1. 81 | PORRO qui repudiata Scriptura, nescio quam ad Deum penetrandi viam imaginantur, non tam errore teneri quam rabie exagitari putandi sunt. Emerserunt enim nuper vertiginosi 82 quidam, qui Spiritus magisterium fastuosissime^a obtendentes, lectionem ipsi omnem respuunt, et eorum irrident simplicitatem qui emortuam et occidentem, ut ipsi vocant, literam adhuc consectantur¹. Sed velim ab ipsis scire quisnam sit iste spiritus cuius afflatu eo sublimitatis evehuntur, ut Scripturae doctrinam ceu puerilem et humilem despicere ausint. Nam si Christi Spiritum esse respondent, perquam ridicula est eiusmodi securitas: siquidem Apostolos Christi, aliosque in prima Ecclesia fideles non alio spiritu illuminatos fuisse, ut opinor, concedent^b. Atqui nullus eorum verbi Dei contemptum inde didicit, sed unusquisque potius maiore reverentia imbutus fuit:quemadmodum eorum scripta luculentissime testantur. || Et sane sic per os Iesaiae praedictum fuerat. Neque enim ubi dicit, Spiritus meus qui in te est, et verba quae posui in ore tuo non discedent ab ore tuo, neque ab ore seminis tui in perpetuum [lesa. 59. d. 21], veterem populum externae doctrinae astringit acsi elementarius esset: quin potius veram hanc et plenam sub Christi regno foelicitatem novae Ecclesiae fore docet, ut non minus voce Dei quam Spiritu regatur; unde colligimus, nefando sacrilegio divelli ab istis nebulonibus quae inviolabili nexu Propheta coniunxit. Huc adde quod Paulus in tertium usque caelum raptus, non destitit tamen proficere in doctrina Legis et Prophetarum: sicuti et Timotheum singularis praestantiae doctorem hortatur ut lectioni attendat [1. Tim. 4. d. 13]. Ac memoratu dignum est elogium illud quo Scripturam ornat, utilem esse ad docendum, monendum, arguendum, quo perfecti reddantur servi Dei [2. Tim. 3. d. 16]. Quam diabolici furoris est caducum vel temporalem Scripturae usum fingere², quae^c ad ultimam usque metam filios Dei deducit? || Deinde et hoc mihi responderi ab ipsis velim, an alium hauserint spiritum ab eo quem discipulis suis Dominus promittebat. Tametsi extrema insania vexantur, non tamen eos tanta vertigine puto raptari ut id iactare ausint. Qualem autem fore 83 promittendo denuntiabat? nempe qui non a seipso loqueretur, sed suggereret eorum animis et instillaret quae ipse per verbum tradidisset [Iohan. 16. b. 13]. Non ergo promissi nobis Spiritus officium est, novas et inauditas revelationes confingere, aut novum doctrinae genus procudere, quo a recepta Evangelii doctrina abducamur¹: sed illam ipsam quae per Evangelium commendatur, doctrinam mentibus nostris obsignare.

1. Or ceux-là qui en delaissant l’Escriture, imaginent je ne say quelle voye pour parvenir à Dieu, ne sont point tant abusez d’erreur, qu’ils sont agitez de pure rage. De telle maniere de gens sont venus en avant je ne say quels acariastres, lesquels pretendent orgueilleusement la doctrine de l’Esprit, mesprisant quant à eux toute lecture: et se moquent de la simplicité de ceux qui suivent encore la lettre morte et meurtrissante, comme ils l’appellent. Mais je voudroye bien savoir d’eux, qui est cest esprit par l’inspiration duquel ils sont si haut ravis, qu’ils osent contemner toute doctrine de l’Escriture, comme puerile et trop vile. Car s’ils respondent que c’est l’esprit de Christ, leur assenrance est par trop ridicule. Carje pense qu’ils concederont les Apostres et les fideles de l’Eglise primitive avoir esté inspirez par l’Esprit de Christ. Or il est ainsi que nul d’eux n’a pourtant appris de contemner la parolle de Dieu, mais un chacun plustost en a esté induit à plus grande reverence, comme leurs escrits en rendent clairs tesmoignages. Et de fait, il avoit esté ainsi predit par la bouche d’Isaïe. Car en prononçant que Dieu mettra son Esprit en l’Eglise et mettra aussi sa parolle en la bouche d’icelle, afin que l’un et l’autre n’en departent jamais (Is. 59:21): il n’adresse pas cela au peuple ancien, pour l’attacher à la predication des hommes, comme s’ils eussent esté petits enfans à l’A, b, c: mais plustost se declaire que le plus grand bien et felicité que nous puissions souhaiter sous le regne de Christ, est d’estre aussi bien gouvernez par la parolle de Dieu que par son Esprit. Dont je conclu que ces trompeurs desmembrent par leur sacrilege detestable ces deux choses que le Prophete a conjointes d’un lien inviolable. Qui plus est, S. Paul ayant esté ravi jusques au troisieme ciel, n’a point laissé pourtant de profiter en la doctrine de la Loy et des Prophetes: comme aussi il exhorte Timothée, combien qu’il fust docteur excellent, d’y vaquer, et y employer son estude (1 Tim. 4:13). Et puis ceste louange est bien notable et digne de memoire, quand il dit que l’Escriture est utile à enseigner, advertir, redarguer, pour rendre tous serviteurs de Dieu parfaits (2 Tim. 3:16). N’est-ce pas une fureur trop diabolique, de dire que l’usage de l’Escriture est temporel et caduque, veu que, tesmoin le S. Esprit, elle conduit les enfans de Dieu jusqu’au dernier but de leur perfection? Davantage je desireroye qu’ils me respondissent à ce poinct: assavoir s’ils ont receu un autre esprit que celuy que promettoit le Seigneur à ses disciples. Combien qu’ils soyent enragez tout outre: neantmoins je ne les pense point transportez de telle phrenesie, qu’ils s’osent vanter de cela. Or quel denonçoit-il son esprit devoir estre, en le promettant? assavoir, qui ne parleroit point de soymesme: mais suggereroit en l’entendement des Apostres ce que par sa parolle il leur avoit enseigné (Jean 16:13). Ce n’est pas donc l’office du S. Esprit (tel qu’il nous est promis) de songer nouvelles revelations et incogneues auparavant, ou forger nouvelle espece de doctrine, pour nous retirer de la doctrine de l’Evangile apres l’avoir une fois receue: mais plustost de seeller et confermer en nos cœurs la doctrine qui nous y est dispensée.

1. 91 Persons who, abandoning the Scripture, imagine to themselves some other way of approaching to God, must be considered as not so much misled by error as actuated by frenzy. For there have lately arisen some unsteady men, who, haughtily pretending to be taught by the Spirit, reject all reading themselves, and deride the simplicity of those who still attend to (what they style) the dead and killing letter. But I would ask them, what spirit that is, by whose inspiration they are elevated to such a sublimity, as to dare to despise the doctrine of the Scripture, as puerile and mean. For, if they answer that it is the Spirit of Christ, how ridiculous is such an assurance! for that the apostles of Christ, and other believers in the primitive Church, were illuminated by no other Spirit, I think they will concede. But not one of them learned, from his teaching, to contemn the Divine word; they were rather filled with higher reverence for it, as their writings abundantly testify. This had been predicted by the mouth of Isaiah. For where he says, “My Spirit that is upon thee, and my words which I have put in thy mouth, shall not depart out of thy mouth, nor out of the mouth of thy seed, for ever,”¹⁴⁵ he does not confine people under the old dispensation to the external letter, as though they were children learning to read, but declares, that it will be the true and complete felicity of the new Church, under the reign of Christ, to be governed by the word of God, as well as by his Spirit. 92 Whence we infer, that these persons are guilty of detestable sacrilege, in disjoining these two things, which the prophet has connected in an inviolable union. Again; Paul, after he had been caught up into the third heaven, did not cease to study the doctrine of the law and the prophets; as he also exhorted Timothy, a teacher of more than common excellence, to “give attendance to reading.”¹⁴⁶ And worthy of remembrance is his eulogium on the Scripture, that it “is profitable for doctrine, for reproof, for correction, for instruction in righteousness; that the man of God may be perfect.”¹⁴⁷ How diabolical, then, is that madness which pretends that the use of the Scripture is only transient and temporary, which guides the sons of God to the highest point of perfection! I would also ask them another question—whether they have imbibed a different spirit from that which the Lord promised to his disciples? Great as their infatuation is, I do not think them fanatical enough to hazard such an avowal. But what kind of Spirit did he promise? One, truly, who should “not speak of himself,”¹⁴⁸ but suggest and instil into their minds those things which he had orally delivered. The office of the Spirit, then, which is promised to us, is not to feign new and unheard of revelations, or to coin a new system of doctrine, which would seduce us from the received doctrine of the Gospel, but to seal to our minds the same doctrine which the Gospel delivers.

1. The temper and error of the Libertines, who take to themselves the name of spiritual, briefly described. Their refutation. 1. The Apostles and all true Christians have embraced the written Word. This confirmed by a passage in Isaiah; also by the example and words of Paul. 2. The Spirit of Christ seals the doctrine of the written Word on the minds of the godly.

84 Those who, rejecting Scripture, imagine that they have some peculiar way of penetrating to God, are to be deemed not so much under the influence of error as madness. For certain giddy men¹ have lately appeared, who, while they make a great display of the superiority of the Spirit, reject all reading of the Scriptures themselves, and deride the simplicity of those who only delight in what they call the dead and deadly letter. But I wish they would tell me what spirit it is whose inspiration raises them to such a sublime height that they dare despise the doctrine of Scripture as mean and childish. If they answer that it is the Spirit of Christ, their confidence is exceedingly ridiculous; since they will, I presume, admit that the apostles and other believers in the primitive Church were not illuminated by any other Spirit. None of these thereby learned to despise the word of God, but every one was imbued with greater reverence for it, as their writings most clearly testify. And, indeed, it had been so foretold by the mouth of Isaiah. For when he says, “My Spirit that is upon thee, and my words which I have put in thy mouth, shall not depart out of thy mouth, nor out of the mouth of thy seed, nor out of the mouth of thy seed’s seed, saith the Lord, from henceforth and for ever,” he does not tie down the ancient Church to external doctrine, as he were a mere teacher of elements;² he rather shows that, under the reign of Christ, the true and full felicity of the new Church will consist in their being ruled not less by the Word than by the Spirit of God. Hence we infer that these miscreants are guilty of fearful sacrilege in tearing asunder what the prophet joins in indissoluble union. Add to this, that Paul, though carried up even to the third heaven, ceased not to profit by the doctrine of the law and the prophets, while, in like manner, he exhorts Timothy,a 85teacher of singular excellence, to give attention to reading (1 Tim. 4:13). And the eulogium which he pronounces on Scripture well deserves to be remembered—viz. that “it is profitable for doctrine, for reproof, for correction, and for instruction in righteousness, that the man of God may be perfect,” (2 Tim. 3:16). What an infatuation of the devil, therefore, to fancy that Scripture, which conducts the sons of God to the final goal, is of transient and temporary use? Again, I should like those people to tell me whether they have imbibed any other Spirit than that which Christ promised to his disciples. Though their madness is extreme, it will scarcely carry them the length of making this their boast. But what kind of Spirit did our Saviour promise to send? One who should not speak of himself (John 16:13), but suggest and instil the truths which he himself had delivered through the word. Hence the office of the Spirit promised to us, is not to form new and unheard-of revelations, or to coin a new form of doctrine, by which we may be led away from the received doctrine of the gospel, but to seal on our minds the very doctrine which the gospel recommends.

1. Verder moet men het er voor houden, dat zij, die, met versmading der Schrift, zich ik weet niet welke weg inbeelden om tot God te komen, niet zozeer door dwaling bevangen, als wel door razernij aangedreven worden. Want onlangs zijn sommige warhoofden opgedoken, die, het onderricht des Geestes op verwaten wijze als voorwendsel gebruikend, zelfs de lezing der Schrift geheel versmaden en de eenvoudigheid van hen bespotten, die de dode en dodende letter, zoals zij dat noemen, nog navolgen. Maar ik zou wel eens van hen willen weten, wat dat voor een geest is, door wiens inblazing zij zich tot zulk een hoogte verheffen, dat zij de leer der Schrift als een kinderlijke en onbetekenende durven minachten. Want als ze antwoorden, dat het de Geest van Christus is, dan is zulk een gerustheid al zeer belachelijk: want zij zullen toegeven, naar ik meen, dat Christus' apostelen en de andere gelovigen in de eerste kerk door geen andere Geest zijn verlicht geweest. En toch hoeft niemand van hen van die Geest minachting voor Gods Woord geleerd, maar ieder van hen is door Hem veeleer met grotere eerbied vervuld geweest, zoals hun geschriften zeer duidelijk getuigen. En zo was inderdaad door de mond van Jesaja (Jes. Jes. 59:21) voorzegd. Want wanneer hij zegt: "Mijn Geest, die op u is, en mijn woorden, die Ik in uw mond gelegd heb, die zullen van uw mond niet wijken, noch van de mond van uw zaad tot in eeuwigheid toe", dan bindt hij het oude volk niet aan de uiterlijke leer, alsof het nog de eerste beginselen leerde; maar veeleer leert hij, dat dit het ware en volle geluk der nieuwe kerk onder het rijk van Christus zal zijn, dat ze evenzeer door het Woord Gods als door de Geest wordt geregeerd. En daaruit maken wij op, dat door die windbuilen met verfoeilijke heiligschennis uiteengerukt wordt, wat de profeet door een onlosmaakbare band verbonden heeft. Voeg hierbij, dat Paulus, hoe wel tot in de derde hemel opgetrokken, toch niet afgelaten heeft vordering te maken in de leer der wet en der profeten, gelijk hij ook Timotheüs, die een leraar was van bijzondere voortreffelijkheid, vermaant, dat hij moet aanhouden in het lezen (1 Tim. 4:13) En ook is vermeldenswaardig die lofspraak, waarmee hij de Schrift siert (2 Tim. 3:16) zeggende, dat zij nuttig is tot lering, tot vermaning, tot wederlegging, opdat de dienstknechten Gods mogen volmaakt worden. Van hoe duivelse razernij getuigt het, te verzinnen, dat het gebruik der Schrift vergankelijk of tijdelijk is, die de kinderen Gods tot het uiterste van hun loopbaan geleidt ! Verder zou ik ook wel willen, dat ze mij hierop antwoord gaven, of ze een andere geest in zich op genomen hebben, dan die, welke de Here zijn discipelen beloofde. Ofschoon zij door de uiterste dolzinnigheid gekweld worden, meen ik toch niet dat zij door een zo grote razernij worden mee gesleurd, dat ze dit zouden wagen te beweren. Maar hoedanig zou de Geest zijn, die Hij in zijn belofte aankondigde? Immers een, die niet van zichzelf zou spreken, maar in hun harten zou geven en ingieten wat Hij zelf door zijn woord had verkondigd (Joh. 16:13) Het is dus niet de taak van de ons beloofde Geest, nieuwe en ongehoorde openbaringen te verzinnen of een nieuwe soort van leer te smeden, waardoor wij van de ontvangen leer van het evangelie kunnen worden afgeleid, maar juist die leer, die ons door middel van het evangelie wordt aangeprezen, in onze harten te verzegelen.

1. 35Die Schwärmer berufen sich zu Unrecht auf den Heiligen Geist

Wer die Schrift verwirft und sich dann irgendeinen Weg erträumt, um zu Gott zu kommen, der ist nicht eigentlich dem Irrtum, sondern der Raserei verfallen. So sind neuerdings einige Schwindelköpfe aufgetreten, die sich hochmütig für geisterfüllte Lehrer ausgeben — aber sie verachten alles Lesen der Schrift und machen sich über die Einfalt derer lustig, die nach ihrer Meinung an toten und tötenden Buchstaben hangen. Ich möchte nur fragen, was das denn für ein Geist sei, durch dessen Wehen sie so hoch daherfahren, daß sie die Lehre der Schrift als kindisch und unwesentlich zu verachten sich erkühnen! Sollten sie antworten, das sei Christi Geist, so ist das lächerliche Verblendung. Denn sie werden ja dann doch wohl zugeben, daß die Apostel Christi und die anderen Gläubigen in der Urkirche von keinem anderen Geiste erleuchtet gewesen sind. Aber dieser Geist hat keinen von ihnen die Verachtung des Wortes Gottes gelehrt, sondern sie haben nur größere Verehrung gelernt, wie ihre Schriften deutlichst bezeugen. So war es schon vom Propheten Jesaja vorhergesagt. Wenn er nämlich ausspricht: „Mein Geist, der in dir ist, und meine Worte, die ich in deinen Mund gelegt habe, sollen nicht von deinem Munde weichen noch von dem Mund deines Samens ewiglich“ (Jes. 59,21), so bindet er das Volk des Alten Bundes nicht an eine äußerliche Lehre, als ob es noch in den Anfangsgründen steckte, nein, er lehrt, das werde das rechte und volle Heil der neuen Gemeinde unter der Herrschaft Christi sein, daß sie nicht weniger durch das Wort Gottes als durch den Geist regiert würde! Hier wird deutlich, daß jene Windbeutel in schändlichem Frevel auseinanderreißen, was der Prophet zu unverletzlicher Einheit verbunden hat. Man muß hierzu noch beachten, daß Paulus, der doch bis in den dritten Himmel entzückt worden ist, nicht aufhörte, in der Lehre des Gesetzes und der Propheten fortzuschreiten, wie er denn auch den Timotheus, einen Lehrer von so einzigartiger Vorbildlichkeit, zum Festhalten am Lesen der Schrift ermahnt (1. Tim. 4,13). Und wie denkwürdig ist das Lob, das er der Schrift darbringt, wenn er sagt, sie sei „nützlich zur Lehre, zur Ermahnung, zur Besserung, daß ein Knecht Gottes vollkommen sei ...“ (2. Tim. 3,16)! Was ist es doch für ein teuflischer Wahn, von einer bloß zeitlichen und vorübergehenden Geltung der Schrift zu phantasieren — wo sie doch die Kinder Gottes bis zum äußersten Ziele führt! Auch sollten doch jene Schwärmer angeben, ob sie eigentlich einen anderen Geist empfangen haben als den, den der Herr seinen Jüngern verheißen hat. Ich glaube zwar, daß sie vom tollsten Wahn gequält sind — aber das in Anspruch zu nehmen, so toll werden sie doch nicht sein! Was war das aber für ein Geist, den Christus verhieß? Einer, der „nicht von ihm selber redete“ (Joh. 16,13), sondern der ihnen lebendig einprägte, was er selbst ihnen durch das Wort übermittelt hatte! Das Amt des Geistes, der uns verheißen ist, besteht also nicht darin, neue und unerhörte Offenbarungen zu erdichten oder eine neue Lehre aufzubringen, durch die wir von der überlieferten Lehre des Evangeliums abkommen müßten — sondern sein Amt ist eben, die Lehre in uns zu versiegeln, die uns im Evangelium ans Herz gelegt wird!

1. Geesdrywers wat die Skrif verwerp, beroep hulle verkeerdelik op die werking van die Heilige Gees

176 Verder moet mense wat die Skrif verwerp en hulle verbeel dat hulle dan nog die een of ander weg het om na God te kom, beskou word as mense wat nie soseer in dwaling verstrengel is nie, maar eerder as mense wat deur waansin aangedryf word. Want onlangs nog het daar sekere ylhoofdiges te voorskyn gekom wat die leeramp van die gees hoogmoedig voorhou, weier om die Skrif te lees en met die eenvoud van mense wat, soos hulle dit noem, die dooie en dodende letter van die Skrif nog aanhang, die spot dryf.¹

Maar ek sou graag van hulle wou weet wat se gees dit nou eintlik is deur wie se inspirasie hulle tot so ’n vlak van verhewenheid gevoer word dat hulle dit durf waag om die leer van die Skrif as kinderagtig en onaansienlik te verag. Want as hulle antwoord dat dit die Gees van Christus is, is hulle agtelosigheid uiters belaglik, aangesien hulle dan na my mening sal toegee dat die apostels van Christus en ook ander gelowiges in die eerste kerk nie deur ’n ander Gees verlig was nie. Tog was daar onder hulle niemand wat geleer het om die Woord van God te verag nie, maar elkeen van hulle was eerder met groter eerbied daarvoor deurdrenk, soos hulle geskrifte ook baie duidelik getuig. En dit is tewens ook so deur die mond van Jesaja verkondig. Want hy sê: “My Geës wat op jou is, en my woorde wat Ek in jou mond gelê het, sal uit jou getuienis van die apostel mond nie wyk nie en ook nie uit die mond van jou saad tot in ewigheid nie.”² Daarin bind hy die volk van ouds nie aan ’n uitwendige leer net asof hulle beginners is nie. Hy dui eerder aan dat die ware en voile geluksaligheid van die nuwe kerk onder die ryk van Christus sal wees, sodat die kerk deur die Woord van God sowel as deur sy Gees geregeer sal word.

177 Daaruit lei ons af dat iets wat die profeet met ’n onskendbare band saamgevoeg het, met skandelike heiligskennis deur daardie deugniete uitmekaar geskeur word.³ Voeg hierby dat Paulus tot in die derde hemel weggeneem is maar nogtans nie opgehou het om in die leer van die wet en die profete vordering te maak nie. En so spoor hy Timotheus, wat ’n besonder uitmuntende leraar was, aan om hom daarop toe te lê om dit te lees.⁴ Die loflied waarmee hy die Skrif tooi, is ook gedenkwaardig, naamlik dat dit nuttig is vir die onderwysing, vermaning en bestrawwing om die diensknegte van God volmaak te maak.⁵ Watter duiwelse raserny is dit dan nie om die versinsel te skep dat die Skrif, wat die kinders van God tot aan die einde van hulle doel bring, ’n verganklike en tydelike funksie het nie.⁶

Verder sou ek graag wil hê dat hulle die vraag moet beantwoord: Duld hulle ’n ander gees as dié wat die Here aan sy dissipels belowe het?⁷ Al sou hulle ook deur die grootste waansin gepla wees, dink ek nie dat hulle deur so ’n groot ylhoofdigheid meegesleur word dat hulle sou waag om daarop te roem nie.

Maar wat sou dan die aard van die Gees wees wat Hy in sy belofte aan hulle bekend maak? Dit is die Gees wat nie uit Homself gespreek het nie maar wat in hulle hart die dinge wat Hy self deur sy Woord aan hulle geleer het, gewerk en ingeboesem het.⁸ Dit is dus nie die funksie van die Gees wat aan ons belowe is, om nuwe en ongehoorde openbaringe te versin of om ’n nuwe soort leer te smee om ons van die aanvaarde leer van die evangelie weg te neem nie, maar juis om die leer wat deur die evangelie by ons aangeprys word, in ons hart te beseël.

1. Люди, отвергающие Святое Писание и выдумывающие какие-то неведомые пути, якобы ведущие к Богу, не столько заблуждаются, сколько поддаются безумному порыву. Они несут несусветную чушь, претендуя в своей гордыне на обладание учением Святого Духа и презирая чтение Писания. При этом они поднимают на смех тех простодушных, кто следует, по их выражению, его мёртвой и мертвящей букве. Но хотелось бы знать: что это за дух, по наущению которого они превозносятся столь высоко, что дерзают пренебречь учением Писания как чем-то детским и несерьёзным? Если они ответят, что это дух Христа, такое заявление будет совершенно нелепым. Ведь они, по-видимому, согласятся с тем, что апостолы и первые христиане вдохновлялись духом Христовым. Между тем ни один из них не учил презирать Слово Божье. Напротив, все они относились к нему с величайшим благоговением, о чём недвусмысленно свидетельствуют их сочинения. В самом деле: Исайей было предсказано, что Бог даст Духа своего Церкви и тем самым вложит Слово своё в её уста, чтобы отныне им никогда не разлучаться. Исайя обращает это пророчество не к древнему народу, проповедуя людям, будто они ещё малые дети, зубрящие азбуку. Он заявляет, что величайшее благо и счастье, доступное нам в царстве Христа, состоит в том, что нами совместно будут править Слово Божье и Дух Христов. Отсюда я заключаю, что лжецы святотатственно расчленяют эти две вещи, соединённые пророком неразрывной связью.

Более того, св. Павел, несмотря на то, что был восхищен на третье небо, неизменно находил для себя пользу в учении Закона и пророков. Он же побуждал Тимофея, учёнейшего мужа, оставить свои занятия и обратиться к изучению Писания. Заслуживает внимания и его хвала Писанию, которое он называет полезным для научения, обличения, исправления и наставления в праведности всех служителей Божьих. Разве не дьявольское безумие утверждать, что Писание преходяще и со временем устаревает? Разве Святой Дух не свидетельствует о том, что именно оно приводит детей Божьих к последнему пределу совершенства?

Итак, я хотел бы получить ответ на свой вопрос: имеют ли в виду эти люди какого-то другого духа, нежели обещанного Господом своим последователям? Как бы ни были они охвачены безумием, я всё же не думаю, что они дойдут до того, что осмелятся утверждать это. Но что сказал Господь о своём Духе, обещая послать Его? Что Он не от Себя будет говорить, но наставит апостолов на истину, которой Христос учил их своим Словом (Ин 16). Следовательно, дело Святого Духа (каким Он нам обещан) - не давать новых, неведомых откровений или нового учения, отвращающего нас от однажды полученного учения Евангелия, но запечатлевать и утверждать в наших сердцах учение, уже дарованное нам.

2. Unde facile intelligimus, Scripturae et lectioni et auscultationi esse studiose incumbendum, siquem a Spiritu Dei usum ac fructum percipere libet || (sicuti etiam laudat Petrus eorum studium qui attenti sunt ad Propheticam doctrinam, quae tamen videri poterat loco cessisse post exortam Evangelii lucem [2. Pet. 1. d. 19]) || contra vero, siquis spiritus, praeterita verbi Dei sapientia, aliam doctrinam nobis ingerit, eum merito vanitatis ac mendacii suspectum esse debere^a. Quid enim? quum se Satan in angelum lucis transfiguret^b, quam authoritatem habebit apud nos Spiritus, nisi certissima nota discernatur? Et sane perspicue nobis designatus est voce Domini: nisi quia sponte in suum exitium errare affectant miseri isti, dum Spiritum a seipsis potius quam ab ipso quaerunt. At vero indignum esse causantur², Spiritum Dei, cui subiicienda sunt omnia, Scripturae subiacere. Quasi vero sit hoc ignominiosum Spiritui sancto, sibi esse ubique parem et conformem, sibi per omnia constare, nusquam variare. Equidem si ad humanam, vel angelicam vel alienam quamvis regulam exigeretur, censendus tum esset, in ordinem, adde etiam si placet, in servitutem redigi; sed dum sibi ipsi comparatur, dum in seipso consideratur, quis ideo dicet irrogari ei iniuriam? Atqui ita ad examen revocatur: fateor: sed quo suam apud nos maiestatem sanciri voluit. Nobis abunde esse debet, simul atque se nobis insinuat. Verum ne sub titulo suo Satanae spiritus obrepat, in sua imagine quam Scripturis impressit, vult a nobis recognosci. Scripturarum author est: varius dissimilisque^c esse non potest. Qualem igitur se illic semel prodidit, talis perpetuo maneat oportet. Hoc contumeliosum illi non est: nisi forte honorificum ducamus a seipso desciscere et degenerare.

2. Dont nous entendons facilement, qu’il faut diligemment travailler tant à ouir qu’à lire l’Escriture, si nous voulons recevoir quelque fruit et utilité de l’esprit de Dieu. Comme aussi S. Pierre loue l’affection de ceux qui sont attentifs à la doctrine Prophetique, laquelle on eust jugé estre cassée comme de son degré, depuis que la clarté de l’Evangile estoit survenue (2 Pierre 1:19). Au contraire, si quelque esprit, delaissant la sagesse contenue en la parolle de Dieu, nous apporte diverse doctrine, qu’il nous doit estre à bon droit suspect de vanité et mensonge. Car autrement que seroit-ce, comme ainsi soit que Satan se transfigure en Ange de lumiere? quelle authorité aura l’Esprit envers nous, s’il n’est discerné par une marque trescertaine? Et de vray, il nous est assez clairement demonstré par la voix du Seigueur, n’estoit que ces miserables appetent volontairement de faillir à leur confusion, cherchans l’esprit d’eux-mesmes plutost que d’iceluy. Mais ils alleguent que ce seroit grande absurdité, que l’Esprit de Dieu, auquel toutes choses devroyent estre assujetties, fust sujet à l’Escriture. Voire, comme si c’estoit une ignominie au S. Esprit, d’estre par tout semblable et conforme à soy, estre perpetuellement constant, et ne varier nulle part. Certes si on le reduisoit à quelque reigle ou humaine, ou angelique, ou autre, on pourroit dire que lors il seroit abaissé, voire mesme reduit en servitude: mais quand il est comparé à soymesme, et en soy consideré, qui pourra dire qu’en cela on luy face injure? Mais il est, disent-ils, en ceste maniere examiné. Je le confesse: mais d’un examen par lequel il a voulu que sa majesté fust establie envers nous. Il nous doit bien suffire quand il se descouvre à nous: mais afin que sous son ombre l’esprit de Satan n’ait entrée: il veut estre recognu de nous en son image, laquelle il a imprimée aux Escritures. Il est l’autheur d’i celles: il ne peut pas estre variable ne dissemblable à soy. Parquoy il faut qu’il demeure tousjours tel qu’il s’est là une fois declaré. Cela ne luy tourne pas en opprobre, sinon que nous disions que ce luy fust honneur de degenerer de soymesme, et comme se renoncer.

2. Hence we readily understand that it is incumbent on us diligently to read and attend to the Scripture, if we would receive any advantage or satisfaction from the Spirit of God; (thus also Peter¹⁴⁹ commends those who studiously attended to the doctrine of the prophets, which yet might be supposed to have retired after the light of the Gospel was risen;) but, on the contrary, that if any spirit, neglecting the wisdom of the word of God, obtrude on us another doctrine, he ought justly to be suspected of vanity and falsehood. For, as Satan transforms himself into an angel of light, what authority will the Spirit have with us, unless we can distinguish him by the most certain criterion? We find him clearly designated, indeed, in the word of the Lord; but these unhappy men are fondly bent on delusion, even to their own destruction, seeking a spirit rather from themselves than from him. But they plead, that it is unworthy of the Spirit of God, to whom all things ought to be subject, to be made subject to the Scripture; as though it were ignominious to the Holy Spirit to be every where equal and uniform, in all things invariably consistent with himself. If he were to be conformed to the rules of 93 men, or of angels, or of any other beings, I grant he might then be considered as degraded, or even reduced to a state of servitude; but while he is compared with himself, and considered in himself, who will assert that he is thereby injured? This is bringing him to the test of examination. I confess it is. But it is the way which he has chosen for the confirmation of his majesty among us. We ought to be satisfied, as soon as he communicates himself to us. But, lest the spirit of Satan should insinuate himself under his name, he chooses to be recognized by us from his image, which he hath impressed in the Scriptures. He is the author of the Scriptures: he cannot be mutable and inconsistent with himself. He must therefore perpetually remain such as he has there discovered himself to be. This is not disgraceful to him; unless we esteem it honourable for him to alter and degenerate from himself.

2. Refutation continued. 3. The impositions of Satan cannot be detected without the aid of the written Word. First Objection. The Answer to it.

Hence it is easy to understand that we must give diligent heed both to the reading and hearing of Scripture, if we would obtain any benefit from the Spirit of God (just as Peter praises those who attentively study the doctrine of the prophets (2 Pet. 1:19), though it might have been thought to be superseded after the gospel light arose), and, on the contrary, that any spirit which passes by the wisdom of God’s Word, and suggests any other doctrine, is deservedly suspected of vanity and falsehood. Since Satan transforms himself into an angel of light, what authority can the Spirit have with us if he be not ascertained by an infallible mark? And assuredly he is pointed out to us by the Lord with sufficient clearness; but these miserable men err as if bent on their own destruction, while they seek the Spirit from themselves rather than from Him. But they say that it is insulting to subject the Spirit, to whom all things are to be subject, to the Scripture: as if it were disgraceful to the Holy Spirit to maintain a perfect resemblance throughout, and be in all respects without variation consistent with himself. True, if he were subjected to a human, an angelical, or to any foreign standard, it might be thought that he was rendered subordinate, or, if you will, brought into bondage, but so long as he is compared with himself, and considered in himself, how can it be said that he is thereby injured? I admit that he is brought to a test,but the very test by which it has pleased him that his majesty should be confirmed. It ought to be enough for us when once we hear his voice; but lest Satan should insinuate himself under his name, he wishes us to recognise him by the image which he has stamped on the Scriptures. The author of the Scriptures cannot vary, and change his likeness. Such as he there appeared at first, such he will perpetually remain. There is nothing contumelious to him in this, unless we are to think it would be honourable for him to degenerate, and revolt against himself.

2. Daaruit begrijpen wij gemakkelijk, dat men zich naarstig moet toeleggen op het lezen en horen der Schrift, indien men enig nut en enige vrucht wil ontvangen van de Geest Gods, gelijk ook Petrus de ijver prijst (2 Petr. 1:19) van hen, die acht hebben op de profetische leer, die toch na de opgang van het licht des evangelies kon schijnen afgedaan te hebben; dat daarentegen, indien enige geest, met voorbijgaan van de wijsheid van Gods Woord, ons een andere leer opdringt, hij terecht verdacht moet worden van ijdelheid en leugenachtigheid. Immers, wanneer de Satan zichzelf verandert in een engel des lichts, welk gezag zal dan de Geest bij ons hebben, als Hij niet door een ontwijfelbaar zeker kenmerk onderscheiden wordt? En buiten twijfel is Hij ons duidelijk aangeduid door het Woord des Heren: of het moest zijn, dat die ongelukkigen opzettelijk zoeken te dwalen tot hun verderf, doordat ze een geest zoeken, die veeleer van henzelf is, dan van Hem. Maar zij voeren aan, dat het onwaardig is de Geest Gods, aan wie alles onderworpen moet worden, te onderwerpen aan de Schrift. Alsof het smadelijk zou zijn voor de Heilige Geest, zichzelf overal gelijk en gelijkvormig te zijn, in alles zichzelf gelijk te blijven en nergens te veranderen. Zeker, wanneer Hij naar de maatstaf van een mens of van een engel, of naar enige andere maatstaf afgemeten werd, dan zou men moeten oordelen, dat Hij vernederd werd, zeg zelfs, wanneer ge wilt, tot dienstbaarheid gebracht werd. Maar wanneer Hij met zichzelf vergeleken wordt, wanneer Hij op zichzelf beschouwd wordt, wie zal dan zeggen, dat Hem daardoor onrecht aangedaan wordt. Maar zo wordt Hij toch, zult ge zeggen, aan een onderzoek onderworpen. Ik erken het; maar dan aan zulk een onderzoek, waardoor Hij gewild heeft, dat zijn majesteit bij ons bekrachtigd wordt. Hij moet ons meer dan genoeg zijn, zodra Hij zich in ons hart openbaart. Maar opdat niet onder zijn naam de geest van Satan insluipt, wil Hij door ons herkend worden in zijn beeld, dat Hij in de Schriften heeft ingedrukt. Hij is de auteur der Schriften; Hij kan niet verschillend en ongelijk zijn. Zodanig Hij zich daar eenmaal heeft geopenbaard, moet Hij eeuwiglijk blijven. Dit is voor Hem niet smadelijk, of we moesten het soms voor eervol hou den van zichzelf af te wijken en te ontaarden.

2. Der Heilige Geist wird an seiner Übereinstimmung mit der Schrift erkannt

Daraus folgt leicht die Erkenntnis: wir müssen das Lesen und Erforschen der Schrift mit Eifer betreiben, wenn wir vom Geiste Gottes Nutzen und Frucht empfangen möchten. So lobt ja auch Petrus den Eifer derer, welche an dem prophetischen Wort festhalten — obwohl man doch hätte meinen können, dies habe nach dem Aufgang des Evangeliums aufgehört! (2. Petr. 1,19). Wenn uns aber — so merken wir weiter — irgendein Geist, mit Hintansetzung der Weisheit des Wortes 36 Gottes, eine andere Lehre aufdringen will, so steht dieser notwendig und mit Recht unter dem Verdacht des Betrugs und der Lüge! Denn der Teufel kann sich in einen Engel des Lichts verwandeln, was soll deshalb ein Geist für Autorität bei uns haben, wenn er nicht durch die gewissesten Kennzeichen ausgewiesen ist? Nun gibt uns aber das Wort des Herrn solche Kennzeichen völlig klar an; nur daß jene elenden Menschen, die freiwillig in ihr Unheil rennen, den Geist lieber bei sich selber als bei Gott suchen! Aber sie wenden nun ein, es sei unwürdig, wenn der Geist Gottes, dem doch alles Untertan ist, der Schrift unterworfen sei. Als ob es eine Schande für den Heiligen Geist wäre, sich überall gleich zu sein, in allem dauernd mit sich übereinzustimmen und niemals zu wechseln! Würde er nach der Richtschnur von Menschen oder Engeln oder nach sonst einer Regel beurteilt, dann könnte man wirklich sagen, er würde gemeistert oder, wenn man will, geknechtet. Aber er wird doch nur mit sich selbst verglichen, an sich selbst gemessen — wer kann dann behaupten, ihm widerführe eine Beleidigung? Freilich wird er auf solche Weise einer Prüfung unterworfen — aber doch nur so, wie er selbst seine Majestät unter uns hat bestätigen wollen! Uns muß es genug sein, daß er sich uns offenbart. Aber damit nicht unter seinem Namen der Geist des Satans einschleiche, so will er an seinem Bilde, das er der Schrift aufdrückte, erkannt werden. Er ist der Urheber der Schrift — so kann er nicht wechseln und sich selber ungleich werden! Wie er aber dort einmal sich zeigte, so muß er fort und fort bleiben! Das ist keine Schande für ihn — es sei denn, daß wir etwa meinten, es bringe einem Ehre, von sich selber zu weichen und zu entarten!

2. Die Heilige Gees se ewige onveranderlikheid is op die Skrif afgedruk

Daaruit lei ons geredelik af dat ons ons ywerig daarop moet toelê om die Skrif te lees en aan te hoor as ons enige voordeel en vrug uit die Gees van God wil bekom. So prys Petrus ook die vlyt van die mense aan wat vir die leer van die profete⁹ geywer het, hoewel die indruk tog kon bestaan dat Hy van sy posisie afstand gedoen het toe die lig van die evangelie aangebreek het.

178 Daarteenoor sê hy dat as ’n gees die wysheid van die Woord van God verbygaan en ’n vreemde leer aan ons opdring, so ’n gees tereg van ydelheid en leuentaal verdink moet word.

Waarom dan? Natuurlik omdat die Satan hom in ’n engel van die lig verander het!¹⁰ Watter gesag sal die Gees dan onder ons hê as Hy nie aan ’n baie sekere teken onderskei kan word nie? Die Gees is inderdaad ook deur die Woord van die Here vir ons baie duidelik afgeteken, behalwe dat hierdie armsalige mense vrywillig tot hulle eie verderf ’n dwaling aanhang wanneer hulle ’n gees soek wat eerder uit hulleself as uit die Here is.

Hulle voer as rede aan dat dit onwaardig is dat die Gees van God aan die Skrif onderworpe is, terwyl alle dinge aan die Gees onderworpe moet wees.¹¹ Net asof dit vir die Heilige Gees ’n skande sou wees dat Hy oral gelyk en dieselfde is, dat Hy in alles met Homself ooreenstem en nooit met Homself verskil nie. As die Gees inderdaad na die maatstaf van die mens of van engele of van enigiets anders gemeet sou word, dan sou ons moes oordeel dat Hy verneder en, as jy wil, verslaaf word. Maar wanneer  Hy met Homself vergelyk word, wanneer Hy op sy eie in oorweging geneem word, wie sal dan sê dat ’n onreg Hom aangedoen word? En tog word Hy so aan ondersoek onderwerp! Dit erken ek, maar dit is ’n ondersoek waardeur Hy sy majesteit onder ons wil bekragtig. Dit behoort vir ons genoeg te wees sodra Hy Hom aan ons bekend maak.¹² Maar om te verhoed dat die Gees van die Satan ongemerk in sy Naam by ons insluip, wil Hy deur ons geken word in die beeld waarin Hy Homself in die Skrif afgedruk het.¹³

Hy is die bron van die Skrifte: daarvan kan Hy nie verskil of andersoortig wees nie. Soos Hy Hom dus eenmaal daarin geopenbaar het, so moet Hy tot in ewigheid bly. Dit strek Hom nie tot oneer nie, behalwe as ons dit as iets eervols sou beskou as Hy van Homself sou afwyk en ontaard.

2. Отсюда становится очевидным, что если мы хотим получить пользу и наставление от Духа Божьего, нам следует старательно читать и слушать Св. Писание. Вот и св. Пётр хвалит прилежание тех, кто внимательно изучает учение пророков; а ведь некоторые считали, что оно утратило значение после того, как явился свет Евангелия. Если же, напротив, какой-либо дух побуждает нас отвергнуть премудрость Слова Божьего и принять иное учение, мы с полным основанием должны заподозрить его во лжи и гордыне. Ибо что это может быть за дух, если не Сатана в образе Ангела света? Каким авторитетом может пользоваться у нас дух, если его не отличают несомненные и надёжные признаки? И признаки эти были со всей очевидностью указаны нам Господом. Так что эти несчастные добровольно пребывают в заблуждении, ища не Духа Господня, но своего собственного духа.

Однако они полагают абсурдным, чтобы Дух Божий, которому должно повиноваться всё сущее, был подчинён Писанию. Можно подумать, что для Св. Духа позорно быть всегда подобным самому Себе и согласным с самим Собой, сохранять постоянство и ни в чём не подвергаться изменению! Конечно, если сводить Его к какому-то правилу, человеческому или ангельскому, то это значило бы унижать Его и даже ввергать в рабское состояние. Но кто осмелится утверждать, будто для Св. Духа оскорбительно, когда Его уравнивают с самим Собой и рассматривают в самом Себе? Однако таким образом, говорят эти люди, Св. Дух подвергается испытанию. Согласен. Но такому испытанию, в результате которого его величие становится для нас очевидным и несомненным, как Он сам того хотел. Было бы достаточно, если бы Он просто явил Себя нам. Однако для того, чтобы под его прикрытием не прокрался дух сатанинский, Он пожелал запечатлеть для нас свой образ в Св. Писании. Дух Святой - творец Писания, и Он не может измениться и стать отличным от самого Себя. Поэтому Он должен всегда оставаться таким, каким однажды Себя явил. И это нисколько не умаляет его достоинства. Ведь не считаем же мы, что Св. Духа могло бы возвеличить падение и отказ от самого Себя!

3. Quod vero literae occidenti nos incubare cavillantur³, in eo poenas luunt contemptae Scripturae. Satis enim constat Paulum illic [2. Cor. 3. b. 6] adversus pseudoapostolos contendere, qui quidem Legem citra Christum commendantes, a Novi 84 testamenti beneficio populum avocabant, quo paciscitur Dominus se Legem suam in fidelium viscera insculpturum, et cordibus inscripturum^a. Emortua est igitur litera, et suos lectores necat^b lex Domini, ubi et a Christi gratia divellitur^c, et intacto corde, auribus tantum insonat. Verum si per Spiritum efficaciter cordibus imprimitur, si Christum exhibet: verbum est vitae, convertens animas, sapientiam praestans parvulis^d, etc. Quinetiam eodem loco praedicationem suam Apostolus ministerium Spiritus vocat [2. Corin. 3. b. 8]: nimirum significans, ita suae quam in Scripturis expressit, veritati inhaerere Spiritum sanctum, ut vim tum demum suam proferat atque exerat ubi sua constat verbo reverentia ac dignitas. Nec his repugnat quod nuper dictum est¹, verbum ipsum non valde certum nobis esse nisi Spiritus testimonio confirmetur. Mutuo enim quodam nexu Dominus verbi Spiritusque sui certitudinem inter se copulavit: ut solida verbi religio animis nostris insidat, ubi affulget Spiritus qui nos illic Dei faciem contemplari faciat: ut vicissim nullo hallucinationis timore Spiritum amplexemur, ubi illum in sua imagine, hoc est in verbo, recognoscimus. Ita est sane. Non verbum hominibus subitae ostentationis causa in medium protulit^e Deus, quod Spiritus sui adventu extemplo aboleret, sed eundem Spiritum cuius virtute verbum administraverat, submisit, qui suum opus efficaci verbi confirmatione absolveret. In hunc modum Christus discipulis duobus sensum aperiebat [Luc. 24. d. 27]: non ut abiectis Scripturis, per se saperent: sed ut Scripturas intelligerent. Similiter Paulus, dum hortatur Thessalonicenses ne Spiritum extinguant [1. Thess. 5. c. 19. 20.], non sublimiter eos arripit^f ad inanes sine verbo speculationes: sed continuo subiicit, non spernendas prophetias. Quo proculdubio innuitur, Spiritus lucem praefocari simul atque in contemptum veniunt prophetiae. Quid ad haec tumidi isti ἐνθουσιασιαὶ, qui hanc unam reputant eximiam illuminationem, ubi secure omisso ac valere iusso Dei^g verbo, quicquid stertendo conceperint, non minus confidenter quam temere arripiunt? Filios certe Dei longe alia decet sobrietas: qui ut omni veritatis luce, sine Dei Spiritu, orbatos se vident, ita non ignorant, verbum esse organum quo Spiritus sui illuminationem fidelibus Dominus dispensat. Alium 85 enim Spiritum nesciunt quam qui in Apostolis habitavit et loquutus est: cuius oraculis assidue ad verbi audientiam revocantur.

3. Touchant ce qu’ils nous taxent de trop nous arrester à la lettre qui occit: en cela ils monstrent comment ils n’eschappent point la punition de Dieu, d’avoir desprisé l’Escriture. Car il appert assez que sainct Paul combaten ce passage contre les seducteurs, qui exaltent la Loi nue sans Christ, destournant le peuple de la grace du nouveau Testament: auquel le Seigneur promet qu’il engravera és entrailles des fideles sa Loy, et l’escrira en leurs cœurs (2 Cor. 3:6). La Loy de Dieu donc est lettre morte, et occit ses disciples quand elle est separée de la grace de Christ, et sonne tant seulement aux oreilles sans toucher le cœur: mais si par l’esprit de Dieu elle est vivement imprimée en la volonté, et si elle nous communique Jesus Christ: elle est la parolle de vie, convertissant les ames, donnant sagesse aux petits. Et de fait au mesme passage l’Apostre appelle sa predication Ministere de l’esprit (2 Cor. 3:8): assavoir, signifiant que l’Esprit de Dieu est tellement conjoinct et lié à sa verité, laquelle il a exprimée és Escritures, que lors finalement il declaire sa vertu quand la Parolle est receue en telle reverence qu’il appartient. Ce qui ne repugne rien à ce qui a esté n’agueres dit: c’est que la Parolle ne nous est gueres certaine, sinon qu’elle soit approuvée par le tesmoignage de l’Esprit. Car le Seigneur a assemblé et accouplé comme d’un lien mutuel, la certitude de son Esprit et de sa Parolle: afin que nostre entendement reçoive icelle parolle en obeissance, y voyant reluire l’Esprit, qui luy est comme une clarté pour luy faire là contempler la face de Dieu: afin aussi que sans crainte de tromperie ou erreur, nous recevions l’Esprit de Dieu, le recognoisssant en son image, c’est à dire en sa parolle. Et certes il est ainsi. Car Dieu n’a pas voulu faire une monstre et parade de petite durée, en donnant sa Parolle aux hommes, laquelle il vousist incontinent abolir par l’advenement de son Esprit. Mais plustost il a envoyé son Esprit, par la vertu duquel il avoit auparavant dispensé sa parolle, pour achever son ouvrage en icelle, la confermant avec efficace. En ceste maniere Christ ouvroit l’entendement à ses deux disciples: non pas pour les rendre sages d’eux-mesmes en rejettant l’Escriture: mais afin qu’ils en eussent intelligence (Luc 24:27). Pareillement sainct Paul, en exhortant les Thessaloniciens de ne point esteindre l’Esprit (1 Thess. 5:19, 20), ne les transporte point en l’air à vaines speculations hors de la Parolle: mais consequemment il adjouste, qu’ils ne doyvent point mespriser les propheties. En quoy pour certain il signifie que lors la lumiere de l’Esprit est suffoquée, quand les Propheties viennent en mespris. Que diront à cela ces orgueilleux phantastiques, qui ne reputent autre illumination estre valable, sinon quand en delaissant et repoussant loin la parolle de Dieu, ils prennent temerairement tout ce qu’en ronflant leur vient à la phantasie? Certes il y doit bien avoir une autre sobrieté aux enfans de Dieu, lesquels, comme ils se voyent desnuez de toute lumiere de verité quand ils sont sans l’esprit de Dieu: pour ceste cause ils n’ignorent pas que la Parolle est comme instrument, par lequel le Seigneur dispense aux fideles l’illumination de son Esprit. Car ils ne cognoissent point d’autre esprit, que celuy qui a habité aux Apostres, et a parlé par leur bouche, par lequel ils sont tousjours reduits et ramenez à donner audience à la Parolle.

3. But their cavilling objection, that we depend on “the letter that killeth,” shows, that they have not escaped the punishment due to the despisers of the Scripture. For it is sufficiently evident, that Paul is there contending against the false apostles,¹⁵⁰ who, recommending the law to the exclusion of Christ, were seducing the people from the blessings of the New Covenant, in which the Lord engages to engrave his law in the minds of believers, and to inscribe it on their hearts. The letter therefore is dead, and the law of the Lord slays the readers of it, where it is separated from the grace of Christ, and only sounds in the ears, without affecting the heart. But if it be efficaciously impressed on our hearts by the Spirit,—if it exhibit Christ,—it is the word of life, “converting the soul, making wise the simple,” &c.¹⁵¹ But in the same place the Apostle also calls his preaching “the ministration of the Spirit;”¹⁵² doubtless intending, that the Holy Spirit so adheres to his own truth, which he hath expressed in the Scriptures, that he only displays and exerts his power where the word is received with due reverence and honour. Nor is this repugnant to what I before asserted, that the word itself has not much certainty with us, unless when confirmed by the testimony of the Spirit. For the Lord hath established a kind of mutual connection between the certainty of his word and of his Spirit; so that our minds are filled with a solid reverence for the word, when by the light of the Spirit we are enabled therein to behold the Divine countenance; and, on the other hand, without the least fear of mistake, we gladly receive the Spirit, when we recognize him in his image, that is, in the word. This is the true state of the case. God did 94 not publish his word to mankind for the sake of momentary ostentation, with a design to destroy or annul it immediately on the advent of the Spirit; but he afterwards sent the same Spirit, by whose agency he had dispensed his word, to complete his work by an efficacious confirmation of that word. In this manner Christ opened the understanding of his two disciples;¹⁵³ not that, rejecting the Scriptures, they might be wise enough of themselves, but that they might understand the Scriptures. So when Paul exhorts the Thessalonians to “quench not the Spirit,”¹⁵⁴ he does not lead them to empty speculations independent of the word; for he immediately adds, “despise not prophesyings;” clearly intimating, that the light of the Spirit is extinguished when prophecies fall into contempt. What answer can be given to these things, by those proud fanatics, who think themselves possessed of the only valuable illumination, when, securely neglecting and forsaking the Divine word, they, with equal confidence and temerity, greedily embrace every reverie which their distempered imaginations may have conceived? A very different sobriety becomes the children of God; who, while they are sensible that, exclusively of the Spirit of God, they are utterly destitute of the light of truth, yet are not ignorant that the word is the instrument, by which the Lord dispenses to believers the illumination of his Spirit. For they know no other Spirit than that who dwelt in and spake by the apostles; by whose oracles they are continually called to the hearing of the word.

3. Second Objection from the words of Paul as to the letter and spirit. The Answer, with an explanation of Paul’s meaning. How the Spirit and the written Word are indissolubly connected.

Their cavil about our cleaving to the dead letter carries with it the punishment which they deserve for despising Scripture. It is clear that Paul is there arguing against false apostles (2 Cor. 3:6), who, by recommending the law without Christ, deprived the people of the benefit of the New Covenant, by which the Lord engages that he will write his law on the hearts of believers, and engrave it on their inward parts. The letter therefore is dead, and the law of the Lord kills its readers when it is dissevered from the grace of Christ, and only sounds in the ear without touching the heart. But if it is effectually impressed on the heart by the Spirit; if it exhibits Christ, it is the word of life converting the soul, and making wise the simple. Nay, in the very same passage, the apostle calls his own preaching the ministration of the Spirit (2 Cor. 3:8), intimating that the Holy Spirit so cleaves to his own truth, as he has expressed it in Scripture, that he then only exerts and puts forth his strength when the word is received with due honour and respect.

There is nothing repugnant here to what was lately said (chap. 7) that we have no great certainty of the word itself, until it be confirmed by the testimony of the Spirit. For the Lord has so knit together the certainty of his word and his Spirit, that our minds are duly imbued with reverence for the word when the Spirit shining upon it enables us there to behold the face of God; and, on the other hand, we embrace the Spirit with no danger of delusion when we recognise him in his image, that is, in his word. Thus, indeed, it is. God did not produce his word before men for the sake of sudden display, intending to abolish it the moment the Spirit should arrive; but he employed the same Spirit, by whose agency he had administered the word, to complete his work by the efficacious confirmation of the word. In this way Christ explained to the two disciples (Luke 24:27), not that they were to reject the Scriptures and trust to their own wisdom, but that they were to understand the Scriptures. In like manner, when Paul says to the Thessalonians, “Quench not the Spirit,” he does not carry them aloft to empty speculation apart from the word; he immediately adds, “Despise not prophesying,” (1 Thess. 5:19, 20). By this, doubtless, he intimates that the light of the Spirit is quenched the moment prophesying fall into contempt. How is this answered by those swelling enthusiasts, in whose idea the only true illumination consists, in carelessly laying aside, and bidding adieu to the Word of God, while, with no less confidence than folly, they fasten upon any dreaming notion which may have casually sprung up in their minds? Surely a very different sobriety becomes the children of God. As they feel that without the Spirit of God they are utterly devoid of the light of truth, so they are not ignorant that the word is the instrument by which the illumination of the Spirit is dispensed. They know of no other Spirit than the one who dwelt and spake in the apostles—the Spirit by whose oracles they are daily invited to the hearing of the word.

3. Wat betreft echter, dat zij spottenderwijs zeggen, dat wij ons houden bij de dodende letter: daarin worden zij gestraft voor de minachting der Schrift. Want het staat voldoende vast, dat Paulus op die plaats (2 Cor. 3:6) strijdt tegen de valse apostelen, die de wet zonder Christus aanprezen en zo het volk aftrokken van de weldaad des Nieuwen Testaments, waarbij de Here zich verbindt zijn wet in de ingewanden der gelovigen te zullen ingriffen en in hun harten te zullen inschrijven. Der halve is de letter dood, en de wet des Heren doodt degenen, die haar lezen, wanneer ze losgescheurd wordt van de genade van Christus en, zonder dat ze het hart raakt, alleen in de oren klinkt. Maar wanneer ze door de Geest krachtdadig in de harten wordt ingedrukt, wanneer ze Christus vertoont, is ze een Woord des levens, bekerende de zielen, de eenvoudigen wijsheid geven de enz. Ja zelfs noemt de apostel op dezelfde plaats (2 Cor. 3:8) zijn prediking een bediening des Geestes, ontegenzeggelijk te kennen gevend, dat de Heilige Geest zo gehecht is aan zijn waarheid, die Hij in de Schriften heeft uitgedrukt, dat Hij eerst dan zijn kracht aan de dag doet komen en openbaart, wanneer vaststaat, dat het Woord de passende eerbied en de waardigheid ontvangt. En hiermee is niet in strijd, wat kort te voren gezegd is, dat het Woord zelf niet zeer vast is voor ons, wanneer het niet bevestigd wordt door het getuigenis des Geestes. Want met een wederkerige band heeft de Here de zekerheid van zijn Woord en zijn Geest onderling verbonden, opdat een welgegronde eerbied voor het Woord post vatte in onze harten, wanneer de Geest ons tegenschittert, die ons daar Gods aan schijn doet aanschouwen; opdat wij aan de andere zijde zonder enige vrees voor dwaling de Geest omhelzen, wanneer wij Hem in zijn beeld, dat is in het Woord, herkennen. Ja zo is het. God heeft het Woord niet onder de mensen gebracht om het korte tijd te vertonen en dan plotseling bij de komst zijns Geestes te doen verdwijnen, maar Hij heeft dezelfde Geest, door wiens kracht Hij het Woord had verschaft, gezonden, om zijn werk door de krachtdadige bevestiging des Woords te voltooien. Op deze wijze opende Christus aan de twee discipelen (Luc. 24:27) hun verstand; niet opdat ze, met verwerping der Schriften, bij zichzelf wijs zouden zijn, maar opdat ze de Schriften zouden begrijpen. Op gelijke wijze, wanneer Paulus de Thessalonicenzen vermaant (1 The. 5:19,20) dat zij de Geest niet moeten uitblussen, dan sleurt hij hen niet naar omhoog Tot ijdele bespiegelingen zonder het Woord; maar terstond voegt hij er aan toe, dat de profetieën niet veracht mogen worden. En daarin ligt ongetwijfeld de wenk, dat het licht des Geestes gedoofd wordt, zodra de profetieën in verachting raken. Wat kunnen hierop die opgeblazen geestdrijvers zeggen, die dit voor de enige uitnemende verlichting houden, wanneer ze rustig Gods Woord laten schieten en het vaarwel zeggen en al wat ze zich in hun slaap verbeelden even vermetel als onbezonnen aangrijpen ? Gewis, de kinderen Gods past een geheel andere ingetogenheid; die, gelijk ze zich zonder Gods Geest beroofd zien van alle licht der waarheid, zo ook zeer goed weten, dat het Woord het werktuig is, waardoor de Here de verlichting zijns Geestes aan de gelovigen uitdeelt. Want zij kennen geen andere Geest dan die in de apostelen gewoond en gesproken heeft, door wiens Goddelijke uitspraken zij voortdurend teruggeroepen worden Tot het horen van het Woord.

3. Wort und Geist gehören unzertrennlich zusammen

Wenn sie dann lästern, wir seien dem Buchstaben ergeben, der da töte, so kommt darin die Strafe für ihre Verachtung der Schrift schon zum Vorschein. Denn an der Stelle (vom Buchstaben, der da tötet: 2. Kor. 3,6) streitet Paulus offenkundig gegen falsche Apostel, die das Gesetz ohne Christus lehrten und auf diese Weise dem Volke die Segnung des Neuen Bundes entzogen, in dem der Herr ja nach seiner Verheißung sein Gesetz den Gläubigen ins Innere eingraben und es ihnen ins Herz schreiben will. Da ist freilich der Buchstabe tot, da tötet das Gesetz des Herrn seine Leser, wo man es von Christi Gnade löst und nur mit den Ohren vernimmt, das Herz aber unberührt läßt. Aber wenn es durch den Geist in unsere Herzen kräftig eingedrückt wird, wenn es uns Christum zeigt, dann ist es Wort des Lebens, das die Seelen umwandelt, den Geringen Weisheit gibt usw. So nennt denn der Apostel seine Verkündigung an derselben Stelle das „Amt des Geistes“ (2. Kor. 3,8), und damit zeigt er: Der Heilige Geist ist mit seiner Wahrheit, die er in der Schrift kundgemacht hat, derart verbunden, daß er erst dann seine Kraft äußert und erweist, wenn man sein Wort mit gebührender Ehrfurcht und Achtung vor seiner Würde aufnimmt. Damit steht es nicht im Widerspruch, wenn wir oben zeigten, daß das Wort selbst uns nicht recht gewiß werden könne ohne die Bekräftigung durch das Zeugnis des Geistes. Denn der Herr hat die Gewißheit seines Wortes und seines Geistes wechselseitig fest verknüpft. So kommt es einerseits erst dann in unserem Herzen zu einer festen Bindung an das Wort, wenn der Geist uns entgegenstrahlt, der uns darin Gottes Antlitz schauen läßt. Und andererseits empfangen wir den Geist ohne alle Furcht vor Täuschung, wenn wir ihn an seinem Bilde, an dem Wort wiedererkennen. So verhält es sich in der Tat. Gott hat uns sein Wort nicht zu flüchtigem Anschauen gegeben, um es dann sogleich durch die Sendung des Geistes wieder abzuschaffen, sondern er sandte denselben Geist, kraft dessen er zuvor das Wort ausgeteilt hatte, um sein Werk durch wirksame Bestätigung seines Wortes zu vollenden. Auf diese Weise öffnete Christus jenen beiden (Emmaus-) Jüngern das Verständnis der Schrift (Luk. 24,27), nicht damit sie ohne die Schrift aus sich selber klug würden, sondern damit sie die Schrift erkennten. So will auch Paulus die Thessalonicher, wenn er sie ermahnt, den Geist nicht zu dämpfen (1. Thess. 5,19.20), 37 nicht etwa zu leerem Gedankenspiel, abseits vom Wort, erheben, fondern er fügt sogleich hinzu, sie sollten „die Weissagung nicht verachten“. Damit will er sicherlich andeuten, daß das Licht des Geistes gedämpft wird, wo man die Weissagung verachtet. Was wollen hierzu nun die aufgeblasenen Schwärmer sagen, die allein das für die einzige erhabene Erleuchtung halten, was sie schnarchend erträumt und mit keckem Dünkel aufgegriffen haben, nachdem sie in ihrer Selbstsicherheit Gottes Wort Übergängen und ihm Valet gesagt haben? Die Kinder Gottes müssen eine ganz andere Nüchternheit walten lassen. Sie sehen, daß sie ohne Gottes Geist ohne alles Licht bleiben, und darum wissen sie sehr wohl, daß das Wort das Organ ist, durch welches der Herr den Gläubigen die Erleuchtung seines Geistes zuteil werden läßt. Sie kennen keinen anderen Geist als den, der in den Aposteln wohnte und aus ihnen redete, und was er ihnen sagt, das ruft sie immerdar zum Hören des Wortes zurück!

3. Woord en Gees is onlosmaaklik aan mekaar verbonde

Maar wat hulle sinspeling betref dat ons ’n dodende letter handhaaf,¹⁴ word hulle gestraf vir hulle veragting van die Skrif. Want dit is duidelik genoeg dat Paulus daar teen die valse apostels te velde trek wat die wet 179 sonder Christus aanprys en die volk van die seën van die nuwe verbond weglei.¹⁵ Daarvolgens sluit die Here die verbond dat Hy sy wet in die ingewande van gelowiges sal ingraveer en dit op hulle harte sal skrywe.¹⁶ Die wet van die Here is dan ’n dooie letter, en dit dood die wat dit lees wanneer dit van die genade van Christus losgeskeur word en sonder om die hart te raak, slegs in hulle ore weerklank vind. Maar as die wet kragdadiglik deur die Gees in ons harte afgedruk word en as dit Christus openbaar,¹⁷ is dit die woord van die lewe,¹⁸ wat siele bekeer en aan geringes wysheid verskaf, ensovoorts.¹⁹ Ja, die apostel noem sy prediking in dieselfde aanhaling ook die bediening van die Gees.²⁰ Daarmee dui hy natuurlik aan dat die Heilige Gees so verkleef is aan sy waarheid wat Hy in die Skrif tot uitdrukking gebring het, dat Hy eers sy krag in dié stadium na vore bring en bewys wanneer daar eerbied en aansien vir die Woord bestaan.

Wat ons so pas gesê het,²¹ is ook nie in stryd hiermee nie, naamlik dat ons nie groot sekerheid oor die Woord het nie tensy dit deur die getuienis van die Gees bekragtig word. Want die Here het met ’n wedersydse band die sekerheid van sy Woord en sy Gees aan mekaar verbind. Sy doel daarmee was dat ’n onwrikbare eerbied vir die Woord ons harte mag beset wanneer die Gees, wat ons die aangesig van God daarin laat sien, ons bestraal; en sodat ons op ons beurt sonder enige vrees vir wanvoorstelling die Gees mag omhels wanneer ons Hom in sy beeltenis, dit is in sy Woord, herken.

So is dit inderdaad. God het nie sy Woord aan die mens geopenbaar om dit bloot vir ’n kortstondige tydjie aan hom te vertoon en dan met die koms van sy Gees dadelik weer weg te neem nie, maar Hy het dieselfde Gees deur wie se krag Hy sy Woord laat bedien het, gestuur om sy werk deur die kragtige bevestiging van die Woord te volbring.

So het Christus twee dissipels se verstand geopen²² - nie om die Skrif te verwerp en op hulle eie wys te wees nie maar om die Skrifte te verstaan. Wanneer Paulus op dieselfde wyse die Thessalonicense vermaan om nie die Gees uit te blus nie,²³ sleur hy hulle nie mee die hoogte in na 180 sinnelose spekulasie sonder die Woord nie, maar hy voeg onmiddellik by dat hulle die profesieë nie moet verag nie. Daarmee word sonder twyfel te kenne gegee dat die lig van die Gees gedemp word sodra die profesieë verag word.

Wat is die opgeblase geesdrywers²⁴ se antwoord hierop terwyl hulle dit as die enigste uitnemende verligting beskou wanneer hulle onbesorg die Woord van God laat vaar, dit teen sy bevel vaarwel toeroep, en alles wat hulle in hulle gesnork waargeneem het, met net soveel selfvertroue as onbesonnenheid aangryp? ’n Soberheid wat ver hiervan verskil, betaam die kinders van God sekerlik. Want wanneer hulle bemerk dat hulle sonder die Gees van God van alle lig van die waarheid verstoke is, dan is hulle ook terdeë daarvan bewus dat die Woord die instrument is waardeur die Here die verligting van sy Gees aan gelowiges voorsien.

Want hulle ken nie ’n ander Gees as die een wat in die apostels gewoon en gespreek het nie. Deur sy uitsprake word hulle voortdurend teruggeroep om na die Woord te luister.

3. Итак, эти люди обвиняют нас в том, что мы слишком упорно держимся за мёртвую букву Писания. Из этого видно, что им не удаётся избежать Божьей кары за пренебрежение к нему. В самом деле, они ссылаются на то, что св. Павел выступал против превозносящих Закон без Христа и тем самым отвращающих народ от благодати Нового Завета, который Господь обещал начертать на плотяных скрижалях сердца (2 Кор 3:3). Следовательно, Закон есть мёртвая буква и убивает, когда он отделён от благодати Христа и касается одного лишь слуха, не затрагивая сердца. Но ведь если Дух Божий запечатлён живым в человеческой воле и сообщается нам Иисусом Христом, он становится Словом жизни, обращающим души и умудряющим несведущих. Действительно, в той же главе апостол называет свою проповедь служением Духа (2 Кор 3:8). Это значит, что Дух Божий настолько неразрывно сопряжён с истиной Писания, что полностью являет свою силу лишь тогда, когда Слово Божье принимается с подобающим благоговением.

Это нисколько не противоречит сказанному ранее, а именно: Слово воспринимается нами как несомненная истина, только если оно удостоверено свидетельством Духа. Господь соединил и связал воедино непреложность своего Духа и своего Слова. И сделал Он это для того, чтобы наш разум мог покорно принять его Слово, видя в нём сияние Духа и как бы созерцая в его свете лик Божий, а также для того, чтобы мы принимали Духа без страха ошибиться или обмануться, узнавая Его по образу, явленному в Слове. И это в самом деле так. Бог не пожелал дать своё Слово людям на какой-то определённый срок, чтобы вскоре отменить его с пришествием Духа. Он предпочёл послать Духа, чтобы через Него распространить своё Слово и в Слове же довершить дело, дав ему надёжное подтверждение.

Таким же образом Христос просвещает двух своих учеников - не для того, чтобы они стали мудрыми сами по себе и отвергли Писание, но чтобы достигли правильного его понимания (Лк 24:27). И св. Павел, побуждая фессалоникийцев не угашать Духа (1 Фес 5:19), не морочит им голову пустыми рассуждениями, не связанными с Писанием, а настойчиво убеждает в необходимости благоговейно относиться к пророчествам. Значит он полагает несомненным, что свет Духа угасает, если пророчества предаются забвению.

Что скажут на это преисполненные гордыни фантазёры, которые отбрасывают Слово Божье и дерзко принимают за истину приходящие им в голову выдумки, считая их единственно подлинным озарением? У детей Божьих должно быть смирение. Ведь даже если эти сумасброды лишены света истины, не будучи просвещены Духом Божьим, то всё же знают о том, что Слово есть орудие, с помощью которого Господь подаёт верующим просвещение Духом. Людям дано знать лишь одного духа - Того, который пребывал в апостолах и говорил их устами и который приводит всех нас к слушанию Слова.