoistre que cela est de Dieu. D’autrepart, s’il ne se peut gueres advancer, cependant que les autres s’eslevent à souhait, voire mesme qu’il aille en arriere: si ne laissera-il point de porter plus patiemment et moderément sa povreté, que ne feroit un homme infidele ses richesses moyennes, lesquelles ne seroyent point si grandes qu’il desireroit. Car il aura un soulagement où il pourra mieux acquiescer qu’en toutes les richesses du monde, quand il les auroit assemblées en un monceau: c’est qu’il reputera toutes choses estre ordonnées de Dieu, comme il est expedient pour son salut. Nous voyons que David a esté ainsi affectionné, lequel en suyvant Dieu, et se laissant gouverner à luy, proteste qu’il est semblable à un enfant, n’a gueres sevré, et qu’il ne chemine point en choses hautes et par dessus sa nature (Ps. 131:1, 2).

9. Therefore, if we believe that all the cause of desirable prosperity consists in the Divine benediction alone, without which miseries and calamities of every kind await us, it follows also, that we should not passionately strive for wealth and honours, either relying on our own diligence or acuteness of understanding, or depending on the favour of men, or confiding in a vain imagination of chance; but that we should always regard the Lord, to be conducted by his direction to whatsoever lot he has provided for us. The consequence of this will be, in the first place, that we shall not rush forward to seize on wealth or honours by unlawful actions, by deceitful and criminal arts, by rapacity and injury of our neighbours; but shall confine ourselves to the pursuit of those interests, which will not seduce us from the path of innocence. For who can expect the assistance of the Divine benediction, amidst fraud, rapine, and other iniquitous acts? For as that follows him only whose thoughts are pure, and whose actions are upright, so it calls away all those by whom it is sought, from irregular thoughts and corrupt practices. In the next place, we shall find a restraint laid upon us, to keep us from being inflamed with an inordinate desire of growing rich, and from ambitiously aspiring after honours. For with what face can any man confide in the assistance of God, towards obtaining things which he desires in opposition to the Divine word? Far be it from God to follow with the aid of his blessing, what he curses with his mouth. Lastly, if our success be not equal to our wishes and hopes, yet we shall be restrained from impatience, and from execrating our condition, whatever it may be; because we shall know, that this would be murmuring against God, at whose pleasure are dispensed riches and poverty, honour and 628 contempt. In short, he who shall repose himself, in the manner we have mentioned, on the Divine blessing, will neither hunt after the objects violently coveted by men in general, by evil methods, from which he will expect no advantage; nor will he impute any prosperous event to himself, and to his own diligence, industry, or good fortune; but will acknowledge God to be the author of it. If, while the affairs of others are flourishing, he makes but a small progress, or even moves in a retrograde direction, yet he will bear his poverty with more equanimity and moderation, than any profane man would feel with a mediocrity of success, which would merely be inferior to his wishes; possessing, indeed, a consolation in which he may enjoy more tranquil satisfaction, than in the zenith of opulence or power; because he considers, that his affairs are ordered by the Lord in such a manner as is conducive to his salvation. This, we see, was the disposition of David, who, while he follows God, surrenders himself to his government, and declares, that he is “as a child that is weaned of his mother; neither do I exercise myself,” says he, “in great matters, or in things too high for me.”¹⁸³⁹

9. We ought not to desire wealth or honours without the divine blessing, nor follow the arts of the wicked. We ought to cast all our care upon God, and never envy the prosperity of others.

Therefore, if we believe that all prosperous and desirable success depends entirely on the blessing of God, and that when it is wanting all kinds of misery and calamity await us, it follows that we should not eagerly contend for riches and honours, trusting to our own dexterity and assiduity, or leaning on the favour of men, or confiding in any empty imagination of fortune; but should always have respect to the Lord, that under his auspices we may be conducted to whatever lot he has provided for us. First, the result will be, that instead of rushing on regardless of right and wrong, by wiles and wicked arts, and with injury to our neighbours, to catch at wealth and seize upon honours, we will only follow such fortune as we may enjoy with innocence. Who can hope for the aid of the divine blessing amid fraud, rapine, and other iniquitous arts? As this blessing attends him only who thinks purely and acts uprightly, so it calls off all who long for it from sinister designs and evil actions. Secondly, a curb will be laid upon us, restraining a too eager desire of becoming rich, or an ambitious striving after honour. How can any one have the effrontery to expect that God will aid him in accomplishing desires at variance with his word? What God with his own lips pronounces cursed, never can be prosecuted with his blessing. Lastly, if our success is not equal to our wish and hope, we shall, however, be kept from impatience and detestation of our condition, whatever it be, knowing that so to feel were to murmur against God, at whose pleasure riches and poverty, contempt and honours, are dispensed. In shorts he who leans on the divine blessing in the way which has been described, will not, in the pursuit of those things which men are wont most eagerly to desire, employ wicked arts which he knows would avail him nothing; nor when any thing prosperous befalls him will he impute it to himself and his own diligence, or industry, or fortune,instead of ascribing it to God as its author. If, while the affairs of others flourish, his make little progress, or even retrograde, he will bear his humble lot with greater equanimity and moderation than any irreligious man does the moderate success which only falls short of what he wished; for he has a solace in which he can rest more tranquilly than at the very summit of wealth or power, because he considers that his affairs are ordered by the Lord in the manner most conducive to his salvation. This, we see, is the way in which David was affected, who, while he follows God and gives up himself to his guidance, declares, “Neither do I exercise myself in great matters, or in things too high for me. Surely I have behaved and quieted myself as a child that is weaned of his mother,” (Ps. 131:1, 2).

9. Indien wij dus geloven, dat de grond van een voorspoedig en gewenst succes gelegen is alleen in de zegen Gods, zonder welke allerlei soort van ellende en rampspoed ons te wachten staat, volgt daaruit ook, dat wij niet, vertrouwende op onze vlugheid van verstand of op onze naarstigheid, of steunende op de gunst van mensen, of vertrouwende op de ijdele inbeelding der fortuin, begerig moeten streven naar rijkdom en eer, maar altijd op de Here zien, opdat wij, onder zijn leiding, gevoerd mogen worden tot dat lot, dat Hij in zijn voorzienigheid voor ons bestemd heeft. Zo zal het ten eerste geschieden, dat wij niet door zonde, listen en slechte handelwijzen of door roofgierigheid, met onrecht tegenover onze naasten voortijlen om schatten te bemachtigen en eer na te jagen, maar dat wij alleen naar die goederen streven, die ons niet afvoeren van onschuld. Want wie zou temidden van bedriegerijen, roverijen, en andere listige streken der boosheid kunnen hopen op de hulp van Gods zegen? Want evenals die slechts hem volgt, die rein denkt en recht handelt, zo roept hij allen, die hem begeren, weg van onzuivere gedachten en slechte daden. Vervolgens zal ons een breidel aangelegd zijn, opdat wij niet branden van een onmatige begeerte naar rijkdom en niet eerzuchtig haken naar eer. Want hoe zal iemand kunnen vertrouwen dat hij door God geholpen zal worden tot het verkrijgen van datgene, wat hij tegen Gods Woord begeert? Want verre zij het, dat God door de hulp van zijn zegen zou schenken, wat Hij met zijn mond vervloekt. Eindelijk, indien het ons niet gaat naar wens en hoop, zullen wij toch weerhouden worden van gebrek aan lijdzaamheid, en van vervloeking van onze toestand, hoe die ook zij; omdat wij zullen weten, dat dit is murmureren tegen God, naar wiens goeddunken rijkdom en armoede, verachting en eer uitgedeeld worden. Kortom, wie op de gezegde wijze steunt op Gods zegen, zal niet met boze listigheden jagen naar datgene, wat de mensen met grote verwoedheid nastreven, en zal bedenken, dat hij daarvan geen voordeel zal hebben, en ook zal hij, wanneer iets voorspoedig gaat, het niet zichzelf toerekenen, en zijn ijver of naarstigheid of geluk, maar God als de Gever ervoor danken. Indien hij, terwijl anderen voorspoed hebben, zelf slechts weinig vordert, ja zelfs achteruitgaat, zal hij toch met meer gelijkmoedigheid en kalmte des gemoeds zijn armoede dragen dan een onheilig mens zijn middelmatig geluk, wanneer dat slechts niet beantwoordt aan zijn wens; immers hij heeft een troost, waarin hij groter rust vindt dan in de hoogste staat van rijkdom of macht; want hij bedenkt, dat zijn zaken door de Here zo bestuurd worden, als voor zijn zaligheid nuttig is. We zien, dat dit de gezindheid van David geweest is (Ps. 131:1) die, terwijl hij God volgt en zich aan Hem overgeeft, om door Hem bestuurd te worden, getuigt, dat hij is gelijk een gespeend kind, en dat hij niet wandelt in dingen, die te hoog of te wonderlijk voor hem zijn.

9. Alleiniges Trauen auf Gottes Segen

Wir glauben also, daß es allein auf Gottes Segen beruht, wenn unsere Sachen gut fortschreiten und es uns ergeht, wie wir es wünschen; geht uns aber sein Segen ab, so haben wir Elend und Not aller Art zu gewärtigen. Ist es aber so, dann haben wir uns weder auf unsere eigene Klugheit noch auf unseren eigenen Fleiß zu verlassen, auch nicht auf Menschengunst zu stützen oder auf den leeren Wahn des Glücks zu vertrauen und mit alledem gierig nach Reichtum und Ehre zu streben, nein, wir sollen stets auf den Herrn schauen, um durch seine Leitung zu dem Los geführt zu werden, das er uns vorgesehen hat, wie es auch aussehen mag.

Dann wird es erstens geschehen, daß wir nicht mit Frevel, List und falschen Künsten, mit Raubsucht oder mit Unrecht gegen unseren Nächsten darauf los rennen 453 Reichtümer zu erraffen oder Ansehen an uns zu reißen; sondern wir werden einzig nach solchen Gütern trachten, die uns nicht von der Unschuld wegführen! Wer sollte denn unter Betrug und Raub und sonstigen bösen Praktiken hoffen wollen, Gottes Segen werde ihm Hilfe leihen? Denn der Segen Gottes folgt nur dem, der rein denkt und recht handelt, und deshalb ruft er alle, die ihn erflehen, von unaufrichtigem Denken und bösem Tun ab! Weiter wird uns auch ein Zügel angelegt, damit wir nicht in maßloser Gier entbrennen, reich zu werden, und uns nicht ehrsüchtig an äußeres Ansehen hängen. Denn woher soll ein Mensch die Frechheit nehmen, darauf zu vertrauen, Gott werde ihm helfen, um Dinge zu erlangen, die er im Widerspruch mit seinem Worte begehrt? Denn das sei ferne, daß Gott mit der Hilfe seines Segens begleite, was er doch mit eigenem Munde verflucht! Und endlich: wenn es uns nicht nach Wunsch und Erwartung gelingt, so werden wir doch vor der Ungeduld zurückgehalten, auch vor der Verwünschung unserer Lage - sei sie nun, wie sie wolle. Denn wir wissen, daß dies Murren wider Gott wäre, nach dessen Ermessen Reichtümer und Armut, Verachtung und Ehren ausgeteilt werden. Ich fasse zusammen: wer sich in der beschriebenen Weise auf Gottes Segen stützt, der wird nicht mit üblen Künsten nach solchen Dingen haschen, die die Menschen gewöhnlich wild begehren - denn er wird bedenken, daß ihm solcherlei Künste doch nichts nützen werden. Er wird aber auch, wenn ihm etwas recht gelingt, diesen Erfolg nicht sich selber zuschreiben, auch nicht seinem Fleiß, seiner Geschäftigkeit oder seinem Glück; nein, er wird in Dankbarkeit anerkennen, daß Gott der Geber ist. Wenn andere Leute in ihren Sachen blühenden Erfolg haben, er selbst aber nur wenig vorwärtskommt, ja, gar zurückgeworfen wird, so wird er doch seine Armut mit größerer Gelassenheit und größerer Sanftmut des Herzens tragen, als irgendein Weltmensch einen mittelmäßigen Erfolg, der nur seinen Wünschen nicht entspricht. Er hat nämlich einen Trost, bei dem er sich zuversichtlicher zufriedengeben kann, als bei der größten Fülle des Reichtums und der Macht: er bedenkt, daß der Herr sein Ergehen so ordnet, wie es seinem Heil zuträglich ist. So war David gesinnt, wie wir sehen: er folgte Gott nach und überließ sich seiner Führung, und er bezeugte dabei, daß er einem „entwöhnten Kinde“ gleich sei und nicht in „Dingen wandelte“, die hoch oder für ihn zu wunderbar waren (Ps. 131,1f.).

9. 894 Gelowiges moet hulle vertroue volkome in God se seën stel

As ons dus glo dat die rede vir ’n voorspoedige en gewenste verloop van sake ten voile net in God se seën geleë is, waarsonder elke soort ellende en teenspoed op ons wag, volg daaruit dus dat ons nie op die vaardigheid of sorgvuldigheid van eie verstand moet steun of ons op die guns van mense moet verlaat of op ’n leë inbeelding van die lot moet vertrou en begerig rykdom en eerbewyse moet najaag nie. Maar ons moet die Here altyd voor oë hou om na sy goeddunke gelei te word na die lot wat Hy vir ons voorsien het.

Die gevolg daarvan sal ten eerste wees dat ons nie onregmatig met lis en skelmstreke of uit roofsug tot veronregting van ons naaste sal aanstorm om rykdom te bekom en ereposisies in te neem nie maar dat ons slegs na die goed sal streef wat ons nie van onskuld kan wegneem nie. Want wie sou te midde van bedrog, roof en ander goddelose streke op die bystand van God se seën kan hoop? Soos dit trouens slegs iemand volg wat rein van gedagte en opreg van handel is, so roep God se seën almal deur wie dit nagejaag word, van hulle skewe gedagtes en verkeerde dade af weg. Ten tweede sal ons betoom word om nie van ’n onbeteuelde begeerte om ryk te word te brand of eersugtig na ereposisies te hyg nie. Want met watter gesindheid kan iemand vertrou om deur God gehelp te word om dinge in die hande te kry wat hy strydig met sy Woord begeer? Verre sy dit immers daarvan dat God aan iets wat Hy met sy eie mond vervloek, die hulp van sy seën sou gee!

As iets dan ten laaste nie na ons wens en verwagting geslaag verloop nie, sal ons ons nogtans weerhou van ongeduld en enige afkeer in ons toestand omdat ons sal weet dat dit beteken om teen God te murmureer terwyl rykdom en armoede, veragting en eerbewyse na sy goeddunke uitgedeel word.

Kortom: iemand wat op die vermelde wyse in die seën van God berus, sal nie probeer om die dinge wat mense gewoonlik waansinnig najaag met skelmstreke in die hande te kry nie, en hy sal daaraan gedagtig wees dat hy geen voordeel daaruit sal put nie. As iets vir hom voorspoedig verloop, sal hy dit nie aan homself of aan sy eie sorgvuldigheid of ywer of geluk toeskryf nie, maar hy sal dit aanvaar as iets wat hy van God as die Gewer daarvan ontvang het. Maar as ander mense van krag tot krag gaan en hy self weinig vordering maak, ja, selfs as hy agteruitgaan, sal hy sy eie benarde toestand nogtans met groter besadigdheid en selfbeheersing verdra as wat ’n onheilige mens middelmatige sukses verdra as dit minder is as wat hy gewens het. Hy het naamlik ’n troos waarin hy met groter rustigheid kan berus as in die toppunt van rykdom of mag, want hy is daaraan gedagtig dat sy belange op so ’n wyse deur die Here beskik word dat dit tot sy saligheid dien. Ons sien dat Dawid so gesind was. Ter- 895 wyl hy God gevolg en hom aan sy heerskappy oorgegee het, getuig hy dat hy soos ’n kind is wat (van sy moeder) gespeen is, en dat hy nie in wat vir hom te hoog en wonderlik is, wandel nie.⁴³.

9. Поэтому, если мы веруем, что всякое средство к преуспеянию зиждется на одном лишь Божьем благословении и что без него нас ожидают всяческие бедствия и несчастья, то наш долг - не слишком жаждать богатства и почестей, полагаясь на свою смекалку, усердие, благосклонность людей или фортуны. Наш долг - постоянно взирать на Бога, дабы под его водительством прийти в то состояние, которое угодно Ему. Тогда мы не будем стремиться к богатству любой ценой, правдами и неправдами завоёвывать почести, действовать силой, хитростью и другими порочными средствами. Но будем искать таких благ, которые не нарушат нашей невинности. Ибо кто способен рассчитывать на то, что Божье благословение поможет ему совершать обман, грабёж и другие злодеяния? Оно помогает только праведным в мыслях и поступках, и поэтому человек, желающий получить его, должен быть свободен от нечестия и злых помыслов.

Кроме того, Божье благословение - это словно узда, удерживающая нас от неумеренной страсти к обогащению, от тщеславного стремления возвыситься над другими. Разве не бесстыдство полагать, что Бог должен нам помочь приобрести то, чего мы желаем вопреки его слову? Нет, Он не будет помогать своим благословением в том, что проклинает своими устами! И если дела не пойдут в соответствии с нашими надеждами и желаниями, эта мысль спасёт нас от мук нетерпения и от ненависти к своему положению. Ибо мы будем знать, что это означает роптать на Бога, по воле которого раздаются бедность и богатство, презрение и почести.

Итак (как я уже говорил), тот, кто будет полностью полагаться на Божье благословение, не станет злыми и неправыми средствами добиваться ни одной из вещей, которых люди жаждут с безумной алчностью. Ибо он будет знать, что эти средства не принесут ему никакой пользы. И если он достигнет преуспеяния, то не припишет его своим стараниям, усердию или счастливому случаю, но признает, что оно - от Бога. А если он не сможет продвинуться вперёд, когда другие возвышаются в соответствии со своими стремлениями, и даже отступит назад, то будет переносить свою бедность терпеливее и сдержаннее, чем неверующий переносит умеренный, однако не такой большой, как ему бы хотелось, достаток. Ведь он получит утешение, которое успокоит его больше, чем все богатства мира, собранные в одну кучу: он будет помнить, что всё устроено Богом, а именно это и необходимо для его спасения.

Такое состояние духа мы видим у Давида, когда, предоставив Богу вести его и следуя за Ним, он сравнивает себя с ребёнком, отнятым от материнской груди, и говорит, что не входил в великое и для него недосягаемое (Пс 130/131:1 сл.).

10. | Neque in hac tantum parte constare piis animis debet illa tranquillitas et tolerantia: verum ad omnes etiam casus, quibus obnoxia est praesens vita, extendatur necesse est. Ergo nemo se rite abnegavit, nisi qui se totum ita resignavit Domino ut omnes vitae suae partes eius arbitrio gubernari ferat. Qui vero sic animo compositus erit, quicquid accidat^a, nec miserum se reputabit, nec de sua sorte cum Dei invidia conqueretur. Quam vero necessaria sit haec affectio, inde patebit, si consideres quot accidentibus subiecti simus. Alii atque alii morbi nos identidem infestant: nunc saevit pestilentia, nunc belli calamitatibus crudeliter vexamur: nunc gelu aut grando, spe anni devorata, sterilitatem inducit, quae nos ad penuriam redigat: uxor, parentes, liberi, propinqui morte abripiuntur: incendio absumitur domus: haec sunt quorum eventu, vitae suae maledicunt homines, suum natalem detestantur, caelum et lucem execrationi habent, obloquuntur Deo: et (ut sunt facundi ad blasphemias) iniquitatis eum et saevitiae accusant. Fidelem vero in his quoque oportet Dei clementiam et vere paternam indulgentiam intueri. Proinde, sive suas aedes, sublatis propinquis, in solitudinem redactas videat, ne sic quidem desinet benedicere Domino: quin potius ad hanc cogitationem se convertet, Gratia tamen Domini, quae domum meam inhabitat, eam desolatam non relinquet. Sive adustis pruina segetibus^b, aut gelu consumptis, aut grandine proculcatis, imminere famem videat: non tamen despondebit animum, nec Deo invidiam faciet: sed in hac fiducia permanebit, Nos tamen in tutela Domini sumus, et oves in pascuis eius educatae [Psal. 79. c. 13]: ille igitur alimenta nobis etiam in extrema sterilitate suppeditabit. Sive morbo afflictabitur, ne tum quidem frangetur doloris acerbitate, 161 ut ad impatientiam prorumpat, atque ita cum Deo expostulet: sed iustitiam ac lenitatem in Dei ferula considerando, ad tolerantiam se revocabit. Denique, quicquid eveniet, quia sciet manu Domini ordinatum, placido gratoque animo suscipiet, ne contumaciter eius imperio resistat, cuius in potestate se suaque omnia semel permisit. Facessat imprimis a pectore Christiani hominis stulta illa et miserrima ethnicorum consolatio, qui ut animum contra res adversas confirmarent, eas fortunae imputabant: contra quam indignari stultum esse iudicabant, quod ἄσκοπος esset ac temeraria, quae caecis oculis merentes simul ac immerentes vulneraret¹. Haec enim e converso pietatis est regula, solam Dei manum utriusque fortunae arbitram esse et moderatricem: ac eam quidem ipsam non ruere inconsiderato impetu, sed ordinatissima iustitia nobis bona simul ac mala dispensare.

10. Combien qu’il ne faille pas que les fideles gardent seulement en cest endroit une telle patience et moderation: mais ils la doyvent aussi estendre à tous les evenemens ausquels la vie presente est subjette. Parquoy nul n’a deuement renoncé à soymesme, sinon quand il s’est tellement resigné à Dieu, qu’il souffre volontairement toute sa vie estre gouvernée au plaisir d’iceluy. Celuy qui aura une telle affection, quelque chose qu’il advienne, jamais ne se reputera malheureux, et ne se pleindra point de sa condition, comme pour taxer Dieu obliquement. Or combien ceste affection est necessaire, il apparoistra si nous considerons à combien d’accidens nous sommes subjets. Il y a mille maladies qui nous molestent assidueilement les unes apres les autres. Maintenant la peste nous tourmente, maintenant la guerre: maintenant une gellée ou une gresle nous apporte sterilité, et par consequent nous menace d’indigence: maintenant par mort nous perdons femmes, enfans et autres parens: aucunesfois le feu se mettra en nostre maison. Ces choses font que les hommes maudissent leur vie, detestent le jour de leur nativité, ont en execration le ciel et la lumiere, detractent de Dieu: et comme ils sont eloquens à blasphemer, l’accusent d’injustice et cruauté. Au contraire, il faut que l’homme fidelie contemple mesme en ces choses, la clemence de Dieu et sa benignité paternelle. Pourtant soit qu’il se voye desolé par la mort de tous ses prochains, et sa maison comme deserte, si ne laissera-il point de benir Dieu, mais plustost se tournera à ceste pensée, que puis que la grace de Dieu habite en sa maison, elle ne la laissera point desolée. Soit que ses bleds et vignes soyent gastées et destruites par gellée, gresle ou autre tempeste, et que par cela il prevoye danger de famine: encore ne perdra-il point courage, et ne se mescontentera point de Dieu, mais plustost persistera en fiance ferme, disant en son cœur, Nous sommes toutesfois en la tutele du Seigneur, nous sommes les brebis de sa nourriture (Ps. 79:13). Quelque sterilité donc qu’il y ait, il nous donnera tousjours dequoy vivre. Soit qu’il endure affliction de maladie, si ne sera-il point abbatu par la douleur pour s’en desborder en impatience, et se pleindre de Dieu: mais plustost en considerant la justice et bonté du Pere celeste, en ce qu’il le chastie, il se duira par cela à patience. Bref, quelque chose qu’il advienne, sachant que tout procede de la main du Seigneur, il le recevra d’un cœur paisible et non ingrat: afin de ne resister au commandement de celuy auquel il s’est une fois permis. Principalement que ceste folle et miserable consolation des Payens soit loing du cœur Chrestien: c’est d’imputer à fortune les adversitez, pour les porter plus patiemment. Car les Philosophes usent de ceste raison: que ce seroit folie de se courroucer contre fortune, laquelle est temeraire et aveugle, et jetté ses dards à la vollée, pour navrer les bons et mauvais sans discretion. Aucontraire, ceste est la reigle de pieté, que la seule main de Dieu conduit et gouverne bonne fortune et adverse: laquelle ne va point d’une impetuosité inconsiderée, mais dispense par une justice bien ordonnée tant le bien que le mal.

10. Nor is this the only instance in which pious persons should feel such tranquillity and patience; the same state of mind ought to be extended to all the events to which the present life is exposed. Therefore no man has rightly renounced himself, but he who has wholly resigned himself to the Lord, so as to leave all the parts of his life to be governed by his will. He whose mind is thus composed, whatever may befall him, will neither think himself miserable, nor invidiously complain against God on account of his lot. The great necessity of this disposition will appear, if we consider the numerous accidents to which we are subject. Diseases of various kinds frequently attack us: at one time, the pestilence is raging; at another, we are cruelly harassed with the calamities of war; at another time, frost or hail, devouring the hopes of the year, produces sterility, which brings us to penury; a wife, parents, children, or other relatives, are snatched away by death; our dwelling is consumed by a fire; these are the events, on the occurrence of which, men curse this life, or their natal day, execrate heaven and earth, reproach God, and, as they are eloquent to blaspheme, accuse him of injustice and cruelty. But it behoves a believer, even in these events, to contemplate the clemency and truly paternal goodness of God. Wherefore, if he sees his relatives removed, and his house rendered a solitary place, he must not cease to bless the Lord, but rather have recourse to this reflection: Yet the grace of the Lord, which inhabits my 629 house, will not leave it desolate. Or if he sees his crops bitten or destroyed by frost, or beaten down by hail, and famine threatening him, yet he will not sink into despondency or displeasure against God, but will abide in this confidence—We are under the guardian care of God, we are “the sheep of his pasture;”¹⁸⁴⁰ he therefore will supply us with food even in seasons of the greatest barrenness. If he shall be afflicted with disease, even then he will not be so far discouraged by the bitterness of his pain, as to break out into impatience, and to complain against God; but will rather strengthen his patience by a consideration of the justice and lenity of the Divine correction. Finally, whatever may happen, knowing it to be ordained by the Lord, he will receive it with a placid and grateful heart, that he may not be guilty of contumaciously resisting his authority, to whose power he has once resigned himself and all that belongs to him. Far, therefore, from the heart of a Christian man be that foolish and most wretched consolation of the heathen, who, to fortify their minds against adversity, imputed it to Fortune; with whom they esteemed it foolish to be displeased, because she was thoughtless and rash, and blindly wounded without discrimination the worthy and the unworthy. On the contrary, the rule of piety is, that God alone is the arbiter and governor of all events, both prosperous and adverse, and that he does not proceed with inconsiderate impetuosity, but dispenses to us blessings and calamities with the most systematic justice.

10. We ought to commit ourselves entirely to God. The necessity of this doctrine. Various uses of affliction. Heathen abuse and corruption.

Nor is it in this respect only that pious minds ought to manifest this tranquillity and endurance; it must be extended to all the accidents to which this present life is liable. He alone, therefore, has properly denied himself, who has resigned himself entirely to the Lord, placing all the course of his life entirely at his disposal. Happen15what may, he whose mind is thus composed will neither deem himself wretched nor murmur against God because of his lot. How necessary this disposition is will appear, if you consider the many accidents to which we are liable. Various diseases ever and anon attack us: at one time pestilence rages; at another we are involved in all the calamities of war. Frost and hail, destroying the promise of the year, cause sterility, which reduces us to penury; wife, parents, children, relatives, are carried off by death; our house is destroyed by fire. These are the events which make men curse their life, detest the day of their birth, execrate the light of heaven, even censure God, and (as they are eloquent in blasphemy) charge him with cruelty and injustice. The believer must in these things also contemplate the mercy and truly paternal indulgence of God. Accordingly, should he see his house by the removal of kindred reduced to solitude even then he will not cease to bless the Lord; his thought will be, Still the grace of the Lord, which dwells within my house, will not leave it desolate. If his crops are blasted,mildewed, or cut off by frost, or struck down by hail,¹ and he sees famine before him, he will not however despond or murmur against God, but maintain his confidence in him; “We thy people, and sheep of thy pasture, will give thee thanks for ever,” (Ps. 79:13); he will supply me with food, even in the extreme of sterility. If he is afflicted with disease, the sharpness of the pain will not so overcome him, as to make him break out with impatience, and expostulate with God; but, recognising justice and lenity in the rod, will patiently endure. In short, whatever happens, knowing that it is ordered by the Lord, he will receive it with a placid and grateful mind, and will not contumaciously resist the government of him, at whose disposal he has placed himself and all that he has. Especially let the Christian breast eschew that foolish and most miserable consolation of the heathen, who, to strengthen their mind against adversity, imputed it to fortune, at which they deemed it absurd to feel indignant, as she was ἄσκοπος(aimless) and rash, and blindly wounded the good equally with the bad. On the contrary, the rule of piety is, that the hand of God is the ruler and arbiter of the fortunes of all, and, instead of rushing on with thoughtless violence, dispenses good and evil with perfect regularity.

10. En die gerustheid en lijdzaamheid moeten niet alleen in dit opzicht in vrome gemoederen aanwezig zijn, maar moeten ook uitgestrekt worden tot alle gevallen, waaraan dit leven onderworpen is. Dus heeft niemand naar behoren zichzelf verloochend, dan wie zich geheel zo aan de Here heeft overgegeven, dat hij het verdraagt, dat alle delen van zijn leven door Gods wil bestuurd worden. En wie in zijn gemoed zo gesteld is, zal, wat er ook gebeure, zich niet voor ongelukkig houden, noch zich over zijn lot tot Gods misnoegen beklagen. En hoe noodzakelijk deze gezindheid is, zal daaruit blijken, indien men bedenkt aan hoeveel toevalligheden wij onderworpen zijn. De ene ziekte na de andere valt ons telkens aan; nu eens woedt de pest, dan weer worden wij wreedaardig gekweld door de rampen van de oorlog; somtijds neemt vorst of hagel de verwachting van het jaar weg en veroorzaakt onvruchtbaarheid, die ons tot armoede brengt; onze vrouw, ouders, kinderen, verwanten worden door de dood weggerukt; ons huis brandt af: dit zijn gebeurtenissen, waarom de mensen hun leven vervloeken, hun geboortedag verwensen, de hemd en het licht voor een verfoeilijk iets houden, God tegenspreken, en (welsprekend als ze zijn in godslastering) Hem van onrechtvaardigheid en wreedheid beschuldigen. Maar een gelovige moet ook in deze dingen Gods zachtmoedigheid en waarlijk vaderlijke goedertierenheid opmerken. Daarom, ook al ziet hij, dat zijn huis, doordat zijn verwanten zijn weggenomen, tot eenzaamheid gebracht is, zal hij toch niet ophouden de Here te loven, ja veeleer zal hij zich keren tot deze overdenking: toch zal de genade des Heren, die in mijn huis woont, het niet verlaten laten blijven. Of ook al ziet hij dat hongersnood dreigt, doordat de rijp het gewas heeft aangetast, of vorst het vernietigd heeft, zal hij toch de moed niet opgeven, en bij God geen misnoegen verwekken, maar in dit geloof blijven (Ps. 79:13) toch zijn wij in de hoede des Heren, en schapen, in zijn weiden opgevoed; Hij zal ons dus, ook in de grootste onvruchtbaarheid, voedsel verschaffen. Ook al wordt hij door een ziekte aangetast, dan zal hij niet door de hevigheid der smart gebroken worden, zodat hij zijn lijdzaamheid verliest, en zo twist met God, maar door de gerechtigheid en zachtheid in de kastijding Gods op te merken, zal hij zich opwekken tot lijdzaamheid. Eindelijk, wat er ook gebeurt, hij zal, omdat hij weet dat het door Gods hand geordineerd is, alles met een kalm en dankbaar gemoed aanvaarden, opdat hij zich niet hardnekkig tegen Gods bestuur zou verzetten, in wiens macht hij zich en al het zijne eenmaal heeft overgegeven. Verre blijve van het gemoed van een Christen vooral die dwaze en allerellendigste troost der heidenen, die, om hun gemoed tegen tegenspoed te versterken, die aan de fortuin toeschreven: op welke vertoornd te worden zij dwaas oordeelden, omdat ze niet een bepaald doel had en onbezonnen was, daar ze blindelings wondde zowel hen, die dat verdienden als hen die het niet verdienden. Want dit is integendeel de regel der vroomheid: dat alleen Gods hand voorspoed en tegenspoed beoordeelt en bestuurt, en dat zij niet in onberadenheid voortijlt, maar met een zeer geordende rechtvaardigheid goed zowel als kwaad ons toedeelt.

10. Selbstverleugnung hilft Ungemach tragen

Jedoch soll ein frommer Sinn nicht nur in solchem Fall Ruhe und Geduld bewahren; nein, solche Ruhe und Geduld muß auch in allen anderen Wechselfällen herrschen, denen dies gegenwärtige Leben unterworfen ist. Es übt also nur der die rechte Selbstverleugnung, der sich dem Herrn ganz hingegeben hat, so daß er sein Leben in allen einzelnen Stücken der Führung durch seinen Ratschluß unterstellt. Wenn einer diese Gesinnung in seinem Herzen trägt, so wird er, was auch kommen mag, sich weder für elend halten, noch auch im Haß gegen Gott über sein Los Klage erheben. Wie notwendig aber diese Gesinnung ist, das wird uns deutlich werden, wenn wir bedenken, wieviel Unfällen wir doch unterworfen sind. Krankheiten aller Art plagen uns immer wieder; bald wütet die Pestilenz, bald bringen Kriegsnöte grausame Qualen über uns, bald raffen Frost oder Hagel die Hoffnung des Jahres dahin und bringen uns Mißwachs, der uns dem Mangel aussetzt; oder der Tod raubt uns Weib oder Eltern oder Kinder oder Verwandte; oder unser Haus fällt einer Feuersbrunst zum Opfer. Das sind Ereignisse, unter deren Wirkung wohl Menschen ihr Leben verfluchen, den Tag ihrer Geburt vermaledeien, Himmel und Tageslicht verwünschen, Gott dreinreden und ihn - da sie nicht um Worte verlegen sind, wenn es zu lästern gilt! - der Ungerechtigkeit und wilden Grausamkeit beschuldigen. Der Gläubige dagegen soll auch in solchen Geschehnissen Gottes Milde und väterliche Nachsicht anschauen. Sind ihm also (z.B.) die nächsten Verwandten weggenommen und sieht er sein Haus vereinsamt, so wird er doch nicht aufhören, den Herrn zu preisen, nein, er wird vielmehr bei sich bedenken: Es wird trotz allem 454 die Gnade des Herrn, die in meinem Hause wohnt, dies Haus nicht vereinsamt bleiben lassen! Hat der Reif die Saaten erstarren lassen, hat der Frost sie vernichtet, hat der Hagel sie zu Boden geschlagen, und sieht der Gläubige über dem allen den Hunger drohen - so wird er doch nicht den Mut verlieren, er wird sich auch nicht mit Haß gegen Gott wenden, sondern er wird zuversichtlich dabei bleiben: „Wir aber sind dennoch unter dem Schutz des Herrn und Schafe, die er auf seiner Weide erzogen hat“ (Ps. 79,13; nicht Luthertext); er wird uns also auch in der größten Mißernte Nahrung verschaffen! Oder wird er mit Krankheit geplagt, so wird ihn selbst die größte Bitterkeit des Schmerzes nicht zerbrechen, so daß er etwa in Ungeduld verfiele und so mit Gott haderte, nein, er wird in der Geißel Gottes doch Gerechtigkeit und Milde erkennen und sich so zur Geduld aufrufen! Kurz, was ihm auch zustoßen mag - er weiß doch, daß es durch die Hand des Herrn so verordnet ist, und er wird es deshalb sanftmütig und dankbaren Herzens auf sich nehmen, um nur nicht halsstarrig der Leitung dessen zu widerstreben, in dessen Gewalt er einmal sich und alles, was sein ist, begeben hat.

Vor allem muß sich ein Christenmensch in seinem Herzen von jenem törichten und jämmerlichen Trost der Heiden fernhalten: diese wollten ihr Herz gegen das Unglück wappnen und haben es deshalb dem „Schicksal“ zugeschrieben; sie erklärten dann aber, gegen das „Schicksal“ sich zu ereifern, sei töricht, da es blind und unberechenbar sei und mit verbundenen Augen Schuldige und Unschuldige gleichermaßen verwunde. Die Frömmigkeit hat genau die umgekehrte Regel: Gottes Hand allein regiert und waltet Glück und Unglück, und zwar stürmt sie nicht unbedacht daher, sondern teilt uns in herrlich geordneter Gerechtigkeit Gutes wie Böses zu!

10. Selfverloëning beteken dat die gelowige sy lewe ten voile in God se hande oorgee

So ’n rustigheid en verdraagsaamheid behoort nie alleen slegs in hierdie opsig in die gemoedere van vromes te bestaan nie, maar dit behoort selfs in al die voorvalle te geld waaraan ons lewe hier blootgestel is. Iemand het homself dus nie na behore verloën as hy hom nie so ten voile aan die Here oorgegee het dat hy toelaat dat sy hele lewe in alle opsigte na God se goeddunke bestier word nie. Iemand wat so ingestel is, sal homself trouens nie ongelukkig ag en tot misnoeë van God oor sy lot kla nie, wat ook al met hom gebeur. Dit sal trouens duidelik wees hoe noodsaaklik so ’n gesindheid is as ’n mens in aanmerking neem aan hoeveel lotgevalle ons blootgestel is. Die een of die ander siekte bedreig ons voortdurend. Nou woed ’n pes en dan weer word ons wreed deur oorlogsrampe geteister; dan weer is daar ryp of hael wat ons jaar se verwagting verteer, onvrugbaarheid veroorsaak en ons in gebrek dompel. ’n Vrou, ouers, kinders en naasbestaandes word deur die dood weggeruk. Ons huis brand af. As hierdie dinge voorval, vervloek mense hulle lewe, verafsku hulle geboortedag en verwens die hemel en die lig; hulle versmaad God en, welsprekend soos hulle is om Hom te belaster, beskuldig hulle God van onregverdigheid en wreedheid.

’n Gelowige moet egter ook in hierdie dinge God se goedertierenheid en ware vaderlike liefde raaksien. Al sien hy daarom dat sy huis deur die wegneming van sy naasbestaandes vereensaam is, sal hy tog nie ophou om die Here te loof nie. Ja, hy sal hom eerder tot hierdie gedagte wend: “Nogtans sal die genade van die Here, wat in my huis woon, dit nie verlate los nie”. Ofskoon hy sien dat hongersnood dreig omdat sy gesaaides deur ryp verdor is⁴⁴ of deur koue verteer of deur hael platgeslaan is, sal sy gemoed nogtans nie wanhoop en God se misnoeë verwek nie, maar hy sal in hierdie vertroue volhard: “Ons is nogtans onder beskerming van die Here en ons is sy skape wat in sy weiding gevoed is.⁴⁵ Selfs in die grootste droogte sal Hy dus aan ons voedsel voorsien”. Ofskoon hy deur siekte geteister word, sal hy selfs nie eens dan deur die bitterheid van sy pyn geknak word om in ongeduld uit te bars en so met God te twis nie. Maar hy sal op die geregtigheid en 896 sagmoedigheid in God se tugtiging let en homself tot lydsaamheid opwek. Omdat hy verder weet dat alles wat met hom gebeur, deur die Here se hand beskik is, sal hy dit besadig en dankbaar verdra sonder om God se heerskappy, aan wie se mag hy homself en alles wat aan hom behoort, eenmaal oorgegee het, smadelik te weerstaan nie. Die dwase en ellendige troos van die heidene moet veral ver van ’n Christen se hart af weg wees: om hulle gemoedere teen teenspoed te versterk, het hulle teenspoed aan die noodlot toegeskryf.⁴⁶ Hulle oordeel was dat dit dwaas is om vir die noodlot kwaad te word omdat dit onverskillig⁴⁷ en roekeloos was wanneer dit blindelings mense wat dit verdien het en ook die wat dit nie verdien het nie, geweld aangedoen het.⁴⁸ Die reël van godsvrug is daarenteen dat God se hand alleen die (mens se) lot lei en regeer en dat die lot nie self met ’n ondeurdagte stormloop aanstorm nie maar dat God se hand met die ordelikste geregtigheid goed sowel as kwaad vir ons beskik.HOOFSTUK 8

10. Недостаточно, однако, чтобы верущие сохраняли терпение и воздержание только в этом смысле - они должны проявлять их в отношении любых событий, которые случаются в их жизни. Поэтому человек только тогда отрекается от себя должным образом, когда до такой степени покоряется Богу, что добровольно отдаёт всю свою жизнь под его водительство. Тот, в ком возобладает подобное состояние, никогда не будет считать себя несчастным, что бы с ним ни приключилось, и не будет сетовать на своё положение, как бы косвенно обвиняя Бога.

А насколько такое умонастроение необходимо, нам станет ясно, если мы осознаем, скольким несчастьям мы подвержены. Существуют тысячи болезней, которые нас мучают одна за другой. Нас терзают то чума, то война, то мороз, грозящий неурожаем, то смерть, отнимающая у нас жён. детей и других близких, то пожар, сжигающий наш дом. Эти беды заставляют людей негодовать на свою жизнь, проклинать день своего рождения, ненавидеть небо и свет, хулить Бога. А поскольку люди красноречивы в кощунстве, они обвиняют Его в несправедливости и жестокости.

Напротив, верующий человек даже в этих несчастьях должен видеть Божью милость и отческое великодушие. И даже если он опечален смертью всех своих близких и опустошением дома, он не перестанет благословлять Бога. Скорее он обратится к мысли, что, поскольку в его доме пребывает милость Божья, Бог не оставит его в отчаянии. Пусть его нивы и виноградники опустошены заморозками, градом и прочими стихиями и приближается угроза голода, он не потеряет самообладания и не возропщет на Бога, но сохранит твёрдое доверие к Нему, говоря в сердце своём: «А мы, народ Твой и Твоей пажити овцы...» (Пс 78/79:13). Какой бы ни случился недород, Бог даст нам средства к жизни. Как бы ни мучила верующего болезнь, он не будет сражён ею настолько, чтобы впасть в отчаяние и возроптать на Бога. Но, веря в справедливость и доброту Небесного Отца, проявляющиеся в наказании, он укрепится в терпении. Короче, что бы ни произошло с ним в жизни, верующий, зная, что всё исходит от десницы Господней, примет всё с умиротворённым и благодарным сердцем, не противясь воле Того, кому он вручил себя.

Главное, чтобы из сердца христианина было удалено это безумное и ничтожное утешение язычников: приписывать все несчастья судьбе, чтобы терпеливее их переносить. Философы приводят тот довод, что бессмысленно гневаться на судьбу - необузданную и слепую, пускающую свои стрелы наугад и поражающую без всякого различия добрых и злых. Напротив, правило благочестия таково: только рука Божья управляет счастливыми и несчастными судьбами. И не по безрассудному порыву, а согласно совершенной справедливости раздаёт людям добро и зло.